In de week van 16 mei vond de jaarlijkse Beweegweek voor Ouderen plaats. Deze OldStars VitaliteitSpelen wordt georganiseerd door het Nationaal Ouderenfonds om meer aandacht te trekken voor het belang van bewegende ouderen. Landelijk werden er verschillende sportactiviteiten gehouden, denk hierbij aan voetballen of duofietsen. Woonzorgcentrum Aafje Hoppesteyn organiseerde ook een sportieve middag voor de bewoners.
Boksen
Als eerste activiteit gaan de ouderen boksen. De rollators worden aan de kant gezet en maken plaats voor een kringentje van houten stoelen. Riet wilde in eerste instantie niet meedoen met de activiteiten omdat ze twee kapotte knieën heeft, maar omdat ze ook zittend mee kan sporten wil ze toch een gokje wagen. Met haar felblauwe jasje en bril bedekt met glinsterende steentjes trekt ze de bokshandschoenen aan. Naast haar zit een man in zijn rollator die nog snel het laatste hapje van zijn broodje kroket naar binnen werkt. Het boksen gaat beginnen. De instructeur trapt af met “We gaan elkaar niet in elkaar slaan”. Al gauw pikt iedereen in het kringentje de stoottechnieken op. Shelly wordt zelfs zo enthousiast dat ze uit haar stoel springt en begint te sparren met de instructeur. In haar felgekleurde bloemenjurk deelt ze de ene na de andere klap uit. De eerste woorden van de instructeur zijn bij haar niet blijven hangen. De ouderen hebben plezier en worden steeds fanatieker. “Jammer dat me kinderen dit niet kunnen zien, die hadden zich rot gelachen”, wordt er vanuit de hoek geroepen. De eerste activiteit geeft al direct weer wat voor positieve effecten het sporten heeft op de ouderen, zowel fysiek als mentaal.
Effecten voldoende beweging
Regelmatige lichaamsbeweging kan de gevolgen van het verouderingsproces vertragen. De beweging stimuleert vitaliteit en zorgt ervoor dat 65-plussers langer zelfredzaam blijven. Hierdoor kunnen de ouderen langer meedoen in de maatschappij. Door middel van onderzoek is er bewezen dat bewegen de kans op diabetes en hart- en vaatziekten verlaagt. Dit zijn voornamelijk fysieke voordelen, maar sporten doet ook veel voor de mentale gezondheid. Voor veel mensen geldt het dat zij zich beter voelen na het bewegen. Dit komt onder andere door het stofje ‘endorfine’ dat in de hersenen wordt aangemaakt tijdens het sporten. Dit stofje zorgt voor een tevreden en ontspannen gevoel. Ook voelen ouderen zich minder eenzaam zodra ze deelnemen aan bepaalde sportactiviteiten in groepen. Dit kunnen laagdrempelige activiteiten zijn zoals wandelen en fietsen. Het is belangrijk dat hier voldoende aandacht aan besteed wordt, omdat de eenzaamheid met de leeftijd toeneemt. Dit kan komen door het overlijden van leeftijdsgenoten en de achteruitgang in het fysiek en mentaal functioneren. Hierdoor worden ouderen minder gestimuleerd om actief te zijn.
Maar hoeveel moeten de ouderen bewegen om gezond te bleven? Op basis van wetenschappelijk onderzoek heeft de Gezondheidsraad in 2017 beweegrichtlijnen vastgesteld. Deze richtlijnen geven aan hoeveel bepaalde doelgroepen moeten bewegen om ene gezond leven te lijden. 65-plussers moeten bijvoorbeeld per week 150 minuten matig intensief bewegen. Denk hierbij aan zwemmen of stevig lopen. Ook wordt er aangeraden om 2x per week spier- en botversterkende oefeningen te doen, het liefst gecombineerd met balansoefeningen. Het gaat erom dat de lichaamstemperatuur omhoog en de hartslag omhooggaat. Zodra dit gebeurt wordt het lastiger om te praten en dit toont aan dat er aan de conditie gewerkt wordt. 41,9% van de 65-plussers voldeed in 2020 aan deze beweegrichtlijnen. Dit is een positieve ontwikkeling, want dat is tweemaal zoveel als twintig jaar geleden.
Belemmering van beweging
Voor ouderen met chronische aandoeningen of lichamelijke beperkingen kan het sporten belemmerd worden. Ze zijn bang om te vallen of om de gezondheidsproblemen te verergeren. En voor mensen met een lichamelijke beperking kan de beperking zelf het motorisch functioneren beïnvloeden. Zodra deze mensen bewegen kunnen ze pijn ervaren of voelen zich erg vermoeit. Met name de 80-plussers hebben hier het meeste last van. Voor deze groep is gymnastiek de meeste voorkomende sportactiviteit. Dit komt onder andere door het veilige gevoel dat de afgebakende omgeving aan de ouderen kan geven. Voor deze doelgroep zijn balansoefeningen een hulpmiddel om zich stabieler en te voelen. Door deze oefeningen kunnen zij zich veiliger voelen om bijvoorbeeld een stuk te wandelen. Ze maken zich dan minder snel druk over mogelijke drempels, obstakels of losliggende stoeptegels. Zodra de ouderen zich veiliger voelen over hun fysieke mogelijkheden, kunnen zij gestimuleerd worden om ook in het dagelijks leven meer te bewegen.
Zitdansen
Nadat de ouderen een bekertje water hebben gekregen om bij te komen van de eerste activiteit gaan ze beginnen met zitdansen. De lerares Bernadet legt uit wat de ouderen kunnen verwachten het komende uur. Ze vertelt enthousiast dat de ouderen mogen meezingen als ze het nummer herkennen. In de zaal hoor je zachtjes “.. ook als het vals is?”. ‘Fly me tot he moon’ begint zachtjes af te spelen en sommige ouderen beginnen rustig mee te zingen. De armen bewegen ritmisch op het nummer en de ouderen lijken de dansjes al snel door te hebben. Bernadet legt tussen de liedjes door het belang uit van het bewegen onder de ouderen. Zowel voor de hersenen als voor het lichaam heeft het zitdansen positieve effecten. Het volgende nummer wordt aangetikt op de iPad, “roep maar als je het kent”, zegt Bernadet. “Sinterklaas kapoentje?”, wordt er naast haar gespeculeerd. De groep moet hard lachen en gaan verder met de dansjes. Nadat de ouderen volmondig ‘Down Town’ hebben meegezongen worden er sierlijke sjaaltjes uitgedeeld. Sommige ouderen doen het sjaaltje om hun hoofd of nek. Bernadet legt uit dat ze op de laatste liedjes met sjaaltjes gaan dansen. Gekleurde doekjes vliegen door de zaal als er wordt aangekondigd dat iedere deelnemer een eigen danspasje mag verzinnen. De voeten van de ouderen tikken ritmisch door tot de laatste noot van het liedje.
Meer aandacht voor beweging
Elke woensdag wordt er in het woonzorgcentrum Aafje Hoppesteyn een koffiemomentje georganiseerd. Deze wordt dan afgesloten met een paar beweegoefeningen. “We merken dat een groot deel van de inwoners het leuk vindt om lekker actief te zijn”, vertelt dagbestedingscoach Roxanne. Ook gaan ze wel eens met de bewoners een stuk wandelen of naar het bos, om ervoor te zorgen dat de ouderen in beweging blijven. “We hebben op maandag fit gym, dan komt er een extern bedrijf gymnastiek geven aan de bewoners. En op donderdag ochtend kunnen de bewoners meedoen met yoga, hierbij doen niet alleen onze bewoners mee maar ook bewoners uit de wijk”, legt Roxanne uit. Wel mag er volgens haar nog meer aandacht besteed worden aan lichaamsbeweging voor de ouderen. “Ik weet nog dat we voor de coronacrisis op donderdag altijd beweegactiviteiten hadden, dat proberen we nu weer op te pakken”, vertelt Roxanne. Ook minder intensieve inspanning wordt gemotiveerd door de begeleidsters, “om de vrijdag hebben we hier een optreden, en dan proberen we de bewoners mee te laten dansen in de polonaise”. Tot zover proberen de begeleidsters de ouderen in beweging te houden. Toch is het ook van belang dat de bewoners zelf het initiatief nemen om de benen te strekken. Daarom hebben de bewoners een poster gekregen met oefeningen die ze vanuit hun eigen woning kunnen beoefenen. Zolang zij zelf bewust zijn van het belang van bewegen, kunnen dit soort dingen helpen om de ouderen gezonder te laten leven.