Het stadscentrum van Utrecht, ooit het bruisende hart van de stad, lijkt steeds minder de voetbalsfeer van FC Utrecht uit te stralen. Waar andere Europese steden dat wel doen, zoals Marseille en Londen. In die steden zie je op elke hoek van de straat wel iets wat met voetbal te maken heeft. Terwijl als je tegenwoordig in Utrecht kijkt, zie je bijna niks meer wat met FC Utrecht te maken heeft. Dit verlies van zichtbaarheid van FC Utrecht in het centrum is niet zomaar een trend, het is meer een reflectie van de veranderende dynamiek in de stad zelf.
Als voetbalkenner en reisschrijver heeft Jean-Paul Rison door de jaren bijna elk stadion in Europa gezien, waarvan vele steden hun voetbalcultuur nog wel kenbaar is in het stadscentrum. ‘’In steden als Londen en Marseille en zelfs Bilbao voel je de club overal. Alle mensen zijn daar zo bezig met het spelletje. Het is echt een bijzondere ervaring om daar door de stad heen te lopen. Het hoort echt bij het dagelijks leven van de mensen’’, vertelt Rison als we door de stad heen lopen. Maar hoe zit het met Utrecht? Zie je nog wel iets terug van FC Utrecht in de binnenstad?
Bij een wandeling door het centrum van Utrecht lijkt het moeilijk te geloven dat de stad vroeger veel FC Utrecht ademde, want dat zie je nu helemaal niet meer terug, nergens zie je iets van de voetbalclub terug. FC Utrecht heeft weinig zichtbaarheid in de winkelstraten, en in tegenstelling tot andere grote clubs in Nederland, is er geen fanshop meer. Al weten we wel dat die er vroeger wel was, maar er was te weinig animo voor dus moest die winkel weggehaald worden. Dat komt volgens Rison, omdat de mensen die een shirtje willen vaak naar het stadion gaan en daar dan vervolgens een shirtje halen. Ook online halen mensen vaak hun spullen.
Jean-Paul Rison is duidelijk: ‘’Je ziet ze nog wel, de vlaggen tijdens wedstrijddagen en hier en daar wat zichtbaarheid, maar dat is in de loop der tijd wel een stuk afgenomen. Dat heeft ook mee te maken met de dynamiek van de stad en de ligging van het stadion. De stad is zelf ook veranderd, en daardoor ook de manier waarop de club zich toont in het centrum.
Maar is dat uitsluitend de schuld van de club zelf, of is het ook de veranderende stad die een rol speelt? Volgens Rison komt het, omdat Utrecht echt een studentenstad is geworden, en daardoor verschuift de focus in het stadscentrum. De horecazaken en winkels richten zich meer op de jongeren en toeristen, wat zorgt voor minder ruimte voor de zichtbaarheid van de club’’, legt Rison uit. De veranderende commerciële belangen lijken daardoor steeds minder ruimte te geven voor de rijke voetbalcultuur die de stad in zijn verleden nog enorm had.
Het verdwijnen van traditionele voetbalcafés speelt daarbij een grote rol. Vroeger waren deze cafés de plekken waar supporters zich verzamelden, elkaar ontmoeten voor de wedstrijd, zoals bij veel andere clubs gebeurd. Daar begon je de sfeer te proeven voor de wedstrijd. Nu verdwijnen ze langzaam uit het stadscentrum. “Dit verlies is pijnlijk. Deze cafés gaven de stad karakter, vooral op wedstrijddagen. “Ze creëerden een gemeenschap rondom de club”, zegt Rison. Het verdwijnen van zulke plekken heeft niet alleen gevolgen voor de sfeer, maar ook voor de identiteit van de stad.
Een lokale supporter deelt zijn zorgen
Naast de mening is het ook belangrijk om het geluid van de supporters te horen. Wat hun visie is op het probleem, ik sprak er een genaamd David de Vries.’’Het voelt gewoon anders’’, zegt De Vries, een geboren en getogen Utrechter die al zijn hele leven supporter is van FC Utrecht. ‘’Vroeger was het gewoon heel normaal om met vrienden voor de wedstrijd het cafe in te duiken, maar tegenwoordig is het zo dat je met elkaar afspreekt en meteen de fiets of de tram gepakt naar het stadion’’, volgens De Vries.
“Utrecht was vroeger veel meer trots op haar club.” Ik weet nog bij wedstrijddagen dat de stad helemaal tot leven kwam, maar die energie is de laatste jaren wel een stuk afgenomen’’. Hij benadrukt dat het niet alleen de verantwoordelijkheid van de club is om de band tussen de stad en de supporters te behouden.’’De gemeente zou ook meer kunnen doen. Ze moeten beseffen hoeveel impact dat heeft op de identiteit van de stad’’. Beide heren zijn het ermee eens dat de trend steeds meer gericht is op toerisme en jongeren.
De gemeente zou een rol kunnen spelen in dit proces. “Ze heeft invloed op hoe de stad zich ontwikkelt en kan ruimte bieden voor de club om zichtbaar te blijven in het centrum”, zegt Rison. Maar tegelijkertijd is hij realistisch. “Het is moeilijk om iedereen tevreden te stellen.” “Het is een proces, zoals je ziet bij evenementen als de Tour de France: verschillende partijen moeten samenwerken, en niet iedereen kan blij gemaakt worden.”
Als het aan Rison ligt, zal de relatie tussen de stad en FC Utrecht altijd blijven bestaan. “De liefde voor de club blijft wel bestaan, ook als het centrum zich verder ontwikkelt.” Maar de vraag is wel hoe zichtbaar die band blijft. Er moet iets veranderen, anders zal de stad haar club steeds meer uit het zicht verliezen.”
