Pottenbakken, glazuren en kleien, de afgelopen maanden werden deze activiteiten populairder onder jongeren en kinderen. En dat is niet gek, al deze activiteiten hebben te maken met handvaardigheid. Het uitoefenen van handvaardigheid ondersteunt verschillende ontwikkelingen die plaatsvinden bij kinderen, van zowel de emotionele ontwikkeling tot concentratie. 

Sifra Bastmeijer is orthopedagoog, haar praktijk staat in woerden en verzorgd kinderen van speltherapie. Zij heeft 10 jaar gewerkt als gedragswetenschapper. Zij vertelt ons graag over de vele ontwikkelingen die plaatsvinden onder kinderen bij het toepassen van handvaardigheid.

Je hersenen spelen een belangrijke rol.

Het bewust denken en plannen wordt geregeld door een deel dat achterin in de hersenen zit: Prefrontale Cortex. “Dit deel begint pas echt actief te worden rond de leeftijd van 2,5 tot 3 jaar,” legt Bastmeijer uit. “Tegelijkertijd is een ander deel van de hersenen, dat verantwoordelijk is voor overleving, al vanaf de geboorte actief. Hierdoor ontstaat een soort achterstand in het denkvermogen ten opzichte van instinctieve reacties.” Wanneer kinderen sterke emoties ervaren, kan de prefrontale cortex tijdelijk worden uitgeschakeld. Dit betekent dat kinderen vaak niet kunnen verwoorden wat ze voelen. Dat betekent dat het onbewuste deel, voor ene grote deel het gedrag bepaald.  Door met je handen vooral vormen te maken spreek je onbewust, een kind legt de woorden vast in creaties.

Zo helpt handvaardigheid ook bij de verwerking.

“Vele kinderen komen hier in de praktijk met een bepaald probleem en/of gedrag. Zij lopen ergens tegenaan, zelfbeeld of iets dergelijks, dan kan je erover gaan praten, maar dan doe je alleen een beroep op het bewuste deel van je hersenen. En je wil juist dat dat enigszins wordt uitgeschakeld.”

“Verwerking vindt plaats op het onbewuste, maar die denkt niet in woorden maar in gevoelens en in plaatjes. Nou, op het moment dat een kind met zijn/haar handen bezig is iets te creëren, dan zet het kind heel veel zintuigen aan. De zintuigen zijn een meetinstrumenten van het lijf. Het moment dat een kind bezig is met handvaardigheid is het onbewuste deel actief. Het brein is ook bezig met het verwerken en helen van gebeurtenissen.” Aldus Bastmeijer.

Handvaardigheid kunt toegediend worden als therapie voor concentratie en stres bij kinderen.

“Het doen van handvaardige activiteiten, zoals glazuren of kleien, helpt bij het verwerken van stress en het verbeteren van de concentratie. De kunstwerken worden niet in een korte tijdspan gemaakt hoe langer het kind aan een opdracht werkt, des te beter de concentratieboog. Dit geldt overigens niet alleen voor kinderen maar ook voor volwassenen. “Voor kinderen met concentratieproblemen is handvaardigheid effectief. De hersenen kunnen zich ongeveer veertig minuten concentreren. Daarna moet je lichaam even bewegen. Een korte activiteit, zoals de trap op en af lopen, helpt al om stress kwijt te raken.”

Meneer Van Maanen haalt zijn 8-jarige dochter op van een boetseerlesje in Woerden.

‘De activiteiten zijn altijd leuk om te doen. Mijn dochter zit thuis ook vaak te kleien en te knutselen. Ik zie dat haar creatieve ontwikkeling hierdoor verder wordt gestimuleerd. Wat concentratie betreft, blijft het nog even lastig, maar als ik zie hoe blij mijn dochter hiervan wordt, doet het mij als ouder goed. Het is zeker dat haar ontwikkeling fijner, creatiever en gedetailleerder wordt,’ aldus Van Maanen.”

Wilt u meer weten over de populariteit van handvaardigheid in Woerden? Verslaggeefster Maura Smits praat met de eigenaresse House of Arts Woerden en een ouder van een van de kinderen die hier een cursus volgt over de opkomende populariteit van handwerk bij kinderen en waarom dit zou komen.