De afgelopen jaren besteden de overheid en gemeenten steeds meer aandacht aan stoppen met roken. Op veel plekken waar kinderen komen mag je vaak al niet meer roken. Een uitzondering op die regel is het terras. Daarom is de gemeente Utrecht op vrijdag 20 juni, samen met minstens tien horecaondernemers, een alliantie gestart om terrassen rookvrij te maken. Want dat roken slecht voor je is, is ondertussen al lang bekend.

De Utrechtse wethouder van Volksgezondheid, Eelco Eerenberg, vindt dat roken zo snel mogelijk moet stoppen. ‘We hebben de ambitie om in 2035 alle kinderen rookvrij te laten opgroeien,’ zei Eerenberg vorig jaar in het AD. Om dat doel te ondersteunen, sloot de gemeente op 20 juni een alliantie met minstens tien horecazaken. De gemeente biedt ondersteuning en promotiemateriaal om rookvrij terrassen te realiseren.

En dat is hard nodig, want volgens het Trimbos-Instituut rookt nog bijna één vijfde van de Nederlandse volwassenen. In 2023 was er zelfs sprake van een stijging in het aantal rokers. Volgens Tom Voeten, voorzitter van Clean Air Nederland, komt dat mede door de opkomst van vapes. ‘Kinderen gaan roken en vapen omdat ze denken dat het stoer is. Als je daar eenmaal aan begint, raak je verslaafd aan nicotine. Dan is de stap naar roken niet meer zo groot.’

Daarom streeft Clean Air Nederland naar een verbod op nicotine. ‘De kern van het verdienmodel is de nicotineverslaving. Zolang mensen verslaafd zijn aan roken kopen ze sigaretten en verdient de tabaksindustrie geld,’ vertelt Voeten. Volgens hem stopt het overgrote deel van de rokers binnen enkele maanden als sigaretten geen nicotine meer bevatten. Het grote obstakel is de Europese wetgeving. In Europa geldt namelijk dat je producten niet mag verbieden als ze in andere landen nog vrij verhandeld mogen worden. ‘Daarom zetten we nu in op een Europees verbod op nicotineproducten,’ zegt de voorzitter van Clean Air Nederland. ‘Dat is de enige manier om echt een verbod te krijgen.’

De eigenaar van Koffie&Ik, Robbie van Luijn, besloot twee jaar geleden om hun terras rookvrij te maken. Hij vertelt dat er veel gezinnen met kinderen langs komen, en dat roken een slecht voorbeeld is voor de kinderen. Naast de gezondheidsrisico’s brengt roken ook veel overlast met zich mee. ‘Het is natuurlijk vervelend als je lekker op het terras zit en dat er dan iemand naast je een sigaret opsteekt. Dan zit je de hele tijd maar in die rook,’ zegt Van Luijn.

Inmiddels levert de gemeente Utrecht advies en promotiemateriaal aan voor rookvrije terrassen, maar toen Van Luijn zijn terras rookvrij maakte, was dat er nog niet. ‘We begonnen eigenlijk heel simpel met stickers plakken. Dat werkte meteen al vrij goed,’ vertelt hij. ‘Op plekken waar een bordje staat met ‘rookvrij gebied’ zie je ook dat mensen makkelijker rokers aanspreken om ze daar op te wijzen’ vult Voeten aan. Zo gaat het ook op het terras van Van Luijn: ‘Wij wilde niet zelf de handhaving op de gasten doen, daarom ben ik blij dat gasten elkaar erop aanspreken.’