Het is inmiddels 4 maanden nadat het Spaanse parlement het menstruatieverlof heeft goedgekeurd. Door deze nieuwe wet mogen vrouwen tot 3 dagen met betaald verlof om te herstellen van ernstige menstruatieklachten zoals, pijnlijke krampen, misselijkheid, duizeligheid en braken. Om in aanmerking te komen voor betaald verlof moeten werknemers echter telkens een doktersverklaring krijgen, aangezien de kosten voor dit verlof gedekt worden door het Spaanse openbare socialezekerheidsstelsel. Maar hoe werkt dit verlof in de praktijk en wordt er ook daadwerkelijk gebruik van gemaakt?
Spanje is het eerste Europese land dat het menstruatieverlof implementeert, wat best een grote stap is voor Iris Serra. Zij is marketingleider bij het mentaal welzijn platform Oliva en lijdt aan diep infiltrerende endometriose. Als je in Spanje één dag van je werk mist vanwege ziekteverlof, wordt dit van je salaris afgetrokken. Je kan maximaal drie ziektedagen opnemen, die dan van je maandelijkse betaling worden afgetrokken. “Dit betekent dat ik ben benadeeld vanwege het lijden aan een chronische ziekte waarvoor ik niet heb gekozen. Met de nieuwe wet regelt de overheid dat voor ons”, zegt Iris.
“Eerder in mijn carrière dwong ik mezelf om naar kantoor te gaan, omdat ik niet wilde dat iemand merkte dat ik elke maand ziek was. Als 20-jarige vrouw die net aan haar carrière begon, wilde ik mezelf niet nadelig presenteren. Dus ik duwde de pijn door, kwam thuis en zakte volledig in elkaar op de grond”, vertelt Iris verder.
Einde aan taboe?
Het invoeren van het menstruatieverlof is onderdeel van een drievoudig plan van het Ministerie voor Gelijkheid en Feminisme. De eerste stap is het bevorderen van genderrechtvaardigheid, daarmee wil het ministerie taboes en stigma’s over menstruatie doorbreken en opkomen voor de gezondheid van vrouwen. Lotus Smits, Global Head of Diversity, Inclusion & Culture bij koerierdienst Glovo, denkt ook dat er nog veel taboe zit rondom menstruatie. “Onze maatschappij is heel erg ingericht in een 24-7 cycle. Waarbij we altijd maar moeten opdraven van 9 tot 5 uur, of in veel bedrijven zelfs langer dan dat. En dat terwijl niet altijd iedereen op zijn best is in die 24-7 cycle. Want de vrouwencycle werkt in maanden in plaats van in dagen. En als jij dan net die week een hele belangrijke werkweek hebt, dan kan dat wel echt je prestaties beïnvloeden. Door het menstruatieverlof kan er meer begrip rondom dit onderwerp gecreëerd worden”, geeft Lotus aan.
Grote wachtrijen bij gynaecologen
Om menstruatieverlof te krijgen moeten de vrouwen naar een openbare arts-gynaecoloog gaan, die zal onderzoeken en bepalen of het profiel goed is om toegang te krijgen tot het menstruatieverlof. Zodra de arts de juiste diagnose heeft gesteld kunnen vrouwen met een chronische ziekte, zoals PCOS en endometriose, dit gebruiken om menstruatieverlof op te nemen wanneer dat nodig is. Door de diagnose hoeven de vrouwen niet iedere maand terug naar het ziekenhuis.
Het gezondheidszorgsysteem in Spanje was vroeger goed geregeld, maar na COVID is er veel veranderd volgens Iris. “Ik moest ongeveer 5 maanden wachten voordat ik door een openbare gynaecoloog werd gezien, wat niet ideaal is als je menstruatieverlof wilt aanvragen”, vertelt Iris. De wachtlijsten voor de gynaecoloog kunnen variëren van 1,5 maand tot ongeveer 6 maanden, afhankelijk van in welk deel van Spanje je woont. Alleen al vorige maand in Barcelona stonden er 1.500 patiënten te wachten op een controle door de gynaecoloog.
Invloed op de arbeidsmarkt
Als een bedrijf weet dat een vrouwelijke werknemer elke maand een paar dagen afwezig zal zijn vanwege menstruatieverlof, kan dit nadelige gevolgen hebben op de werkplek. Het kan ervoor zorgen dat de vrouw zich benadeeld voelt ten opzichte van haar collega’s. Dat is op dit moment de angst rondom vrouwen op de arbeidsmarkt. Lotus zegt hier het volgende over: “Het zou zeker ook vrouwen tegen kunnen werken op het moment dat een bedrijf niet progressief is en het ziet als een barrière om vrouwen optimaal te laten functioneren. Aan de andere kant kan het dus ook vrouwen helpen op de lange termijn. Of met de conversatie van, het is oké om jezelf ziek te melden op het moment dat jij menstruatiepijn hebt en tegen je lichamelijke kracht inwerkt. Dus ik denk dat het heel erg afhangt van het bedrijf.”
Vergroot
Menstruatieverlof in Nederland
Maar nu is de vraag, komt het menstruatieverlof ook naar Nederland? Volgens hormoon therapeut Peter de Vroed wel, maar dan wel in een andere vorm. Hij vindt het goed dat Spanje het menstruatieverlof heeft ingevoerd, maar er wordt verder niet omgekeken naar eventuele nazorg. Peter wil het taboe rondom de menstruatie weghalen door managers en bedrijven in te lichten over de menstruatie van hun werknemers. Op deze manier is er meer begrip voor de vrouwen en begrijpen de werkgevers hoe belangrijk het is. “Op dit moment kost geen rekening houden met de menstruatie van vrouwen zo’n 8 miljard per jaar in Nederland”, legt Peter uit. Dat komt door de kosten die gemaakt worden door ziekteverzuim en productiviteitverlies.
Volgens Peter is het menstruatieverlof absoluut geen reden om vrouwen niet meer aan te nemen bij een bedrijf, “Waar halen we dan die vier miljoen mannen vandaan die het werk gaan doen wat vrouwen doen.” Peter lijkt al volledig voorbereid te zijn op de komst van het menstruatieverlof, “We hebben zo’n vijfduizend vrouwen inmiddels geholpen door persoonlijke hulp te bieden, ik ben nu een heel leger van therapeuten aan het opleiden.” Hij streeft er naar dat alle vrouwen persoonlijke hulp krijgen en niet over één kant worden geschoren. Elk lichaam is namelijk anders, net als de menstruatie. Het verlof lijkt alleen nog niet veel aandacht te krijgen van de politiek. Volgens Peter hebben die nu andere prioriteiten en gaat het voorlopig nog wel even duren voordat dit onderwerp daadwerkelijk in de tweede kamer behandelt gaat worden.