Vanaf vandaag komt er elke vrijdag een artikel over een politieke partij aan de hand van de peilingen door de jaren heen.

Toen in 2012 Rutte II van start ging, had de PvdA nooit kunnen bedenken dat deze regeringsperiode ze de kop ging kosten. Vele compromissen later bleek de PvdA stemmer niet gediend van deze aanpak. De verkiezingsuitslag van 2017 kwam als een mokerslag: de partij verloor 29 zetels en raakte in een diepe crisis.

De val

De VVD en de PvdA lijken op het eerste oog ook geen goede regeringspartners en dat bleek dan ook. Eerdere kabinetten hadden al laten zien dat een Paarse coalitie moeizaam is. Met twee partijen die beide aan de andere kant van de lijn zitten, moet je veel water bij de wijn doen. Dit werd niet getolereerd door de aanhang van de PvdA. Maar het werd vergeven door de aanhang van de VVD. Toch daalde ook de VVD in het aantal zetels. Haalde zij nog 41 zetels bij de verkiezingen in 2012, bij de verkiezingen in 2017 haalde de partij 33 zetels. Maar als je kijkt naar de grafiek is de val van de PvdA extremer. In 2012 had de partij 38 zetels en bij de verkiezingen van 2017 werden er maar 9 behaald.

Lijsttrekkerswissel

De partij had in aanloop naar de verkiezingen door dat het niet goed ging. In 2016 werden er lijsttrekkersverkiezingen gehouden. Waarbij de zittende lijsttrekker Diederik Samsom werd uitgedaagd door Lodewijk Asscher. Asscher won de lijsttrekkersverkiezing. Ondertussen was het nog steeds rumoerig bij de PvdA. Het was aan Asscher om het rumoer te laten verstommen en de partij goed voorbereid naar de verkiezingen van 2017 te leiden. Er was nog weinig tijd. En de partij begon al een verlies in te calculeren.

Dieptepunt

Toch, het verlies dat daadwerkelijk geleden werd, had niemand zien aankomen. De partij moest haar wonden likken, en helemaal opnieuw beginnen. Er volgden veel interne onderzoeken en terugblikken. Daar lag voor de nieuwe lijsttrekker een stevige taak. Bij de gemeenteraadsverkiezingen verloor de PvdA één jaar later in 2018 ook veel zetels.

Europees succes

In mei 2019 werd de PvdA wél de grootste bij de Europese verkiezingen. Frans Timmermans, Europeeslijsttrekker van de PvdA, had een uiterst positieve invloed op het resultaat. De PvdA won 5 van de 26 te behalen zetels. Daarmee werden ze groter dan de VVD (4 zetels). Een maand later kon je zien dat de PvdA ook in de Nederlandse peilingen meer zetels kreeg. Je kan van een Timmermans effect spreken.

Toeslagenaffaire

Eind 2020 werd bekend dat de PvdA, vooral Asscher als minister van sociale zaken, een aandeel had in de toeslagenaffaire net als de VVD. De linkse partij heeft andere aanhangers dan de VVD en wist meteen al dat het aandeel Asscher zeer zwaar zou worden aangerekend. De aanhang van de PvdA is zeer kritisch op sociale onderwerpen. Dit zorgt er voor dat Asscher uiteindelijk niet kon aanblijven.

Herhaling?

En zo komt het er op neer dat de partij weer vlak voor een verkiezing van partijleider wisselt. Ook Lilianne Ploumen heeft nu nog weinig tijd in aanloop naar de verkiezingen van maart 2021. In 2017 kwam de partijleiderswissel te laat voor de PvdA. Kan Ploumen een herhaling voorkomen? Een tegenvaller heeft de partij in ieder geval te verwerken. Ze mogen niet aanschuiven bij het RTL verkiezingsdebat. RTL nodigt altijd zes partijen uit. De VVD en de PVV vertegenwoordigen rechts. D66 en het CDA vertegenwoordigen het midden. Dan blijven er nog twee plekken over voor linkse partijen. En daar heeft de PvdA sterke concurrentie van de SP en GroenLinks. In de peilingen staat de partij gelijk met GroenLinks en vóór op de SP. Maar omdat de plekken in het debat mede bepaald worden door de zetels die de partijen momenteel hebben valt de PvdA buiten de boot.

We kijken uit naar je reactie, laat ‘m achter onderaan de post. Je reactie verschijnt na goedkeuring door de SvJ Live redactie.