Na de ophef over beelden van politiegeweld bij de ontruiming van een pro-Palestijnse bezetting van universiteitsgebouw Drift 13 in Utrecht, kondigde burgemeester Sharon Dijksma een onafhankelijk onderzoek aan. De politiebond noemt dit ‘voorbarig’ en vreest reputatieschade. Anderen spreken echter van een legitieme stap.
Op zondag 19 mei greep de ME in bij een pro-Palestijnse bezetting van Drift 13, een gebouw van de Universiteit Utrecht. Tientallen studenten protesteerden daar tegen de banden van de UU met Israëlische universiteiten. Het college van bestuur schakelde de politie in om een einde te maken aan de bezetting. Volgens de politie is er meerdere keren gevorderd te vertrekken. Toen dat uitbleef, volgde een ontruiming waarbij geweld werd ingezet. Beelden van het politieoptreden leidden tot ophef op sociale media. Naar aanleiding daarvan kondigde burgemeester Sharon Dijksma een onafhankelijk onderzoek aan.
‘Voorbarig en schadelijk’
De politiebond ACP is niet te spreken over Dijksma’s openlijke aankondiging. Voorzitter Wim Groeneweg stelt dat het onderzoek de suggestie wekt dat de politie fouten heeft gemaakt, terwijl daar op dat moment nog geen bewijs voor is. “Dit ondermijnt het gezag en de rugdekking van agenten die in moeilijke omstandigheden hun werk doen,” aldus Groeneweg bij WNL. Ook partijen als het CDA en de VVD uitten zorgen over de publieke kritiek van Dijksma op de politie, vanwege mogelijke schade aan het vertrouwen en de samenwerking binnen de driehoek.
Volgens het Openbaar Ministerie zijn tot nu toe geen agenten strafrechtelijk onderzocht, maar worden er wel enkele aangiften tegen politieoptreden beoordeeld. De korpsleiding van de politie Midden-Nederland heeft laten weten het onderzoek te steunen, maar spreekt de wens uit dat ‘voorbarige oordelen worden vermeden’.
Noodzakelijk en proportioneel
Jouhaina Ziane, student rechtsgeleerdheid, nuanceert de kritiek op het aangekondigde onderzoek. “Volgens de Grondwet en het EVRM is het demonstratierecht een zwaarwegend grondrecht. Zelfs als een demonstratie luid of politiek gevoelig is, moet de overheid terughoudend zijn met ingrijpen.”
Ziane benadrukt dat ook bij het geven van een vordering het geweldgebruik door de politie nog steeds aan strikte voorwaarden moet voldoen: “Het moet absoluut noodzakelijk zijn, proportioneel en subsidiair. Bij vreedzame demonstraties zoals deze is de-escalatie altijd de eerste stap. Een burgemeester die daar transparantie over eist, handelt juist volgens de democratische spelregels.”
Voor nu lijkt het onderzoek door te gaan. De resultaten worden over enkele maanden verwacht. Of dat leidt tot structurele veranderingen in de omgang met demonstraties, blijft afwachten voor de gemeenteraad en betrokken instanties.
