Uit recente CBS-data blijkt dat inwoners van de Zeister buurt Austerlitz gemiddeld 3,6 kilometer moeten lopen naar de dichtstbijzijnde huisartsenpraktijk, terwijl dat voor Vollenhove slechts 0,4 kilometer is. Deze bijna zesvoudige afstandsverschillen binnen dezelfde gemeente roepen vragen op over de toegankelijkheid van huisartsenzorg, vooral voor kwetsbare groepen. Huisartsen en zorgverzekeraars erkennen het probleem en zoeken naar oplossingen om zorg dichterbij te brengen.
Binnen één gemeente een groot verschil
Binnen de gemeente Zeist zijn verschillen in de afstand tot huisartsenpraktijken geconstateerd. Volgens de gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), gebaseerd op een vernieuwde dataset over voorzieningen uit 2022, hoeven inwoners van Vollenhove gemiddeld slechts 400 meter te lopen voor een bezoek aan de huisarts. In Austerlitz is dat daarentegen bijna 3,6 kilometer, ruim zes keer verder. De twee plaatsen liggen beide binnen de gemeente Zeist. Vollenhove staat bekent om haar groene flats, terwijl Austerlitz buiten het centrum en rondom veel groen ligt.
De afstandsverschillen zijn opvallend omdat ze niet tussen verschillende, maar juist binnen één gemeente optreden. Zeist kent veel zorgvoorzieningen op haar grondgebied. Binnen de gemeente vallen veertien huisartspraktijken en dertig huisartsen. Toch zijn die niet gelijk verdeeld over alle buurten en wijken.
Afstand tussen huisarts en patiënt
De afstand tot de huisarts speelt een belangrijke rol in hoe vaak mensen gebruikmaken van zorg. Zeker voor ouderen, mensen met een beperking, en mensen zonder eigen vervoer kan een grotere afstand een drempel zijn om tijdig een arts te bezoeken. Als men geen eigen auto heeft, lastig te fiets is of moeite heeft met het openbaar vervoer, kan 3,6 kilometer ineens toch best een end zijn. Al helemaal vergeleken met de 400 meter van Vollenhove. Joep de Groot (voorzitter Raad van Bestuur Centraal Ziekenfonds) vertelt over de gevolgen: “Wanneer patiënten meerdere kilometers moeten afleggen, vooral te voet of met het openbaar vervoer, zien we dat zij soms uitstellen of zelfs afzien van zorg. Dit geldt vooral voor ouderen en chronisch zieken die het zich niet gemakkelijk kunnen veroorloven om ver te reizen.”
Hybride Zorg
Een vergrootte afstand tussen praktijk en patiënt is niet de enige verandering in de afgelopen jaren. Als men praat over oplossingen voor dit probleem is de oplossing vaak de hybride zorg. Een een combinatie van fysieke (offline) zorg en digitale (online) zorg. Christian de Groot (innovatieve huisarts regio Eindhoven): ‘Het doel is om het beste van beide werelden te benutten, persoonlijk contact waar nodig, digitale ondersteuning waar mogelijk. Hybride is nog een vaag begrip, maar hard nodig om de toekomst te realiseren.’
Een online afspraak is een goede oplossing als een huisartsenpraktijk te ver weg zit, maar het zal nooit een face-to-face afspraak vervangen. Teammanager hybride zorg medicinfo Marielle van de Ven benoemt de verschillen: ‘Het verschil is natuurlijk heel logisch, je ziet iemand zitten, je ziet of iemand transpireert, kortademig is, welke kleur iemand heeft. Dat is allemaal anders via een online afspraak. Het is dan de kunst om iemand door middel van communicatie uit te horen, en dan te plaatsen hoe urgent de klacht is.
De grote verschillen in afstand tot huisartsenpraktijken binnen de gemeente Zeist laten zien dat zorgtoegankelijkheid meer is dan alleen het aantal praktijken. De locatie en bereikbaarheid spelen een grote rol, zeker voor kwetsbare groepen. Huisartsen, gemeenten en zorgverzekeraars werken samen aan oplossingen, maar de uitdaging blijft actueel.
