In Utrecht wordt van maandag 2 juni tot en met vrijdag 6 juni geen groente-, fruit- en tuinafval (gft) opgehaald. Deze maatregel is het gevolg van een staking in de afvalsector in alle G4-steden, georganiseerd door vakbond FNV, uit protest tegen kabinetsplannen om een plasticheffing van €567 miljoen op te leggen aan de sector. De gemeente Utrecht neemt maatregelen om de overlast voor bewoners te beperken, maar waarschuwt voor mogelijke impact.
De gemeente erkent de zorgen van de FNV, maar neemt tegelijk maatregelen om de impact voor bewoners te verzachten. ‘De gemeente heeft begrip voor de zorgen van de FNV,’ zegt Marit van Kooij, woordvoerder van de Utrechtse portefeuillehouder Circulaire Economie. ‘We verwachten dat er impact zal zijn op de stad, maar we doen er alles aan om overlast bij bewoners te beperken.’ De maatregel in Utrecht volgt ook op eerdere maatregelen in verband met de staking. Er zijn bijvoorbeeld afgelopen weekend extra routes gereden om zo veel mogelijk ondergrondse containers te legen. Op die manier probeerde de gemeente reservecapaciteit te creëren. Ook heeft Utrecht afspraken gemaakt met partners in de regio om kleine hoeveelheden restafval op te vangen, zodat de doorvoer voor restafval grotendeels normaal blijft. De inzameling van grofvuil, papier, glas en textiel gaat gewoon door, want dat gaat naar verwerkers die deze week niet staken.
Deze maatregelen zijn het gevolg van een landelijke staking: afvalverwerkers in de G4-steden (Den Haag, Utrecht, Amsterdam en Rotterdam) leggen vanaf maandag drie dagen lang hun werk neer. De FNV organiseert deze actie uit protest tegen het kabinetsplan om een heffing van €567 miljoen op te leggen aan de afvalsector. Volgens de vakbond zullen de kosten van de heffing uiteindelijk op huishoudens worden verhaald, wat leidt tot hogere afvalstoffenheffingen voor bewoners. Daarnaast vreest de FNV voor verlies van banen en negatieve milieugevolgen.
De betrokken gemeenten trekken gezamenlijk op in overleg met de vakbond. ‘We houden de situatie scherp in de gaten en hebben in samenwerking met de andere G4-steden contact met de FNV,’ aldus Marit van Kooij. Door de landelijke schaal van de acties hoopt de FNV druk te zetten op het kabinet om het heffingsplan aan te passen.
Het FNV had de staking al eerder aangekondigd. Kliko’s worden nog wel opgehaald, maar vuilniswagens kunnen hun afval niet kwijt bij de poort. De staking is gericht op de plasticheffing van €567 miljoen, een kabinetsplan waarbij de rekening van vervuiling volgens de FNV oneerlijk aan het eind van de keten wordt neergelegd. Het zou door de heffingen onder andere duurder worden om plastic te verbranden. ‘Door de heffing wordt het voor bedrijven juist aantrekkelijker om afval te exporteren naar het buitenland in plaats van het hier in Nederland te recyclen,’ zegt Niels Kater, persvoorlichter van het FNV. ‘Daardoor verdwijnen investeringen in recycling en worden groene banen vervangen door buitenlandse afvalverwerking.’ Volgens het FNV moet de vervuiler gaan betalen, niet de burger of de afvalverwerker. De actie duurt drie dagen, maar vervolgacties worden niet uitgesloten.
De heffing van €567 miljoen is onderdeel van Europese regelgeving waarbij lidstaten moeten betalen voor plastic dat niet wordt gerecycled. In 2023 werd in Nederland een toeslag ingevoerd op wegwerpbekers en -bakjes die van plastic zijn gemaakt om die kosten te verminderen. De heffing kwam toen neer bij de consument. Deze heffing leidde tot veel discussie in de Kamer, en is in maart 2025 definitief opgeschort. Om de gemiste belasting van de opschorting niet mis te lopen, bespreekt het kabinet nu om heffingen op te leggen bij de afvalverwerkende sector. Volgens FNV is dat onrechtvaardig, omdat dan niet de producent van het plastic afval, maar alsnog de burger en de gemeente opdraait voor de rekening.
