Op 20 mei werd de documentaire ‘Vergeten Leven van Nederland’ vertoond in Annexcinema in Woerden. De documentaire kaart het verschil in referentiekader van nu en 50 jaar terug aan. De vertoning valt in de ‘Week van de Biodiversiteit’: een landelijke week van 17 mei tot en met 25 mei, met meer dan honderd activiteiten op het gebied van biodiversiteit, opgezet door de KNNV(Koninklijke Nederlandse Natuurvereniging). De vereniging heeft 47 afdelingen voor en van natuurliefhebbers.

‘Vergeten Leven van Nederland’

In de documentaire reist de Rotterdamse filmmaker Rik van der Linden door de tijd. Hij gaat terug naar de oorsprong van natuurlandschappen uit zijn jeugd om het verloren leven van de Delta te ontdekken. Rik ontmoet natuurliefhebbers van 50 jaar terug om deze landschappen her te beleven.

De film laat zien hoe de kwaliteit van de natuur afneemt ten gunste van economische ontwikkelingen. Zo kon men een eeuw geleden nog zalm en steur vinden in de Rotterdamse haven of vanaf de duinen grijze walvissen in de Noordzee zien.

Natuuramnesie

De film belicht de zogeheten ‘natuuramnesie’. ‘De mensen van toen kenden een rijke natuur, maar voor hen was dat een normale natuur. Voor de jeugd van tegenwoordig is dat een heel ander referentiekader. Zij kennen alleen de natuur van nu waar veel soorten niet meer te vinden zijn’, vertelt voorzitter van de KNNV Woerden, Kees Theunis.

Bij natuuramnesie gaat het dus om het verschil in referentiekader. Theunis opent de filmvertoning dan ook met de vraag: ‘Wie herinnert zich nog een volle ruit met insecten op de heenreis naar vakantie?’

Biodiversiteit in Woerden

Dat het met de biodiversiteit in Woerden slecht gaat, is te zien in vergelijking met de rest van de gemeenten in Utrecht, blijkt uit waarnemingen van thuisstudieplatform Laudius. De gemeente Utrecht heeft een gemiddelde van 39 unieke soorten planten, dieren en paddenstoelen per km². De gemeente heeft enkele uitschieters als Stichtse Vecht (55 soorten per km²) en de Utrechtse Heuvelrug (76 soorten per km²). Woerden blijft achter met maar 34 soorten per km². Dit zou vermoedelijk komen door het gebrek aan biotopen in Woerden.

Basiskwaliteit Natuur

Het grote verschil in de biodiversiteit met nu en 50 jaar geleden is de Basiskwaliteit Natuur. Dit is een indicator van A tot en met E die aangeeft in hoeverre een gebied biodivers is. A betekent een rijke natuur, terwijl er bij E sprake is van natuurarmoede. Woerden komt uit op een D.

De KNNV probeert deze kwaliteit extra aandacht te geven deze week. ‘Het is een initiatief om ons meer te bekommeren voor de normale natuur. Door bijvoorbeeld niet alleen te kijken naar de natuurgebieden, maar ook de biodiversiteit in de steden’, vertelt Theunis.

‘Verwondering’

Het valt stil in de zaal nadat de documentaire afgelopen is. Woorden als ‘confronterend’ en ‘aangrijpend’ vallen in de nabespreking. Bezoeker van de filmvertoning en vrijwilliger bij Landgoed Bredius, Wolf Varges deelt deze ervaring. ‘Ik ben verwonderd dat er nog zoveel plekken zijn met zoveel bijzondere waarnemingen. Tegelijkertijd is verandering door de tijd heen ook een grote schrik. Je kent natuurlijk alleen je eigen perspectief en niet het perspectief van 50 jaar of zelfs eeuwen geleden.’ Als vader weet hij hoe belangrijk de natuur is voor de toekomst. ‘Ik wil mijn kinderen blijven inspireren om op die manier met een scherper oog naar de natuur te kijken.’

De Woerdense toekomst

Theunis verwachtte zo’n twintig bezoekers bij de vertoning van de film, maar kwam uit op een verrassende 40 personen. Ondanks de hoge opkomst ziet hij ook dat het lastig is om de Woerdenaren aan het denken te zetten over de biodiversiteit in hun stad. ‘Ook bij de opening van zaterdag 17 mei was er maar een klein groepje aanwezig, ondanks dat de wethouder het lint kwam doorknippen’, vertelt Kees.

Met rond de 120 leden is de KNNV Woerden een van de grotere afdelingen in Nederland. De organisatie heeft wel te maken met vergrijzing, vertelt Theunis. ‘Als organisatie moeten we proberen jonge leden aan te trekken. Als we nu niets doen dan bestaan we binnen tien jaar niet meer. Dit kunnen we tegengaan door leuke activiteiten te organiseren,  de ‘Week van de Biodiversiteit’ helpt daarbij.’