Terwijl de terrassen woensdagavond op het Neude vollopen, lopen ook verschillende mensen de bibliotheek binnen. Daar vindt om acht uur de lezing: ‘een leven buiten de samenleving’ van de serie macht en onmacht plaats. Deze avond wordt georganiseerd door Studium Generale met spreker Luuk de Boer.
Nienke de Haan en Luuk de Boer lopen rondjes in het publiek. De derde lezing van de reeks macht en onmacht gaat over enkele minuten van start. Dit is de een na laatste lezing van deze reeks. In deze serie vertellen verschillende deskundigen over de democratie in Nederland. Vandaag vertelt rechtswetenschapper Luuk de Boer over de groep soevereinen in ons land. Dit is een groep mensen die niet mee willen doen aan de samenleving.
Mensen van verschillende leeftijden vinden een plekje in het publiek. Alle stoelen zijn gericht naar een digitaal beeldscherm waar een Nederlandse vlag is afgebeeld, met aan de zijkant van die vlag de rode boerenzakdoek. Onder het scherm staan twee groene stoelen met een rond hout tafeltje in het midden. Er klinkt geroezemoes in de zaal. In het publiek staat een man met twee camera’s gericht op het scherm, hij zorgt ervoor dat mensen deze lezing ook thuis kunnen volgen.
Midden in de zaal zit Utrechtenaar Jos (35), hij wil graag zijn blik van de wereld verbreden door de lezing vanavond bij te wonen. ‘Het is een inkijkje in mensen waar je normaal alleen veel over leest.’ Het is niet de eerste keer dat Jos een lezing van Studium Generale bijwoont. ‘Het is erg toegankelijk om naar binnen te stappen zo midden in het centrum van Utrecht.’
Om precies acht uur s ’avonds begint Nienke de Haan, programmaker van de Universiteit Utrecht. Ze introduceert eerst haarzelf en vervolgens rechtswetenschapper de Boer. Beide nemen ze plaats in de groene stoelen. De Haan projecteert een aantal krantenkoppen op het scherm. Eén daarvan luidt: ‘Soevereinenbeweging ondermijnt democratische rechtsorde.’ De Boer licht toe dat het belangrijk is om hierbij stil te staan. Deze beweging van de soevereinen schaadt het vertrouwen bij andere mensen in de samenleving over de democratie. Als de groep soevereinen groter wordt, wordt het voor de overheid lastiger om een werkende samenleving te vormen. De Boer gebruikt lijm als een metafoor, zodat het publiek het beter kan begrijpen; ‘De soevereinenbeweging werkt als een soort lijmoplossing. Lijm is iets wat ons allen bindt, dat hebben we nodig om als samenleving verder te gaan. Door die lijmoplossing vallen er steeds meer stukjes uit.’
Na het behandelen van de krantenkoppen, is de tijd aangebroken voor het publiek om vragen te stellen aan de rechtswetenschapper. Uit de zaal komen verschillende vragen naar voren. Een meisje links in het publiek steekt haar hand op. De Haan loopt met een microfoon naar haar toe. Ze vraagt door de microfoon aan de Boer; ‘Wat voor invloed hebben de journalisten die over de soevereinen schrijven op die groep?’ Hij reageert dat er door de media veel over de soevereine wordt geschreven, maar weinig met ze. De Boer is nu zelf bezig om de soevereine hun eigen verhaal te laten vertellen. Hij vertelt dat dat lastig is, omdat ze niet graag met de media praten. Toch vindt de Boer het belangrijk om een andere kant van de soevereine te belichten in het nieuws, omdat er vaak een negatief beeld door de media wordt geschetst over deze groep.
Luuk de Boer (29) kwam bij Studium Generale op de radar door zijn expertise op het gebied van autonomen en soevereinen. Hij analyseerde ruim 100 zaken waarin soevereine voor de rechter kwamen te staan. ‘Toen ik zelf een zeventienjarige student was vond ik Studium Generale heel cool, dus toen ik een uitnodiging ontving vond ik dat wel een eer.’ De Boer heeft zelf aan de Universiteit van Utrecht gestudeerd. Hij is opgeleid tot interdisciplinair jurist en is nu werkzaam als docent algemeen rechtswetenschap aan de Rijksuniversiteit in Groningen. ‘Utrecht heeft een speciaal plekje in mijn hart, omdat ik hier heb gestudeerd. Daarom vind ik het extra leuk om hier vanavond te staan.’
Na afloop blijven nog enkelen rondhangen. Verschillende mensen in het publiek stappen naar de Boer toe, om hem te bedanken voor zijn heldere verhaal. Ondertussen wordt door het personeel van de bibliotheek de stoeltjes in de zaal dichtgeklapt en opgeruimd. Ook Jos blijft nog even ronddwalen. Ondanks hij jurist is, vertelt hij dat hij veel nieuwe dingen heeft gehoord vandaag. ‘Ik vond het interessant om te horen hoe de soevereinenbeweging samenhangt met de vergaande individualisering van de samenleving.’ Hij wil nog even een bedankje doen aan de rechtswetenschapper, voordat hij naar huis fietst.
De rechtswetenschapper stapt uit de groene stoffen stoel en loopt enkele bezoekers tegemoet. ‘Een van de hoogtepunten van vanavond vond ik de kritische vragen uit het publiek, want ze waren echt heel goed,’ vertelt de rechtswetenschapper. Hij hoopt met zijn aanwezigheid het bredere verhaal van de soevereinen te kunnen overbrengen.
Verslaggeefster Florien Brinkhof woont de lezing bij en spreekt Nienke de Haan en bezoeker Lynn over hun ervaring en mening.
