De lees- en taalvaardigheid van veel Nederlandse jongeren staat onder druk, en dit is al een hele tijd een probleem. Om hier verandering in te brengen, sluiten Bibliotheek Neude en de lerarenopleiding Nederlands van de Hogeschool Utrecht een drie jarige samenwerkingsovereenkomst. Studenten van de opleiding nemen deel aan leesclubs, krijgen schrijversbezoeken en worden betrokken in andere taal bevorderende activiteiten. Het doel: leesplezier stimuleren, taalontwikkeling versterken én bijdragen aan digitale geletterdheid. 

Oplossing voor groeiend probleem

Dat de taalvaardigheid van jongeren daalt, is in de klas duidelijk merkbaar. ‘Leerlingen hebben steeds meer moeite met begrijpend lezen en zelfs het opstellen van een formele email vergt het uiterste van sommigen’, vertelt Isolde Stavast, docent Nederlands op het ROC Amsterdam-West. ‘Ik zie het niveau in mijn klassen achteruitgaan en dat baart me zorgen’.

De bibliotheek en de lerarenopleiding willen het tij keren door al in een vroeg stadium bij studenten aandacht te besteden aan leesplezier en taalontwikkeling. Valesca Diejen, projectleider bij Bibliotheek Utrecht: ‘We gaan drie jaar samenwerken met de lerarenopleiding Nederlands aan de Hogeschool Utrecht om te zorgen dat de studenten de liefde voor het lezen weer krijgen of houden. En dat ze die liefde doorgeven aan hun leerlingen’.

Nieuwe impuls voor oude plannen

Bibliotheek Neude wilde al langere tijd nauwer samenwerken met de HU, maar pas nu is daar financiële ruimte voor. ‘We hebben eerder gesprekken gevoerd, maar de hogeschool had simpelweg geen budget om het uit te voeren’,  vertelt Valesca Diejen, projectleider bij Bibliotheek Utrecht. Dankzij de impulsregeling Masterplan Basisvaardigheden kan het plan nu wél doorgang vinden.

Digitale geletterdheid krijgt ook aandacht

Naast traditionele leesvaardigheid wordt ook gewerkt aan digitale vaardigheden, zoals het kritisch interpreteren van online informatie. ‘De opkomst van fake news is een groot struikelblok voor veel van mijn leerlingen’, vertelt Nederlands docente Isolde Stavast, ‘precies om deze reden moeten studenten leren hoe ze nepnieuws kunnen herkennen, bronnen kunnen controleren en desinformatie kunnen vermijden’.                                                                                                                                                                      Binnen de samenwerkingsovereenkomst leren toekomstige docenten hoe ze deze digitale basisvaardigheden later op een toegankelijke manier kunnen overbrengen aan hun leerlingen. Want wie leert om kritisch te lezen, wordt niet alleen taalvaardiger, maar ook mediawijzer. Het gaat daarbij niet alleen om wat je leest, maar ook waarom je iets gelooft en hoe je informatie beoordeelt. Door deze vaardigheden zelf te beheersen en later door te geven, vergroten jongeren hun weerbaarheid in een samenleving die steeds digitaler en complexer wordt.

Niet alleen voor Nederlands docenten

Hoewel de samenwerking zich nu richt op studenten van de lerarenopleiding Nederlands, pleit docent Isolde Stavast voor een bredere benadering. ‘De Nederlandse taal goed beheersen is iets wat bij iedereen nodig is’,  zegt ze. ‘Niet alleen toekomstige docenten Nederlands moeten leren hoe ze taal kunnen overbrengen. Ook docenten in andere vakken, op andere opleidingen, zouden zich hiervan bewust moeten zijn’. Volgens Stavast is het belangrijk dat jongeren taal niet als ‘schoolvak’ gaan zien, maar als iets wat in alle aspecten van het leven terugkomt. ‘Of je nou een sollicitatiebrief schrijft of online informatie opzoekt: taal is de basis’.