Zeist – Op 19 maart botste een 14-jarige jongen op een fatbike op de kruising van de Boulevard en het Geroplein tegen een auto. Hij raakte gewond en werd naar het ziekenhuis gebracht. Het aantal fatbike-ongelukken neemt toe, meldt Veilig Verkeer Nederland (VVN). Vooral jongeren gebruiken deze snelle elektrische fietsen, wat tot gevaarlijke situaties leidt. Maar wie is verantwoordelijk?

Populariteit onder jongeren

Volgens een flitspeiling van Veilig Verkeer Nederland bezit ongeveer 1 op de 10 jongeren tussen de 16 en 25 jaar een fatbike. Chris Kanu, eigenaar van fietsenwinkel Giant Store in Zeist, verkoopt e-bikes, maar fatbikes juist niet. “Zo’n apparaat ziet er hartstikke cool uit en is vergeleken met een gewone e-bike veel goedkoper,” legt hij uit. Voor een bedrag tussen de 500 en 1000 euro kunnen jongeren al een elektrische fiets kopen, maar deze mist vaak essentiële veiligheidsfuncties zoals verlichting en degelijke remmen. Dit vindt de eigenaar van de fietsenwinkel ook het grootste probleem: “Het remvermogen van sommige fatbikes is zo slecht dat het echt gevaarlijk is.”

Zelf heeft Kanu weinig op met fatbikes en hun gebruikers. “Ik loop vaak met mijn hond buiten en dan zie ik ze door rood rijden en overal tussendoor scheuren. Dit gaat een keer fout. En ja, dat is dus fout gegaan.” Kanu wijst erop dat de populariteit van fatbikes onder jongeren in Zeist ook te maken heeft met de trends die zich door social media verspreiden. De fietsen zijn aantrekkelijk, maar ze kunnen zorgen voor onveilige verkeerssituaties, zeker in drukke stadsgebieden.

Een gevaar op de weg?

Ook verkeersdeskundige Arjan Breider van verkeersadviesbureau Hart voor Verkeer in Zeist maakt zich zorgen. “Jongeren zijn gevoelig voor trends en snelheid. Een standaard fatbike mag maar 25 km/u rijden, maar veel jongeren laten hun fiets opvoeren, waardoor ze makkelijk 40 km/u of meer halen. Dit maakt de situatie vergelijkbaar met een brommer, maar zonder de juiste bescherming.”

Opgevoerde fatbikes zijn in Nederland officieel verboden, maar de handhaving is lastig. “Opvoeren gebeurt eenvoudig via een app of met een kleine technische aanpassing. Handhaving hierop is een uitdaging, en zolang er geen gerichte controles plaatsvinden, blijven jongeren het doen,” aldus Breider. Het is dan ook een probleem dat niet alleen speelt in Zeist, maar in heel Nederland. Toch ziet Breider specifieke risico’s voor gemeenten als Zeist, waar drukke fietspaden en drukke verkeersknooppunten vaak worden gedeeld door zowel jongeren op fatbikes als andere weggebruikers.

Helmplicht

Om de veiligheid van fatbike-gebruikers te verbeteren, wordt vanaf 2025 een helmplicht ingevoerd voor snorfietsen, waar opgevoerde fatbikes mogelijk onder kunnen vallen. Breider is daar een voorstander van: “Verplicht een helm dragen is altijd goed, want dat voorkomt ernstig hoofdletsel. Maar we zitten in Nederland nou eenmaal in een cultuur waarin we dat niet gewend zijn.”

Hij ziet een vergelijking met kinderen die op jonge leeftijd een helm dragen: “Ik liet mijn kinderen zo lang mogelijk een helm dragen, maar uiteindelijk willen ze het gewoon niet meer.” Volgens hem is de invoering van een helmplicht een eerste stap, maar blijft handhaving essentieel. “Er moet meer voorlichting komen en ouders moeten ook hun verantwoordelijkheid nemen.”

Wat doet de gemeente Zeist?

  De gemeente Zeist heeft in het verleden verschillende maatregelen getroffen om de verkeersveiligheid te verbeteren, maar fatbikes komen vaak niet specifiek ter sprake. Zeist werkt aan een veiliger fietsnetwerk en is bezig met verbeteringen aan fietspaden en verkeersknooppunten, wat indirect ook ten goede komt aan fatbike-gebruikers.