Utrecht-Zuid – Een klassieke koepel is het samenwerkingsverband tussen Regioplatform Woningcorporaties Utrecht (RWU) en Stichting Utrechtse Woningcorporaties (STUW). Remco de Maaijer is sinds 2020 directeur van dit samenwerkingsverband. RWU is een samenwerking van veertien woningcorporaties in de regio Utrecht en STUW bestaat uit zes woningcorporaties in de stad Utrecht. Ze houden zich bezig met kennisuitwisseling onderling, projecten samen, innovatie testen, woordvoering en onderhandeling namens de woningcorporaties.
Nu houden ze zich ook bezig met een wetsvoorstel voor de huurbevriezing waarvoor in de voorjaarsnota plek werd gemaakt. De coalitie legt dit plan voor om de sociale huur in 2025 en 2026 niet te laten stijgen, een belangrijk punt volgens Geert Wilders. In de wijken van Transwijk, Kanaleneiland en Lunetten lag het aantal woningen in bezit van woningcorporaties boven de 40 procent in 2023 en in Nieuw Hoograven zelfs boven de 60 procent (Utrecht in Cijfers). De huur van deze woningen zou voor de huurders worden bevroren. Onder andere de Utrechtse woningcorporaties zetten nu een stap richting de rechter. Volgens Remco heeft dit gevolgen voor de bouw en onderhoud van de woningen. ‘Wij kunnen een gigantische groep woningzoekende niet helpen omdat we geen geld genoeg hebben om nieuwbouw te leveren’.
Welke gevolgen voorziet u van de huurbevriezing?
Huurders die bij de Utrechtse woningcorporaties huren halen een financieel voordeel uit de huurbevriezing. Waarvan de huurders dat huurtoeslag krijgen, en dat is de meerderheid, ze daar netto maar een derde van overhouden. Hierdoor gaan de meeste huurders er maar een tientje op vooruit, dat tegelijkertijd heel veel is in deze tijd. Maar het voordeel is voor het Rijk omdat er minder huurtoeslag uitgaat, dus gaat twee derde naar het Rijk zelf. En door die nieuwe plannen kunnen wij als woningcorporaties minder bouwen dan in onze plannen, of we kunnen ze wel bouwen maar dan geen onderhoud en verduurzaming meer bieden aan onze huurders.
Waarom zagen jullie zelf af van de huurbevriezen?
Dit heeft te maken met een aantal redenen waarom we dit niet deden. Onder andere een onderzoek naar de huurlasten voor huurders die aantoont dat in de laatste jaren de huurlasten steeds zijn verbeterd. Dit komt ook doordat een paar jaar geleden er sprake was van huurverlaging, die huurverlaging was heel fors. Met corona zijn er een paar jaar geweest dat als je een fors inkomensprobleem had, je dan huurverlaging kon aanvragen en die optie was er tot vorig jaar. Ook hebben we met een onderzoek van het Nibud (Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting) gekeken naar ‘is het betaalbaar?’, en dan vragen we toch wat meer van de huurders. Zo kunnen we de woning goed onderhouden en tegenwoordig vooral inzetten op de kwestie van verduurzamen. Met het zorgen voor verduurzamen gaan de energielasten naar beneden. Dus we doen niet de huur bevriezen, zodat we in de huizen kunnen investeren en inzetten voor de huurders om kosten naast de huur te verlagen.
Hebben de woningcorporaties te veel huur gevraagd van de huurders waarvoor de huurbevriezing een correctie is vanuit de overheid?
Vorig jaar heeft een externe partij, Ortec Finance, in samenwerking met de gemeente Utrecht onderzoek gedaan. Uit het rapport kwam dat Utrechtse corporaties niet alles kunnen betalen wat ze moeten doen. Dus het geld dat ze tekort komen met de huur die binnenkomt zorgt ervoor dat er moet worden geleend. Over deze leningen moeten ze weer meer rente betalen. Maar dat geld konden we dus wel bijlenen, maar dat kan nu niet meer. De banken vragen zich af of we de rente wel kunnen betalen, nu onze inkomsten worden bevroren.
Er is een gesprek in de Tweede Kamer over dat de plannen alleen voor corporatiehuurders zijn hoe kijkt u daar naar?
De minister kan een brief sturen met een algemene maatregel van het bestuur met het besluit dat de huurverhoging nul is. Als ze dat doet dan kan de maatregel alleen voor alle verhuurders gelden en dan moeten de particulieren mee. Als de particulieren niet mee worden genomen in het besluit dan kan dat niet zomaar, het kost meer tijd, omdat er dan een aparte wet moet komen. Dat duurt langer want dan moet het nog door de Eerste Kamer, die een andere samenstelling heeft.
Waarom kan er geen overleg plaatsvinden met de rechter, maar wordt er gekozen om naar de rechter te stappen?
Aan de landelijke tafel hadden we afspraken gemaakt en daar was huurverhoging onderdeel van. Nu komen ze met een ander besluit en is het huurbevriezing geworden. Dus is er een brief gestuurd naar de minister vanuit bijna alle woningcorporaties met ‘deze woningcorporaties stappen naar de rechter als u niet het voornemen wijzigt’. Het naar de rechter stappen kan je een soort extreme invulling noemen van overleg. Het zet de argumenten op een stevige manier kracht bij, omdat de tegenpartij heel stevig inzet. Ondertussen blijven we met elkaar in gesprek zowel landelijk als hier in onze regio Utrecht.
Wat kan dit betekenen voor uw vertrouwen in de betrokkenheid van de overheid?
Het vertrouwen in de overheid met de gemeente en de provincie ziet er anders uit dan met de Rijksoverheid. Dat er nu huurbevriezing komt zorgt ervoor dat je enorm schrikt, daar gaat ongetwijfeld wat tijd overheen. Maar er zijn anderzijds weer regels waar we met het Rijk meer zij aan zij staan dan lagere overheden.
