OVERVECHT-Stut Theater staat bekend om het maken van voorstellingen die maatschappelijke thema’s invoelbaar maken. Met een unieke werkwijze, waarbij mensen met persoonlijke ervaring centraal staan, geven ze een stem aan verhalen die anders misschien onbenoemd zouden blijven. Dit jaar richt het Utrechtse gezelschap zich op een vaak onzichtbare groep: jonge mantelzorgers.
In Nederland groeit één op de vier jongeren op met een zorgtaak voor een familielid. De verantwoordelijkheid die daarbij komt kijken blijft vaak onder de radar, terwijl de impact groot is. Stut brengt deze realiteit naar het podium met een nieuwe voorstelling die gebaseerd is op echte ervaringen.
Manon speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van deze productie. Met haar ervaring binnen Stut begeleidt ze het maakproces, werkt ze samen met de spelers en zoekt ze naar de beste manier om hun verhalen recht te doen. Maar hoe komt zo’n voorstelling tot stand? Welke uitdagingen brengt deze werkwijze met zich mee? En wat zijn de ambities voor de toekomst? Manon deelt haar inzichten over het proces, de obstakels en de impact van Stut Theater.
Wat kunnen we verwachten van de nieuwe voorstelling?
‘Omdat wij zelf diep in de wijk Overvecht zitten, hebben we veel connecties met plaatselijke organisaties. Hierdoor horen we onderwerpen die spelen in de maatschappij. Onze nieuwe voorstelling gaat Zonder Zorgen heten. Wij kregen op gegeven moment te horen dat één op de vier jongeren mantelzorger is. Toen dachten we: wow, hier zit echt een verhaal achter. Nu zijn onze acteurs dus mantelzorgers die, zonder professionele ervaring, hun verhaal doen op toneel.’
Hoe komen jullie dan in contact met de acteurs voor deze voorstellingen?
‘Wij zoeken niet naar een bepaald soort mens maar willen verhalen van hen op het podium zetten. Maar meestal begint het proces heel logisch: Als je op zoek bent naar dakloosheid ga je naar het Leger Des Heils. Daar zit de brongroep. In onze voorstelling zit dan ook een maatschappelijk werker die maatschappelijk werker speelt.’
Kun je het proces beschrijven van die eerste gesprekken tot de uiteindelijke voorstelling?
‘We zetten nieuwsbrieven uit, gaan wekelijks koffiedrinken en gebruiken ons persoonlijk netwerk. Soms spelen we voorstellingen in buurthuizen met als opbrengst zes mensen die wellicht in ons geïnteresseerd zijn. In kleine stappen gaan we van koffie drinken, naar theatrale vormen, naar een spelersgroep.’
Wat zijn de grootste uitdagingen?
‘Om van verschillende verhalen een coherent geheel te maken. Het is een voorstelling, je kijkt niet naar losse verhalen. Ook is het best moeilijk om de authenticiteit van mensen te behouden. Het gaat echt om hun, dat moet zo ook overkomen, daar zit de pracht in. Dat kan echt een ontzettende strijd voor de regisseur en de dramaturg zijn.’
Hebben de voorstellingen dan ook impact op bezoekers?
‘We proberen een mix te krijgen van verschillende soorten mensen. En vaak is het zo dat de mensen in ons publiek ook te maken hebben met dit soort maatschappelijke onderwerpen. Hierdoor hebben de shows ook wel veel indruk op mensen denk ik. We hebben sowieso ook nagesprekken na elke voorstelling en een randprogramma voorafgaand om mensen te prikkelen’
Kun je ons iets vertellen over eerdere voorstellingen die Stut heeft gemaakt?
‘Op dit moment zijn we natuurlijk bezig met mantelzorg, hoe zorg je voor elkaar. Vorig jaar was festival Stuk Maken, dat ging over mentale gezondheid. Dit deden we in samenwerking met verschillende sociale organisaties, zo maken we bondjes. En het jaar daarvoor hadden we Massamens over polarisatie en massavorming. We zijn daarnaast ook altijd bezig in verschillende asielzoekerscentra om te werken aan sociale cohesie tussen buurtbewoners en nieuwkomers.’
Wat zijn de ambities voor Stut in de toekomst? Zijn er plannen voor bijvoorbeeld samenwerking?
‘We hebben nu al twee jaar De Bouwplaats, dat is een community van sociaal-artistieke makers van verschillende disciplines die ook elke maand met elkaar experimenteren. Het doel daarvan is om sociaal-artistiek theater meer op de kaart te zetten. Ook hoop ik dat los kunnen komen van het beeld dat deze theatervorm zielig of arm wordt gezien. Als je kijkt naar wat er momenteel wordt geproduceerd, niet alleen door ons, dan is dat echt indrukwekkend.’
