UTRECHT – Tussen 2022 en 2024 is het aantal kilometers solitair fietspad in de gemeente Utrecht gedaald van 112,8 kilometer in 2022 naar 95,8 kilometer in 2024, een afname van meer dan 17 kilometer. Dit is opvallend, gezien de miljoenen die de afdeling Mobiliteit van de provincie Utrecht in dezelfde periode investeert in het verbeteren van de fietsinfrastructuur.
Hoewel het aantal solitair aangelegde fietspaden afneemt, worden er miljoenen geïnvesteerd in het aantrekkelijker maken van fietsen als vervoermiddel. De provincie Utrecht wil fietsen de meest populaire manier van reizen maken. Hiervoor is een budget van ruim 90 miljoen euro vrijgemaakt tot en met 2023, waarvan 76 miljoen euro al is gerealiseerd en 13,6 miljoen euro is geprogrammeerd voor 2024 en verder. Ondanks deze ambitie blijkt uit data van het CBS dat het aantal fietspaden dat fysiek gescheiden is van het autoverkeer juist met ruim 15% is afgenomen in twee jaar tijd.
Afname of verschuiving?
De afname van solitaire fietspaden betekent niet automatisch dat er minder voor fietsers wordt gedaan. De inrichting van fietsinfrastructuur verandert. Zo richt het Utrechtse mobiliteitsbeleid zich steeds meer op ‘doorfietsroutes’: brede fietsstroken langs bestaande wegen, met snellere doorstroming, prioriteit bij verkeerslichten en gescheiden fietsstroken waar mogelijk. Deze verandering vergroot de capaciteit, maar oudere, solitaire fietspaden verdwijnen soms.
In het Parkeerbeleid Fiets en Auto van de gemeente Utrecht wordt aangegeven dat de stad harder groeit dan verwacht en dat er niet genoeg ruimte is om het autogebruik gelijk mee te laten groeien. Duurzame vervoermiddelen zoals lopen, fietsen en openbaar vervoer nemen minder ruimte in beslag en zorgen voor minder geluidsoverlast, uitstoot, drukte en ongelukken.
Wat zeggen bewoners?
Zo zegt Arjan (43), inwoner van Utrecht, dat de afname van gescheiden fietspaden iets is wat hem de afgelopen jaren is opgevallen. “Ik merk dat de fietspaden die er zijn steeds minder rustig zijn,” zegt hij. “Ze liggen steeds vaker langs een weg, in plaats van dat ze gescheiden zijn. Het voelt wel wat onveiliger, hoewel het pad wel breder is.” Arjan benadrukt dat het voor hem geen groot probleem is, maar het is wel iets wat hem opvalt.
De afweging tussen veiligheid en snelheid
De afname van solitaire fietspaden wordt door sommige inwoners als minder veilig ervaren. Fietspaden die volledig gescheiden zijn van het autoverkeer, bieden rust en veiligheid, vooral voor kwetsbare groepen zoals kinderen, ouderen en fietsers die minder ervaren zijn in druk verkeer.
Toch wijst de provincie Utrecht erop dat nieuwe fietsinfrastructuur bijdraagt aan de veiligheid. In een toelichting op het fietsbeleid stelt de provincie dat brede en snelle fietsroutes ervoor zorgen dat fietsers minder last van elkaar hebben. Door de betere doorstroming en overzichtelijkheid wordt de veiligheid verhoogd.
Veranderingen in de toekomst
Ondanks wat kritiek blijft de gemeente Utrecht vasthouden aan haar ambities voor de fiets. In het Actieplan Fiets 2022-2025 stelt de gemeente dat “veiligheid, gemak en aantrekkelijkheid” de drie pijlers zijn van het fietsnetwerk van de toekomst. Dit omvat onder andere meer doorfietsroutes, logische verbindingen tussen woonwijken en hubs zoals treinstations en het verminderen van conflicten tussen weggebruikers.
Voor sommige inwoners zijn de veranderingen merkbaar. Jeroen (15), scholier in Utrecht, ziet voor- en nadelen in de afname van solitaire fietspaden: “De route naar school is nu korter dan twee jaar geleden,” zegt hij. “Maar het is wel drukker. Fietspaden die apart van een weg liggen, zijn veel rustiger. Soms is het gewoon een beetje chaotisch als het druk is met auto’s en scooters naast je.”
