ZUIDWEST – De acceptatie van homoseksualiteit onder jongeren is de afgelopen jaren flink afgenomen. Dat blijkt uit onderzoek van de Volksgezondheid Monitor Utrecht (VMU). Steeds minder jongeren van klas twee en vier van het voortgezet onderwijs beschouwen homoseksualiteit als iets ‘normaals’. Niet alleen onder jongeren is dit een probleem, maar de hele queer gemeenschap lijdt eronder.
In de Utrechtse wijk Zuidwest is er ook een daling zichtbaar. In 2019 vond nog meer dan de helft van de ondervraagde leerlingen het normaal als twee mensen van hetzelfde geslacht verliefd op elkaar zijn. In 2023 was dat aantal gedaald tot minder dan een derde van de ondervraagde. De dalende tolerantie leidt ertoe dat queer jongeren zich vaker buitengesloten voelen. Vaak gebeurt dat op subtiele manieren door grapjes, opmerkingen of gedragingen die samen een krachtig mechanisme van uitsluiting vormen. Dit kan tot ernstige gevolgen leiden. Veel jongeren die hiermee te maken krijgen, ontwikkelen psychische klachten zoals depressie of psychosomatische problemen.
Jongeren in Utrecht op de vraag: ‘Is het normaal om op hetzelfde geslacht te vallen?’ in 2019 en in 2023
Opvallend is dat de VMU in hetzelfde onderzoek onder volwassenen geen vragen heeft gesteld over hun houding ten opzichte van de queer-community. Daarop reageert het VMU het volgende: ‘Aan Utrechtse 18+ers hebben we gevraagd of ze het afgelopen jaar discriminatie hebben ervaren en zo ja, op welke grond. 2% van de Utrechters geeft aan gediscrimineerd te zijn vanwege diens seksuele oriëntatie.’
De VMU merkt bovendien op dat mensen die zich identificeren als LHBTQIA+ vaker slecht scoren op meerdere delen van gezondheid, zoals mentale gezondheid en gevoel van veiligheid. Toch verzamelt de VMU hierover momenteel nog geen gedetailleerde data over. De organisatie verwijst voor meer informatie naar Discriminatie.nl Provincie Utrecht en COC Midden Nederland.
Niet alleen in Utrecht zijn er zorgen. Ook landelijk is er een daling te zien in de acceptatie van LHBTQIA+. Uit een peiling van het opiniepanel van EenVandaag blijkt dat de acceptatie van LHBTQIA+’ers op een dieptepunt zit. Minder dan de helft van de queergemeenschap heeft nog het gevoel dat het goed gaat met de acceptatie in Nederland. Meerdere mensen geven aan zich onveilig te voelen op straat vanwege hun geaardheid.
De oorzaken die genoemd worden voor deze ontwikkeling zijn divers. Sommigen wijzen naar conservatief-religieuze kringen, zowel binnen de islamitische als christelijke gemeenschappen, waar homoseksualiteit vaak als taboe wordt beschouwd. Anderen leggen de oorzaak bij politieke ontwikkelingen. Volgens hen zorgt de rechtse wind die door Nederland, en andere landen, waait ervoor dat negatieve uitingen over LHBTQIA+’ers maatschappelijk meer geaccepteerd lijken. Wat vroeger ongezegd bleef, wordt nu openlijk uitgesproken.
De BoerBurgerBeweging (BBB), uit het demissionair kabinet, heeft naar aanleiding van het onderzoek van EenVandaag aangegeven maatregelen te willen nemen tegen homohaat. Zo zouden ze strengere handhaving op discriminatie en een beter voorlichtingsbeleid willen. ‘De politiek moet haar verantwoordelijkheid nemen en in actie komen om homo-acceptatie te bevorderen,’ schrijft de BBB op hun site.
Volgens Robbert Kalff, eigenaar van een queercafé in Utrecht en voorzitter van Utrecht Pride, is de acceptatie in de samenleving niet minder geworden, maar de zichtbaarheid van intolerantie wel. ‘Online is de haat erg groot,’ zegt Kalff. ‘Ik krijg dagelijks negatieve reactie op mijn geaardheid of op mijn werk. Ik probeer het tegenwoordig maar te negeren, omdat er niet meer tegenop te vechten valt.’ Hij ziet deze daling als een teken dat er nog veel werk aan de winkel is, en hij pleit daarom voor voorlichting over seksuele oriëntatie op jongere leeftijd. Volgens hem is het belangrijk dat kinderen al vroeg leren dat verschillen bestaan én dat die normaal zijn
Kalff vindt het belangrijker dan ooit dat er veilige plekken bestaan voor queerpersonen. ‘Mensen zien mijn cafe als een soort ‘safe space’. In het dagelijks leven worden queermensen vaak beoordeeld of aangesproken, en het is voor hun fijn dat dat in het café niet het geval is.’ Voorlichting en representatie kunnen volgens Kalff bijdragen aan een samenleving waarin minder jongeren opgroeien met vooroordelen, en waarin iedereen zich welkom voelt, ook buiten een safe space.
