Foto: Maria Belkadi
2023, een nieuw jaar met nieuwe kansen waar onze goede voornemens weer van start gaan. Misschien zijn vrienden, vriendinnen, collega’s er al me bezig, het wordt wel vaker gezegd, ‘Vanaf januari ga ik beginnen met afvallen’. Waarom willen we afvallen tijdens het nieuwe jaar? En waarom falen we ook bijna altijd wanneer het komt tot afvallen tijdens het nieuwe jaar? Utrecht West bewoner Chaimae is ook hard bezig om dit jaar zelf wat kilo’s eraf te krijgen.
De 21-jarige Chaimae Bouaissaoui houdt zich bezig met het afvallen bij het nieuwe jaar en dit is dan ook niet het eerste jaar dat ze dit probeert. Chaimae probeert voornamelijk op haar voeding te letten en bevindt zich door de drukke Albert Heijn waar ze nu iets langer nadenkt voordat ze een keuze maakt in de producten die ze koopt.
Gezondheidszorg psycholoog Joghem de Wreede die zich bevindt in Utrecht West vertelt dat afvallen bij het nieuwjaar vaak veel voorkomt, omdat goede voornemens hebben inmiddels een traditie is. Hoewel december een maand is waar we meer samen zijn is het vaak ook in het bijzijn van ongezondere keuzes ‘Na kerstdiners met veel gezelligheid, eten en feestjes wordt er ook wat minder gezond gegeten dan normaal en dat kan ook op de weegschaal gezien worden. Je kunt dan denken ‘daar wil ik wat mee’’, vertelt Wreede in zijn psychologenpraktijk.
We kennen allemaal meerdere personen die het nieuwe jaar graag gezonder willen aanpakken, toch weten vele van ons ook dat het niet altijd lukt. Sterker nog, wie is het nou echt gelukt? Enkel een of twee succesverhalen blijven ons echt bij. Toch beweert psycholoog Wreede dat het een belangrijk element is. ‘We weten dat vanuit psychologisch onderzoek veel van de goede voornemens niet echt sterk resultaat opleveren, maar mensen die af en toe die voornemens hebben en doelen stellen, het echt kan werken. Bij helemaal geen voornemens is er nog minder verandert en in die zin kun je zien dat het niet veel is maar wel wat.’
Hoewel het positief effect kan hebben, heeft het ook een keerzijde in onze psychologische werking ‘De grootste valkuil is dat mensen veel te grote doelen stellen en niet duurzaam hun eetpatronen veranderen. En die doelen die van tevoren niet haalbaar zijn doen geen goed aan je zelfbeeld’, kaart Wreede aan.
De media voeden ons ook een bepaald beeld aan, ook hierover heeft de deskundige Wreede een aansluitende theorie waardoor er misschien meer kans is om het doel te behalen.
‘Extrinsieke motivatie is vaak het moeten, mensen hebben verwachtingen van je en daarom doe je het ook, dat werkt vaak minder goed dan intrinsieke motivatie waar je weet waar je het voor doet. Dat maakt dan ook de kans groter dat de gedragsbehandeling wel gaat werken.’ Afvallen is helaas niet de kuur voor geluk en hier legt Wreede dan ook de nadruk op. ‘Mensen hebben vaak ook het idee ‘als ik maar slank ben heb ik ook meer zelfvertrouwen’ terwijl je jezelf beeld niet moet laten afhangen van hoe je eruitziet, je bent genoeg zoals je bent.’
Hoe lukt het ons dan wel om toch een paar kilo’s af te vallen het nieuwejaar? ‘Het klinkt heel simpel maar dat is het in de praktijk niet, concrete en haalbare doelen stellen, een concreet en haalbaar doel is kijken naar je eetpatroon en kijken wat je daarin kunt veranderen. ‘Hoe vaak eet je, wanneer eet je en met welk doel eet je? De zak chips s ’avonds op de bank heeft vaak een ander doel dan dat je nou echt het voedsel nodig hebt en het is goed om daarnaar te kijken en kijken of je het kan veranderen naar bijvoorbeeld een zak wortelen.’ Daarnaast moest je ook kijken naar je beweging, daar is misschien meer winst in te halen.
‘Dit keer wil ik het gezonder doen en ook niet al te snel’ vertelt Chaimae terwijl ze twee rijpe avocado’s in haar blauwe Albert Heijn mandje plaatst. ‘Het kunnen ook gewoon smakelijke maaltijden zijn waar ik bewuste gezonde keuzes maak ‘dit is dan ook iets wat Chaimae in het verleden niet deed. Ze koos er altijd voor om gelijk een extreme start te maken en te leven op salades, crackers en stukken fruit. ‘Nee dat doe ik niet nogmaals’ zegt ze lachend met een schuddend hoofd. ‘Kijk, ik wil wel gewoon afvallen, maar dan ook niet gelijk weer aankomen omdat ik zo hard van stapel ben gegaan. Ik kan ook gewoon avocado op toast eten of havermoutpap met stukken fruit en wat noten erbij om het spannend te houden’ zegt ze vol zelfvertrouwen over haar toekomstige plannen. ‘Ik wil in ieder geval ook een beetje kunnen genieten van het proces en ik wil zeker ook zo nu en dan wat ongezonds eten zoals een stuk taart of een burger’. Ze loopt langs de selectie waar alle koekjes zich bevinden en keert zich om naar de thee. Dan maar thee zonder koek voorlopig. ‘Of het me gaat lukken? Daar zal ik in ieder geval mijn best voor doen, normaal gesproken ben ik al gestopt rond dertien januari, dus dat doe ik nu wel iets beter’, zegt ze vrolijk met haar inmiddels gevulde mand. Eenmaal de boodschappen afgerond wenst de kassa medewerker nog een fijne dag, Chaimae heeft weer genoeg boodschappen gedaan om haar dieet te volmaken deze week.
Beluister hier naar de audio reportage van Emma Daverveld
