ZUILEN- Na voorbereidingen van ruim een jaar vierde Zuilen vandaag eindelijk zijn 1275 jarig bestaan en 80 jaar bevrijding van de Duitse bezetter in Nederland, met de Vrijheidsmaaltijd, op het grasveld voor het Vorstelijk Complex. De organisatie is in handen van Nationaal Comité 4 & 5 mei en Stichting Samen Zuilen. “Met tachtig bezoeker is het is vandaag drukker dan gedacht’’, zeggen Leny Nieuwendijk en Esther Burgmeijer, van Samen Zuilen.

De Vrijheidsmaaltijd in Zuilen begint, zoals andere vrijheidsmaaltijden in Nederland, om 12:00. Dan wordt namelijk het algemene startsein gegeven voor de Bevrijdingsfeesten. Even voor twaalf uur liggen de tafels al gedekt met placemats en kaartjes in het thema van tachtig jaar bevrijding. Zo staat op alle placemats de vraag: “wat betekent vrijheid voor jou?” Op een van de kaartjes stond de vraag “heb je ooit vrijwilligerswerk gedaan?” Zowel de vraagkaartjes op tafel als de vraag wat vrijheid voor jou betekent, zijn bedoeld om met tafelgenoten in gesprek te gaan en verbinding te creëren.

Om vijf voor twaalf stroomt de tent langzaam vol en klinkt er geluid van Zuilenaren die elkaar begroeten. Daarna worden de eerste kommen bevrijdingssoep opgediend. De soep in Zuilen is gemaakt door de Colour Kitchen. Een restaurant met een multiculturele menukaart, waar bijvoorbeeld Italiaans of Chinees kan worden gegeten.

Het samenzijn wordt muzikaal begeleidt door Violiste Esther Damsma, die het Zuilense volkslied speelt “Zuilen, Zuilen, een dorpje aan de Schone Vecht, daar ben je aan gehecht”, klinkt de openingszin van het eerste couplet.

Volgens Leny Nieuwendijk van Stichting Samen Zuilen is het vandaag drukker dan vooraf werd gedacht. “Er zijn mensen afgevallen en bijgekomen. En al met al zitten we vandaag op tachtig mensen, die hier aan het eten zijn, vanwege tachtig jaar vrijheid.”

Hetzelfde aantal wordt ook door haar collega Esther Burgmeijer bevestigt. “Van de week zaten we nog niet eens op de helft en kijk nu eens, op dit bezoekersaantal konden we vandaag alleen maar hopen”, deelt ze.

De zestienjarige Dana is hier vandaag om te helpen namens haar scouting. “Vanmorgen begon ik met het dekken van de tafels. En nu schenk ik de soep in, die ik ook langs de tafels breng, waar mensen nu zitten te eten”, vervolgt ze.

Over wat vrijheid voor haar betekent, zegt ze: “Daar heb ik nog nooit echt over nagedacht. Dat begint nu pas een beetje te komen, maar het is fijn dat ik vandaag vanuit mijn rol als scout mijn steentje bij kan dragen aan deze maaltijd en het vieren van 80 jaar bevrijding”, zegt ze met een trotse lach op haar gezicht.”

Minestronesoep

De vrijheidssoep van dit jaar is een minestrone, een groentesoep gemaakt door chef Jet van Nieuwkerk, met hulp van haar negentigjarige oma, Jeanne van Munster. “Soep maken was een van de eerste dingen, die ik van mijn oma leerde”, herinnert ze zich. Ze voegt er in gesprek met het Nationaal Comité 4 & 5 mei aan toe dat ze bij haar oma soep heeft leren maken “van niets” en via het werken met een roerzeef.”

De minestronesoep bestaat uit knoflook, prei, courgette, bleekselderij en wortel en prei en boerenkool en zou vijf à zeven minuten op het vuur moeten staan. Dat lijken ze bij Colour Kitchen te zijn vergeten, want links en rechts klinkt het van eters dat “de groenten nog hard zijn” of “wel iets langer op hadden mogen staan.” Maar ondanks deze constateringen lijken de Zuilenaren tevreden hun soep te eten.

Oorlogsherinneringen

Rond 13:30 worden de eerste plastic kommen al opgehaald en stroomt de tent langzaam leeg. Op uitzondering van vijf vrouwen in de senioren-leeftijd aan de tweede tafel. Een Spaanssprekende mevrouw van 82 jaar oud, vertelt in moeilijk verstaanbaar Nederlands dat ze het regime van “Franco heeft meegemaakt.”

Aan dezelfde tafel van de Spaanse mevrouw zit Greet Boonen, geboren in 1940 en nu 85 jaar oud. “Ik hoor de bommenwerpers als kind nog overvliegen, toen ik bij mijn opa en oma in Harderwijk woonde, in een boerderij met een rieten dak erop.” Van haar tijd in Gelderland, waar mevrouw Boonen opgroeide, herinnert ze zich niets meer van haar derde levensjaar. Maar haar vierde weer wel. “Tegen het einde van de oorlog hadden ze bij ons in de bossen een vliegtuigpiloot gevonden met zijn papieren. De Britse man had er het leven gelaten met zijn parachute nog om, maar zijn papieren zijn later opgestuurd naar Engeland, waarna neefjes en nichtjes van mij zijn parachute opgegraven hebben en daar bloesjes en rokjes van gemaakt hebben, zo ging dat toen, we hadden niks anders, blikt ze terug.

“Afgelopen week zat ik ook naar een documentaire over concentratiekamp Bergen-Belsen kijken, daar ging het over hoe Duitse soldaten de lichamen van hun gemaakte slachtoffers weg bulldozerden. Toen zei een Engelse militair, die de documentaire filmde met zijn maat daarover: ‘die Duitsers waren zo hooghartig dat ik ze allemaal ondersteboven had willen maaien, zo kwaad was ik.”

“Op een gegeven moment heb ik de televisie maar uitgezet, ik werd er naar van, omdat mijn oorlogsherinneringen terugkwamen. Dat heb ook als ik de oorlogen in Oekraïne en Gaza op televisie zie.”

“Om jongeren bewust te maken van wat wij in de oorlog hebben meegemaakt, zouden ze eigenlijk eens naar een concentratiekamp als Auschwitz moeten, in Polen. Dat zei een deskundige in een nieuwsprogramma ook en ik sluit me bij hem aan, besluit mevrouw Boonen terwijl de muziek en spelletjes op het grasveld zijn begonnen.

*De 16-jarige Dana wilde niet met haar achternaam genoemd worden. Toch vond de redactie in Utrecht-noord haar stem in dit verhaal belangrijk. Het laat namelijk zien hoe twee generaties, jong en oud, over vrijheid denken.