Genealogie, oftewel het onderzoeken van familiegeschiedenis, is door de jaren heen steeds populairder geworden. Maar wat is het verschil tussen online stamboomonderzoek en werken met archiefmateriaal? Sarah Carrington, werkzaam bij het RHC Rijnstreek en Lopikerwaard in Woerden, vertelt hier graag over.

Hoe gaat het opzoeken van je stamboom in zijn werking? 

´Bij het opzoeken van je familiestamboom kun je eenvoudig beginnen bij jezelf. Stel vragen aan je familie. Je opa en oma, vraag hen naar de namen van hun ouders en overgrootouders. Het is mogelijk dat zij nog een geboortekaartje van familieleden hebben. Begin dus met de informatie die binnen je eigen omgeving beschikbaar is. Wanneer je dat hebt gedaan, kun je gebruikmaken van verschillende websites om je stamboom verder uit te zoeken. Overkoepelende platforms, zoals wiewaswie.nl en archieven.nl verzamelen gegevens uit diverse archieven en kunnen je hierbij helpen. Houd er rekening mee dat de burgerlijke stand bepaalde openbaarheidstermijnen hanteert ter bescherming van persoonsgegevens. Zo worden geboorteaktes pas na honderd jaar openbaar, huwelijksaktes na 75 jaar en overlijdensaktes na vijftig jaar.´

Wat is het verschil tussen het opzoeken van je familie stamboom bij een online platform en bij het opzoeken van je stamboom bij het archief van de gemeente? 

´Online zijn er verschillende platforms beschikbaar voor genealogisch onderzoek. MyHeritage is een van deze platforms, waar je zelf een stamboom kunt opbouwen. Daarnaast is er Ancestry.com, een internationaal platform. Bij platform MyHeritage kun je een stamboom opbouwen en, tegen betaling, toegang krijgen tot verschillende bronnen. Veel Nederlandse bronnen die je op MyHeritage.nl kunt vinden, zijn echter gratis beschikbaar in de officiële archieven. Je hoeft dus niet per se gebruik te maken van MyHeritage voor standaard gegevens.´

Is het werken via een online archief betrouwbaar? 

´De betrouwbaarheid van online genealogische gegevens kan variëren. Online vind je meestal de basisgegevens, zoals geboortekaarten, trouwkaarten en andere registers. Het ligt aan wat je wilt onderzoeken. Online informatie kan waardevol zijn, maar omdat mensen vaak een zo groot mogelijke stamboom willen maken, voegen ze voor hun zelf gegevens toe zonder grondige verificatie. Je weet het pas echt zeker als je originele documentatie hebt ingezien. Daarnaast kun je ook een DNA-onderzoek laten doen via platforms zoals MyHeritage. De resultaten worden alleen gematcht met mensen die ook aan dat systeem hebben deelgenomen, waardoor het bereik beperkt blijft. Als je je familiegeschiedenis nog verder wilt uitdiepen, kun je een genealoog inschakelen om je te helpen bij het onderzoek.´

Hoe heeft de digitalisering van archieven de toegankelijkheid van genealogisch onderzoek beïnvloed?

´Het heeft een enorme invloed. Vroeger moest je zelf naar het archief en alles handmatig doorzoeken in boeken. Tegenwoordig krijgen we daarbij hulp van vrijwilligers. Zij zitten hier in aparte kamers en helpen bij het verwerken en indexeren van bronnen. Zo kijken ze bijvoorbeeld naar bevolkingsregisters om te achterhalen wie waar heeft gewoond. Vervolgens maken ze een samenvatting van de gegevens, die daarna op onze website wordt geplaatst. Op die manier kunnen mensen eenvoudig vinden welke informatie er beschikbaar is. Dankzij de inzet van onze vrijwilligers wordt het steeds makkelijker om archiefmateriaal te doorzoeken en familiegeschiedenis te ontdekken.´

Wat zijn de grootste uitdagingen bij het digitaliseren van genealogische gegevens? 

´Handschriften; hoe verder je teruggaat in de tijd, hoe meer het handschrift veranderd. Ook de taal en spelling was vroeger anders. Neem bijvoorbeeld een naam als Wilhelmina van der Velde. Die kon op verschillende manieren worden geschreven, zoals Willemijntje van der Velde, of  Willemina van Velden. Dit kwam omdat spelling vroeger niet vastlag en veel mensen niet konden schrijven. Zij lieten hun naam opschrijven door een notaris of ambtenaar, die dat vaak op zijn eigen manier deed. Als iemand verhuisde, werd het onderzoek nog ingewikkelder, omdat de documenten dan verspreid liggen over verschillende archieven. Maar zolang je blijft doorvragen en zoeken, kom je uiteindelijk steeds dichter bij de antwoorden.´