UTRECHT- Ondanks economische groei en bloeiende binnenstad, leeft een aanzienlijke groep Utrechters in armoede. Bijna 14% van de huishoudens moet rondkomen van maximaal 125% van het sociaal minimum, zo blijkt uit cijfers van de gemeente Utrecht. De ongelijkheid blijft voelbaar, ook in de stad die bekendstaat om haar progressieve beleid.
Het systeem werkt mensen klem
Liesbeth Rox, werkzaam bij de Armoedecoalitie Utrecht kent de verhalen achter de cijfers als geen ander. ‘Wat we zien is dat armoede niet altijd zichtbaar is. Het zijn werkende ouders, studenten, alleenstaanden of ouderen. Mensen die hard hun best doen, maar door hoge lasten en complexe regels steeds weer achter het net vissen’.
Volgens Rox is het grootste probleem niet alleen het inkomen, maar de manier waarop het systeem is ingericht. ‘We hebben geen armoede probleem, maar een systematisch probleem’, zegt ze. Rox geeft aan dat mensen door verdwalen in toeslagen, regelingen en loketten. De meeste mensen worden van het kastje naar de muur gestuurd. Daarnaast heeft de toeslagenaffaire volgens haar het vertrouwen van veel geschaad. Ze hoort van mensen in het veld vaak dat mensen angstig zijn geworden voor het aanvragen van toeslagen. Uit angst om hoge bedragen terug te moeten betalen laten veel mensen alle vormen van hulp links liggen. De gemeente Utrecht biedt bijvoorbeeld ook U-pas aan. Met deze pas kunnen mensen met een laag inkomen bijvoorbeeld gratis naar de bioscoop.
Stadsbreed probleem, met wijkverschillen
Hoewel wijken zoals Overvecht, Lombok en Kanaleneiland bekendstaan om relatief hoge armoedecijfers, benadrukt Rox dat armoede veel meer verspreid zit over de stad. In heel veel gevallen is niet te zien dat iemand kampt met armoede. Hoewel armoede er zeker daklozen en verslaafden omvat, zijn het ook heel vaak mensen waar men het niet van zou verwachten. Mensen blijven bijvoorbeeld achter in een wijk die duurder wordt en kunnen zich vervolgens buitengesloten voelen.
Meer dan een lege portemonnee
Armoede gaat verder dan financiële tekorten, het raakt namelijk ook het welzijn van mensen aan. Uit onderzoeken blijkt dat langdurige bestaansonzekerheid leidt tot chronische stress, gezondheidsklachten. Deze klachten kunnen uiteindelijk leiden tot het vroegtijdig overlijden van mensen.
Ervaring
Elena Koree vertelt over haar leven in armoede. Ze werkte voorheen in de zorg maar moest stoppen vanwege fysieke klachten. Ze krijgt wel toeslagen om rond te komen, maar door stijgende prijzen voor algemene levensbehoeften is dit niet altijd genoeg. Het strikt moeten letten op de centen en hopen dat niks gerepareerd of vervangen moet worden levert bij haar veel stress op. ‘Ik hoop elke dag dat de wasmachine niet stuk gaat, want vervangen is geen optie’.
Kansen en hoop
Toch ziet Rox ook positieve ontwikkelingen. ‘Utrecht is en stad met veel betrokken bewoner en initiatieven. Van energiecoaches tot maatjesprojecten, van schuldhulp tot met mentale ondersteuning.
Haar oproep naar de gemeente ne landelijke politiek is helder. Investeer in bestaanszekerheid, durf het huidige systeem aan te passen en geef vertrouwen aan mensen. Armoede is geen individueel falen, maar een systematisch en maatschappelijk probleem.
