Recente gegevens van het CBS tonen aan dat er een verschuiving heeft plaatsgevonden in het bewustzijn van Nederlanders met betrekking tot hun invloed op klimaatverandering. Minder Nederlanders geloven dat hun eigen gedrag invloed heeft op klimaatverandering, vergeleken met voorgaande jaren. Dit lijkt in tegenspraak te zijn met de stijging van het aantal mensen dat aangeeft milieubewuste keuzes te maken, zoals het gebruik van een warme trui of deken in plaats van de verwarming hoger te zetten. Hoe kan dit?

Bron: cbs.nl    

Bijna 2 op de 10 Nederlanders van 18 jaar of ouder (18 procent) geloven dat hun eigen acties weinig invloed hebben op klimaatverandering, dus ze denken dat het niet uitmaakt wat ze doen of laten. Aan de andere kant denkt meer dan de helft van de Nederlanders (53 procent) dat hun handelingen wel degelijk impact hebben op het klimaat. Dit aandeel is echter kleiner dan in 2020, toen 58 procent van de mensen hierin geloofde. Minder Nederlanders denken dus dat hun eigen gedrag invloed heeft op klimaatveranderingen.    

Bron: cbs.nl

In 2020 gaf 69 procent van de volwassenen aan bij kou altijd of vaak een warme trui of deken te gebruiken in plaats van de verwarming hoger te zetten; in 2023 steeg dit aantal naar 78 procent. Verder geeft het CBS aan: “Het deel dat altijd of vaak korter dan 5 minuten doucht, is in deze periode toegenomen van 50 naar 63 procent. Tweedehands kleding wordt meer gedragen: in 2020 zei 13 procent dit altijd of vaak te doen tegen 18 procent in 2023.” Hieruit blijkt dat Nederlanders zich steeds milieubewuster gedragen. Nederlanders zijn zich dus klimaat bewuster gaan gedragen.  

Veel gedrag kan worden verklaard door niet-omgeving gerelateerde motieven geeft sociaal psycholoog Dr Cameron Brick, “Gedrag kan vaak beter worden verklaard door niet-psychologische kenmerken zoals context, infrastructuur en demografische gegevens. Mensen doen dus niet per se milieubewuste dingen omdat ze per definitie milieubewust gemotiveerd zijn; En zelfs als dat zo zou zijn, betekent dit niet dat ze bij alle soorten gedrag een consistente houding of gedrag zouden vertonen.” De opvattingen van Nederlanders over het klimaat en hun gedrag zijn niet direct aan elkaar gekoppeld. De beslissingen die mensen nemen worden vaak beïnvloed door verschillende factoren.

 Hoewel minder mensen geloven dat hun eigen handelingen impact hebben op het klimaat, vertoont een groeiend aantal toch milieubewust gedrag, zoals het gebruik van warme truien en het verminderen van douchetijd. De relatie tussen opvattingen en gedrag is complex en wordt vaak beïnvloed door diverse externe factoren. Een verband is dus niet te concluderen. 

De gegevens voor “Klimaatverandering en energietransitie: opvattingen en gedrag van Nederlanders in 2023” zijn afkomstig van een steekproefonderzoek onder in Nederland woonachtige personen van 18 jaar of ouder. In totaal hebben 18.327 personen van deze doelpopulatie deelgenomen aan het onderzoek, wat overeenkomt met een responspercentage van 37,3%. Het onderzoek is uitgevoerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek. De gepresenteerde cijfers zijn schattingen en houden rekening met steekproeffouten. Betrouwbaarheidsmarges zijn opgenomen om de nauwkeurigheid van de resultaten te benadrukken en geven een interval waarbinnen de werkelijke uitkomsten zich waarschijnlijk bevinden.