Sinds het verbod op vape-smaakjes is ingegaan, merken ondernemers de gevolgen. Niet alleen is de verkoop van vapes ingestort, ook lijkt een deel van de jongeren over te stappen op traditionele sigaretten. Daarnaast wordt de wet dit jaar strenger gehandhaafd en hangen er hogere boetes aan overtredingen. Winkeliers die toch verboden smaakjes verkopen, riskeren sancties die kunnen oplopen tot tienduizenden euro’s. Carla van der Stoel (63), die al zes jaar in Tabakspeciaalzaak G. van Vliet werkt in Woerden ziet de gevolgen van het verbod van dichtbij en vertelt over de impact van de nieuwe regels en de onverwachte effecten ervan.

Merkt u dat de regels rondom vapes en smaakjes de afgelopen tijd strenger zijn geworden?
Ja, absoluut. Tot vorig jaar konden jongeren nog makkelijk aan smaakjes komen, maar nu is dat verboden. Dat zou een positieve ontwikkeling moeten zijn, maar ik zie juist dat dit leidt tot meer illegale producten met mogelijk schadelijke stoffen.

Hoe heeft het verbod uw verkoop beïnvloed?
Voorheen verkocht ik zo’n driehonderd vapes per week, nu is dat bijna nul. Natuurlijk komen er nog steeds klanten voor sigaretten en shag, maar de verkoop van vapes is drastisch gedaald.

Komen er nog klanten die specifiek naar de verboden smaakjes vragen?
Ja, en dat vind ik best opmerkelijk. Je zou denken dat iedereen inmiddels weet dat het verboden is, maar toch komen er nog mensen binnen met de vraag: “Heb je die lekkere smaakjes nog?” Vooral in het begin dachten sommigen dat we ze misschien nog ‘onder de toonbank’ verkochten. Maar nee, dat mag niet en dat doen we ook niet. De boetes zijn hoog, daar nemen we geen risico mee.

Hoe hoog zijn die boetes precies?
Ik geloof dat ze rond de 10.000 euro liggen. In het begin werd er misschien nog wat gedoogd, maar vanaf 1 januari is het echt klaar. We houden ons strikt aan de regels.

Zijn er klanten die nu overstappen op alternatieven?
Ja, er zijn nog tabaksvapes en filtertjes met een smaakje die je in een vape kunt doen. Dat mag dan weer wel, wat ik vreemd vind. Maar goed, daar maken klanten nu gebruik van.

Wat vindt u ervan dat het niet meer mag?
Er is onderzoek gedaan en daaruit blijkt dat vapes minder schadelijk zijn dan sigaretten. Toch zie ik ook jongeren die extreem veel vapen. In één vape zit net zoveel nicotine als in drie pakjes sigaretten. Dan vraag ik me af of dit verbod nou echt helpt, want het illegale circuit groeit alleen maar.

Wat bedoelt u met ‘het illegale circuit groeit’?
Er zijn nu supervapes in omloop met wel 7.000 tot 10.000 pufjes. Die komen illegaal het land binnen en bevatten mogelijk nog gevaarlijkere stoffen. Maar als er dan iets misgaat, krijgt de hele vape-industrie de schuld, terwijl het probleem vooral zit bij de ongereguleerde producten.

Heeft u controles gehad in uw winkel? Niet specifiek op vapes. We hebben wel een douanecontrole gehad en alles was in orde, maar er is nooit iemand langsgekomen om specifiek te controleren op vape-smaakjes.

Wat denkt u dat de consequenties zijn als een winkel toch smaakjes verkoopt?
Naast een boete? Dat is lastig. Sommige winkels nemen het risico, omdat de verkoop nog steeds lucratief is. Persoonlijk vind ik het een te groot risico.

Vindt u dat de overheid de regelgeving goed heeft gecommuniceerd?
Niet echt. Wij als winkeliers kregen bericht, maar voor de consument was het niet overal duidelijk. Er was geen grote campagne om iedereen bewust te maken.

Denkt u dat het verbod jongeren ontmoedigt om te vapen?
Misschien wel, maar we zien nu juist dat sommigen overstappen op sigaretten. Ze kwamen altijd voor een vape met een smaakje en als dat niet meer kan, pakken ze een sigaret. Dat is zonde, want dan krijgen ze teer en andere schadelijke stoffen binnen.

Hoe kan de regelgeving beter worden gehandhaafd?
Het gaat vooral om het tegengaan van illegale producten. Hoe dat precies moet, weet ik niet. Ik ben ondernemer, geen beleidsmaker. Maar één ding is zeker: zolang er vraag is, zal er altijd een manier zijn om eraan te komen, legaal of illegaal.