Marthe van Bronkhorst, schrijver, psycholoog en co-host van zowel De Linkse Revolte-podcast als het Links Nieuws-programma, pleit voor een radicale heroriëntatie van links. Neutraliteit en beleefdheid zijn passé, zegt ze. Alleen links populisme kan een tegenwicht bieden aan de verrechtsing van de samenleving.
“Mijn politieke ontwikkeling begon toen ik deelnam aan de studentenraden van de VU Amsterdam en Harvard Medical School. Dat was misschien meer bestuurlijk dan politiek, maar ik leerde daar wat invloed uitoefenen betekent. Bijvoorbeeld toen ik voorstelde om het studentenbudget te besteden aan nieuwe computerfaciliteiten, terwijl anderen liever polo’s wilden met het universiteitslogo. Toen begreep ik: het verdelen van geld ís politiek.
Later begon ik te schrijven voor journalistieke platforms. Eerst hield ik me nog aan het neutraliteitsbeginsel: onderwerpen als coronamaatregelen, klimaatverandering, de GGZ en verkiezingen probeerde ik objectief te benaderen. Maar ik voelde steeds sterker dat schrijven alleen niet genoeg was. Ik herinner me een klimaatmars in 2019, waar ik een groep bezorgde grootouders interviewde. Aanvankelijk vond ik hen wat zonderling, maar gaandeweg merkte ik dat ik hun zorgen deelde. Toch duurde het nog even voor ik zelf openlijk activist werd. Dat veranderde toen ik mensen ontmoette die niet alleen schreven, maar ook actievoerden, zoals deelnemers aan de Maagdenhuisbezetting. Toen begon ik me echt af te vragen: wat doe ik eigenlijk?
Mijn grootste kritiek op links is dat we denken dat we nog in een tijdperk van eerlijke debatten leven. Dat is niet zo. De realiteit is er een van leugens, intimidatie en brute marketing. Rechts snapt dat. Ze beheersen media, branding en beeldvorming perfect. Links daarentegen lijkt te geloven dat de waarheid vanzelf boven komt drijven. Dat is een gevaarlijke illusie. We hebben nog te vaak rommelige slogans, slechte vormgeving en nietszeggende protestposters. Gelukkig zie ik positieve ontwikkelingen, zoals het project Left Laser, dat laat zien hoe krachtige visuele communicatie kan werken.
We moeten stoppen met het afvallen van radicalere medestanders. Rechts steunt zijn extremisten altijd strategisch, Wilders valt zijn ministers nooit publiekelijk af. Links moet begrijpen hoe het radicale flank-effect werkt: radicale acties zorgen dat gematigder alternatieven serieuzer worden genomen. Ja, radicale acties kunnen op korte termijn schade opleveren, maar op lange termijn verschuiven ze het maatschappelijk debat. Kijk naar Wilders: ooit waren zijn uitspraken onacceptabel, nu zijn ze mainstream geworden. Wij kunnen dat ook – als we strategisch denken en handelen.
Wat mij betreft moeten we links populisme omarmen. We hoeven populisme niet te zien als iets vies of oppervlakkigs. Het is simpelweg een manier om massa’s aan te spreken en een duidelijk verhaal te vertellen. Een verhaal dat niet alleen waar is, maar ook resoneert, emotioneert en mobiliseert. Dat betekent ook: beter nadenken over hoe we ons presenteren. Met een pak word je serieus genomen, met een rommelig voorkomen niet. Zo simpel is het. Deze psychologische mechanismen moeten we niet negeren, maar inzetten.
In de podcastaflevering van Radio Kookpunt ‘Zes tactieken die we moeten overnemen van radicaal-rechts’ bespreek ik samen met Savriël Dillingh hoe links kan leren van de strategieën van radicaal-rechts. We benadrukken het belang van het creëren van een duidelijke vijand, het inzetten van emotionele verhalen en het consequent herhalen van kernboodschappen. Deze technieken zijn effectief gebleken in het mobiliseren van mensen en het beïnvloeden van het publieke debat. Als links willen we verandering, dan moeten we ook bereid zijn om deze middelen in te zetten.
