ZEIST- Uit recente cijfers blijkt dat de gemeente Zeist een hoger opleidingsniveau heeft onder haar inwoners dan omliggende gemeenten zoals Nieuwegein, Stichtse Vecht en Veenendaal. Een analyse van de opleidingsniveaus toont aan dat Zeist een opvallend hoger aandeel inwoners met een hbo- of wo-diploma heeft, en een opvallend lager aandeel inwoners met een afgeronde mbo-opleiding.
Vergelijking met andere gemeenten
Als je al deze cijfers naast elkaar legt is er duidelijk te zien dat Zeist aanzienlijk hoger scoort op het aantal inwoners met een universitaire opleiding dan de andere gemeenten. In Zeist zijn dit er 360, in Nieuwegein 160, in Stichtse Vecht 180 en in Veenendaal 130. Dat is in Zeist dus minimaal het dubbele ten opzichte van de andere gemeenten, terwijl ze een vergelijkbaar inwonersaantal hebben. Ook het aantal mensen met een hbo-diploma in Zeist is met 210 aanzienlijk hoog, alleen in Veenendaal is het hoger, met 250 mensen. Het aantal mensen met een mbo-diploma is het laagst in Zeist, met maar 410 mensen. Dit is een stuk lager dan in Veenendaal (710), Stichtse Vecht (440) en Nieuwegein (520).
Mogelijke verklaringen
Volgens het FNV heeft opleidingsniveau in de meeste gevallen invloed op het bruto maandsalaris. Zo verdienen mensen die een mbo 2, 3 of 4 diploma hebben gemiddeld €36.930 bruto per jaar, mensen met een hbo- of wo diploma gemiddeld €59.520 bruto per jaar, en mensen met een wo-master diploma gemiddeld €45.684 netto per jaar. Omgerekend is dat zo’n €76.375 bruto, uitgaand van een belastingtarief van tussen de 37% en 42%. Het gemiddelde jaarsalaris heeft uiteraard invloed op de plek waar mensen kiezen te gaan wonen.
De gemiddelde huizenprijzen in Zeist zijn aanzienlijk hoger dan in omliggende gemeenten zoals Veenendaal, Nieuwegein en (de meeste wijken in) Stichtse Vecht. Volgens recente cijfers bedroeg de gemiddelde verkoopprijs van een woning in Zeist €545.000 in 2023. Ter vergelijking: in Veenendaal lag dit op ongeveer €403.000 en in Nieuwegein op €411.500. Hoewel sommige wijken in Stichtse Vecht, zoals Nieuwersluis, uitschieters laten zien, ligt het algemene prijsniveau daar meestal lager dan in Zeist.
Deze huizenprijzen hangen sterk samen met het inkomen van mensen. Wie een hoger salaris heeft, kan natuurlijk meer lenen en dus in duurdere gemeenten zoals Zeist wonen. Mensen met een gemiddeld of lager inkomen zullen eerder uitwijken naar gemeenten waar de huizenprijzen lager liggen, zoals Nieuwegein of Veenendaal. De combinatie van woningprijzen en inkomensniveau bepaalt daarmee in grote mate de woonplek van huishoudens, en verklaart dus het verschil in opleidingsniveau in Zeist en de omliggende vergelijkbare gemeenten.
Het verband tussen opleidingsniveau, inkomen en woonplek
Uiteindelijk valt Zeist dus op door het hoge opleidingsniveau van haar inwoners in vergelijking met omliggende gemeenten. Het aandeel mensen met een hbo- of wo-diploma ligt hier aanzienlijk hoger, en dat is geen toeval. Hoger opgeleiden verdienen gemiddeld meer, en kunnen zich daardoor makkelijker vestigen in een gemeente met hogere huizenprijzen, zoals Zeist. Gemeenten met lagere woningprijzen trekken vaker mensen met een lager inkomen aan, en dus ook met een lager opleidingsniveau. Zo ontstaat een duidelijke link tussen opleidingsniveau, inkomen en woonplek — en dat zie je terug in de bevolkingssamenstelling van Zeist.
