In 2010 werden in Zeist nog 4650 misdrijven geregistreerd. In 2024 zijn dat er nog maar 2135. Dat blijkt uit recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het gaat hierbij vooral om vermogensdelicten zoals diefstal en inbraak, maar ook geweldsincidenten en vernieling zijn minder geworden. Toch leeft bij sommige inwoners nog steeds een gevoel van onveiligheid.
Minder criminaliteit, minder zorgen?
De meeste daling is te zien bij diefstallen en inbraken. In 2010 waren er nog bijna 3000 gevallen, terwijl dat aantal in 2024 is gedaald naar 945. Ook het aantal geweldsmisdrijven is teruggelopen. In 2020 was er wel een kleine stijging, maar die lijkt tijdelijk geweest te zijn.
Op papier is Zeist dus een stuk veiliger geworden. De gemeente zelf noemt de aanpak van overlast en inzet op buurtveiligheid als belangrijke redenen voor deze daling. Maar het is ook belangrijk om naar de landelijke cijfers te kijken, want in heel Nederland is het aantal misdrijven de afgelopen jaren gedaald.
Veiligheid voelt niet voor iedereen hetzelfde
Toch betekent een daling in misdaad niet automatisch dat mensen zich ook veiliger voelen. Uit de Veiligheidsmonitor 2023, een onderzoek van het CBS en het ministerie van Justitie en Veiligheid, blijkt dat het gevoel van veiligheid niet altijd gelijk opgaat met de cijfers. Sommige inwoners voelen zich onveilig op straat, vooral ’s avonds. Anderen maken zich zorgen over hangjongeren, geluidsoverlast of incidenten die ze op sociale media zien.
Dr. Marianne van den Anker, criminoloog verteld in de HUMAN-documentaire Het gevoel van onveiligheid(2022), dat het gevoel van veiligheid vaak afhankelijk van persoonlijke ervaringen en beeldvorming. “Als mensen horen dat er ergens een mishandeling is geweest, denken ze al snel dat het overal onveilig is, ook als dat niet klopt.” Licht ze toe in de documentaire.
Een belangrijke oorzaak is ook hoe mensen informatie krijgen. Berichten over incidenten gaan snel rond via apps of sociale media. Daardoor lijkt het alsof er vaker iets gebeurt dan eigenlijk het geval is. Ook de zichtbaarheid van politie of handhaving speelt een rol. Als er veel agenten op straat zijn, voelen mensen zich veiliger, maar het kan ook het idee geven dat er iets aan de hand is.
Wat doet Zeist om het gevoel van veiligheid te verbeteren?
De gemeente Zeist probeert niet alleen de criminaliteit aan te pakken, maar ook het gevoel van veiligheid te verbeteren. In het Integraal Veiligheidsplan 2023-2026 staan plannen om bewoners meer te betrekken bij hun wijk. Zo zijn er buurtpreventieteams actief en wordt er gewerkt aan meer zichtbare aanwezigheid van wijkagenten. Ook wil de gemeente beter communiceren over wat er gebeurt op het gebied van veiligheid.
Lichte stijging
Tussen 2018 en 2020 was er een lichte, maar opvallende stijging in het aantal misdrijven. Hoewel de toename niet groot was, viel deze alsnog op in de consistente daling van de jaren daarvoor.Bewoners van Zeist gaven in die tijd aan zich minder veilig te voelen, vooral vanwege kleine diefstallen en overlast. Ook al ging het niet om zware misdrijven, het had toch invloed op hoe mensen zich voelden.
Dit laat zien dat het veiligheidsgevoel snel kan veranderen. Eén incident of een reeks berichten op sociale media kan al zorgen voor onrust. Dat maakt het belangrijk dat inwoners goed worden geïnformeerd over wat er echt aan de hand is in hun buurt.
veiligheid is meer dan cijfers
Hoewel het aantal misdrijven in Zeist de afgelopen jaren flink is afgenomen, betekent dat niet automatisch dat iedereen zich ook veilig voelt. Het gevoel van veiligheid is persoonlijk en wordt beïnvloed door meer dan alleen statistieken.
De gemeente Zeist probeert daarom op beide vlakken actief te zijn: het tegengaan van criminaliteit, en het versterken van het gevoel van veiligheid bij bewoners. Door bewoners te betrekken en open te communiceren, hopen ze het verschil tussen objectieve en subjectieve veiligheid kleiner te maken.
