Lunetten – Peter Hoogland imkert al vijf jaar in de tuin van ATV Utrecht-Zuid en maakt zich nu zorgen over de toekomst van de bijen. In de winter van 2024-2025 is er landelijk maar liefst 22 procent van de bijenvolken gestorven, in Utrecht was dit gemiddelde het hoogst met 31,2 procent volgens Wageningen University & Research (WUR). ‘Wij hebben 70 procent sterfte in onze tuin en we zitten eigenlijk al twee of drie jaar boven de 30 procent’.
‘Vijf jaar geleden heb ik een keer meegekeken met de andere imkers hoe het imkeren werkte, en ik vond het zo leuk dat ze me geleerd hebben hoe het werkte’, vertelt Peter. De ATV Utrecht-Zuid tuin in Lunetten beschikt achterop het terrein over een bijenburcht en voorop het terrein staan bijenvolken in kasten. Hier werkt Peter met ongeveer vijf imkers aan. ‘Dat is heel leuk omdat je hebt allemaal andere kennis hebt, dus je kan heel veel van elkaar leren. We hebben iemand die ambassadeur biodiversiteit is, en iemand die voorzitter is van een tuinvereniging. Zo kun je samen een goed team vormen. En er is inmiddels een goede samenwerking tussen imkers in heel Utrecht.’
STIJGENDE STERFTECIJFERS
In de ATV Utrecht-Zuid tuin is er de afgelopen drie jaar sprake van bijenvolkensterfte. Het aantal bijenvolken dat er sterft ligt ver boven het gemiddelde van de provincie Utrecht. ‘Voordat we de winter in gingen hadden we elf bijenvolken, twee maanden geleden hadden we daar nog twee van over. Er zijn al tien jaar bijenvolken in onze tuin, en er zijn zeven jaar geweest dat er 0 procent van de bijenvolken dood ging. In het eerste jaar van de sterfte was het percentage ongeveer 20 procent. Maar het tweede jaar van de sterfte zaten we al op de 50 procent en daar zitten we nu dus weer 20 procent boven. Toen wij gingen rondvragen bij imkers in de omgeving hoorden wij veel getallen erger dan het gemiddelde en daarom hebben wij toen ook aan de bel getrokken.’
OPSTAPELEND GEVAAR
Voor de bijenvolkensterfte is nog geen duidelijke verklaring, zo zijn er meerdere gevaren waar de bijen mee te maken die in verband kunnen staan met de bijenvolkensterfte. ‘Er zijn eigenlijk een paar oorzaken die zich lijken op te stapelen die bijdragen aan de bijenvolkensterfte. Maar wat wij en experts nu durven te zeggen is dat door het opeenstapelen van alle dingen het nu zo gevaarlijk is geworden. Ik begin steeds meer te denken dat de bijen verzwakt worden door de varroamijt en de milieuvervuiling en dan aan het einde van het jaar opgejaagd worden door de Aziatische hoornaar. Dat ze daardoor gevoelig zijn en de winter niet overleven’.
BIJEN LASTIGVALLEN
De varroamijt is een gevaar omdat het een insect is dat zich op andere insecten vastbijt, voornamelijk honingbijen. Zij drinken het sap uit de honingbij waardoor de honingbij zwakker wordt. ‘De varroamijt is ongeveer hetzelfde als teken op honden en mensen, het kan net als teken het virus van een Lyme overbrengen van het ene dier naar het andere dier.’
De Aziatische hoornaars zijn actief in Utrecht, deze Aziatische hoornaars kunnen bijen aanvallen en stress veroorzaken. ‘De hoornaars nemen toe, we hebben nu al elf hoornaarkoninginnen gevangen in de afgelopen twee maanden. Er is nog geen onderzoek gedaan naar het verband tussen de Aziatische hoornaar en de bijenvolkensterfte. Ik durf wel te zeggen dat ze in ieder geval niet ervoor zorgen dat het makkelijker wordt voor de bijen’.
Insignia heeft een Europees onderzoek gedaan naar de invloed van milieuverontreiniging, zware metalen en plastic. Op meer dan zeshonderd plekken in Europa is gif terug gevonden in bijenkasten. ‘Dat betekent dus dat bijen gif mee terug nemen naar hun kast en dat is ook een probleem’.
TOENEMENDE ZORGEN
Bij ATV Utrecht-Zuid worden bijenvolken in de bijenkasten gehouden en wilde bijen zijn er in de bijenburchten. ‘Dat is waar wij ons veel zorgen over maken, stel de wilde bijen hebben net zoveel last van deze sterfte als onze bijen uit de bijenvolkkast. Dat kunnen wij zelf niet meten en daarom maken wij ons daar veel zorgen om’.
