OVERVECHT- Uit recent gepubliceerde cijfers van de Gezondheidsmonitor Jeugd blijkt dat slechts 31% van de jongeren in klas 2 en 4 in de Utrechtse wijk Overvecht homoseksualiteit als normaal beschouwt. Dat is het laagste percentage van alle Utrechtse wijken. In wijken als West en de Binnenstad ligt dit percentage met 69% meer dan twee keer zo hoog. De cijfers roepen vragen op over de oorzaken van deze verschillen en de rol van beleid en samenleving in het bevorderen van acceptatie.

Grote verschillen tussen wijken

De cijfers, verzameld door de Volksgezondheidsmonitor, laten een opvallend patroon zien. In de meer centraal gelegen en overwegend witte wijken zoals West, Binnenstad en Noordoost ligt de acceptatie van homoseksualiteit rond de 68 à 69 procent. In wijken met een grotere diversiteit en lagere sociaaleconomische status, zoals Overvecht (31%), Zuidwest (32%) en Noordwest (44%), is de acceptatie aanzienlijk lager.

Waarom is de acceptatie in Overvecht zo laag?

De gemeente Utrecht herkent de cijfers en noemt de lage acceptatie een zorgelijke ontwikkeling. ‘Dat de tolerantie voor homoseksualiteit in heel Nederland afneemt, is een zorgelijke trend,’ aldus Marieke Ruijgrok, woordvoerder van wethouder Linda Voortman die de portefeuille beheert van Diversiteit en Inclusie. ‘Iedereen in Utrecht moet zich vrij en veilig kunnen voelen om zichzelf te zijn, juist ook jongeren, in alle buurten van de stad.’

Hoewel de gemeente geen specifiek onderzoek heeft gedaan naar de oorzaken in Overvecht, wijst zij op bredere maatschappelijke trends. ‘Uit gesprekken met professionals en jongeren blijkt dat factoren zoals de negatieve invloed van sociale media en ‘regenboogmoeheid’ bijdragen aan de afname van acceptatie,’ aldus de woordvoerder. Daarnaast blijkt uit de Gezondheidsmonitor dat jongeren met een bi-culturele achtergrond en jongeren op het vmbo homoseksualiteit vaker als verkeerd beschouwen. In Overvecht wonen relatief veel jongeren uit deze groepen.

Persoonlijk verhaal uit de wijk

Voor Pleuni Vriend (22), een queer vrouw die in Overvecht woonde en werkte als jongerenbegeleider, zijn de cijfers pijnlijk herkenbaar. ‘Ik zie dagelijks hoe jongeren worstelen met hun identiteit in een omgeving waar weinig ruimte is voor anders zijn,’ vertelt ze. ‘Er heerst een cultuur waarin afwijken van de norm snel wordt afgestraft met uitsluiting of spot.’

Pleuni benadrukt dat het gebrek aan representatie en veilige plekken een grote rol speelt. ‘Veel jongeren kennen niemand in hun omgeving die openlijk queer is. Dat maakt het moeilijk om jezelf te accepteren, laat staan om daarover te praten.’ Volgens haar is er dringend behoefte aan structurele aandacht voor seksuele diversiteit, juist in buurten als Overvecht.

Wat doet de gemeente?

De gemeente Utrecht voert een beleid dat zich richt op het bevorderen van sociale acceptatie en veiligheid. In de beleidsnota Inclusie & Diversiteit: Tot je recht komen staat dat ongelijkheid op het snijvlak van seksuele oriëntatie, gender, etniciteit en sociaaleconomische positie centraal staat. Jongeren in Overvecht die te maken krijgen met uitsluiting vallen binnen de reikwijdte van dit beleid.

Er zijn verschillende initiatieven die zich richten op LHBTIQ+ jongeren:

• COC Midden-Nederland biedt Jong&Out voor jongeren tot 18 jaar en verzorgt voorlichting op scholen.
• Colored Qollective biedt gratis psychosociale begeleiding en veilige ontmoetingsplekken voor jongeren met een bi-culturele achtergrond.
• Utrecht Ballroom Scene organiseert dansworkshops en safe spaces voor queer jongeren van kleur.
• Utrecht Queer Culture Festival betrekt jongeren actief bij culturele en educatieve programmering.

Daarnaast stimuleren veel Utrechtse scholen de oprichting van GSA’s (Gender & Sexuality Alliances) en doen ze mee aan Paarse Vrijdag en Coming Out Day.

Wat wil de gemeente bereiken?

De gemeente en haar partners streven naar:

• Versterking van sociale acceptatie van LHBTIQ+ jongeren in hun leefomgeving;
• Toename van het gevoel van veiligheid, eigenwaarde en welzijn;
• Toegang tot veilige plekken voor ontmoeting en expressie;
• Meer representatie van diverse gender- en seksuele identiteiten;
• Structurele aandacht voor gelijkwaardigheid in gemeentelijke programma’s.

Voor dit artikel zijn meerdere middelbare scholen in Overvecht benaderd met de vraag hoe zij omgaan met LHBTIQ+ acceptatie onder hun leerlingen en is er gevraagd om een reactie op de huidige cijfers. Geen van de scholen wilde meewerken of gaf een inhoudelijke reactie.