UTRECHT – Een beetje scrollen, even checken wat er op Instagram gebeurt, en voor je het weet ben je weer twintig minuten verder. Klinkt herkenbaar? Je bent niet de enige. Uit cijfers van de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen blijkt dat een flink deel van de Utrechtse jongeren (16-25 jaar) vaak of zelfs heel vaak moeite heeft om te stoppen met sociale media. En opvallend genoeg scoort de binnenstad nét onder het stedelijk gemiddelde.
De Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2024 is een grootschalig onderzoek naar het welzijn en de leefstijl van jongvolwassenen in Nederland. Het is een onderzoek dat wordt uitgevoerd door alle GGD’en in het land, in samenwerking met het RIVM. Ruim 135.000 jongeren van 16 tot en met 25 jaar hebben hieraan deelgenomen door middel van een online vragenlijst. De jongeren kregen allerlei vragen voorgelegd die meer inzicht konden geven in hun gezondheid. Antwoordcategorieën liepen van ‘Nooit’ tot ‘Zeer vaak’.
De wijk Zuidwest scoort het hoogst, met 50% van de jongeren die aangeeft moeite te hebben met stoppen. Daarna volgen Noordoost en Oost (beide 48%). De binnenstad zit daar net onder, met 44%, gelijk aan de wijk Zuid. Vleuten-De Meern scoort het laagst, met 39%.
Isabel Dirkmaat (22), die ook heeft meegedaan aan dit onderzoek, heeft nog nooit nagedacht over het verwijderen van sociale media. ‘Ik gebruik het als communicatiemiddel met vrienden. Daarnaast vind ik het leuk om zelf dingen van mijn leven te delen en ook van anderen te zien waar zij mee bezig zijn in het dagelijks leven,’ aldus Dirkmaat. Na het zien van de uitslag erkent zij wel dat het gebruik impact op haar heeft. ‘Ik betrap mezelf er zo vaak op dat ik weer uren zit te scrollen. Daarnaast ben ik onbewust toch bezig met mezelf te vergelijken. Of het nou door middel van uiterlijk is of door het zien wat anderen hebben, het kan niet helemaal goed zijn voor je mentale gezondheid.’
In contrast daarmee staat Ide Versluis (22), die zijn accounts volledig heeft verwijderd. ‘Ik merkte dat ik echt verslaafd was. Ik kwam thuis van werk, waar ik al acht uur lang achter een scherm zit, en ging op de bank weer scrollen. Je wordt opgezogen door een zwart gat.’ Ide bracht ongeveer 3 uur per dag door op sociale media. Volgens hem zit het probleem vooral in korte content. ‘Op Instagram en TikTok zie je vooral korte video’s. Dit is wel vermakelijk, maar mijn concentratievermogen gaat daardoor ver achteruit.’
Hoewel het gebruik van sociale media vaak wordt gezien als een persoonlijke keuze, laten deze cijfers zien dat er bredere maatschappelijke patronen meespelen. Voor scholen, jongerenwerkers en gemeenten ligt hier een kans om jongeren te ondersteunen in hun digitale balans.
Wel zijn er al enkele stappen gezet: zo is er van 15 t/m 20 april The Offline Zone op Utrecht Centraal. Het Zilveren Kruis opent hier, in samenwerking met The Offline Club, een tijdelijke huiskamer waar voorbijgangers kunnen ‘ontprikkelen’.
