“Een echte leider”
Hetty Dalm (1950)
In een vrijstaand huis aan de rand van Klaaswaal, met uitzicht op uitgestrekte polders, woont Hetty Dalm (74). De garage naast het huis is omgetoverd tot een creatieve oase, waar schildersezels, verfkwasten en onafgemaakte doeken wachten op haar aandacht. Na een leven vol hard werken in de supermarkt die ze samen met haar zus runde, is Hetty tevreden met haar uit de hand gelopen hobby: creatief bezig zijn met haar handen.
“Toen we dit huis kochten, dacht ik meteen: de garage is van mij. Dit is voor mijn kunst.”– Hetty Dalm
Hetty is opgegroeid in een gezin van acht kinderen. Als oudste dochter werd ze al vroeg meegenomen in het mechanisme van de supermarkt die haar ouders runden. Op de basisschool vond ze tekenen het leukste vak; ze wilde altijd haar eigen ideeën uitwerken, maar moest vaak tekeningen namaken van een voorbeeld. Dit was haar eerste aanraking met kunst. Na de basis- en huishoudschool werd ze echter, als oudste dochter, geroepen om te werken bij de vleeswarenafdeling van de supermarkt. Ze vond het heerlijk om met haar handen bezig te zijn. Toen ze trouwde, nam ze samen met haar man, haar zusje en haar zwager de supermarkt over.
“Het was er met de paplepel ingegoten. We woonden boven de winkel, het was ons leven, het was logisch dat ik en mijn zusje de supermarkt overnamen.”
Toen ze zeventien jaar oud was, voelde Hetty de drang om meer te doen met haar handen. Ze begon met naaien en volgde naailessen om haar vaardigheden te verbeteren. Ze maakte jarenlang kleding voor zichzelf en later ook voor haar kinderen. Maar toen haar kinderen tieners werden en niet langer geïnteresseerd waren in haar creaties, besloot ze op zoek te gaan naar een nieuwe creatieve uitlaatklep. Keramiek of schilderen? Beiden trokken haar aan, maar in 1996 koos ze voor schilderen en nam lessen om zich verder te ontwikkelen.
“Het idee van keramiek bleef aan me knagen, maar wat kon ik doen? Met een fulltimebaan had ik nauwelijks tijd om me erin te verdiepen. Bovendien zou al het materiaal nooit passen in de beperkte ruimte boven de winkel.”
Uiteindelijk veranderde haar leven. Het werk in de supermarkt veranderde door de komst van computers. Het leek uiteindelijk voor Hetty meer op een administratieve baan. Hetty bracht veertig uur per week door op kantoor en samen met haar familie besloot ze de zaak te verkopen. Na de verkoop, verliet ze haar ouderlijk huis boven de winkel en verhuisde naar een vrijstaand huis tussen de polders. De garage bij het huis werd meteen haar domein. In eerste instantie wilde ze keramiek gaan maken. Ze schreef zich in voor de IKO in België en stortte zich volledig op haar nieuwe passie.
Na afronding van haar opleiding startte ze een cursus keramiek voor anderen. Twee keer per week gaf ze les, maar na jaren les te geven begon het te wringen. Haar leerlingen wilden direct complexe vormen en vazen maken, terwijl ze de basis nog niet beheersten. “Ik voelde me overbodig,” vertelt Hetty. In 2020 besloot ze om haar apparatuur en bakoven op Marktplaats te verkopen. Sindsdien richt ze zich volledig op schilderen, waar haar grootste passie ligt.
Nu heeft Hetty een klein clubje waarmee ze elke week schildert. Samen met haar buurvrouw en haar schoonzusje schildert ze in de garage naast het huis.
“Elke woensdagochtend beginnen we om half 11, met een kopje thee en koffie en dan zitten we allemaal aan ons eigen schilderij. We corrigeren elkaar waar nodig, maar het blijft ontspannen,” aldus de buurvrouw van Hetty.
De buurvrouw omschrijft Hetty als een gedreven en zelfverzekerde vrouw, die zich niks aantrekt van de kritiek van anderen. “Ze is fanatiek, werkt haar projecten altijd af.” Hetty’s achtergrond als ondernemer sijpelt volgens haar buurvrouw door in haar kunst. Haar georganiseerde werkwijze en vastberadenheid zijn duidelijk zichtbaar in haar schilderproces. “Ze heeft een duidelijke visie. Ze weet wat ze wil en hoe ze het wil. Ze is een echte leider.”
Tussen schilderijen en vensters
Hetty Dalm zit aan de eettafel met een kop dampende thee voor zich. Ze schuift haar bril even van haar neus en neemt een slok. Naast haar zit Piet, haar man, die duidelijk een andere kijk op kunst heeft dan zij.
Hetty: “Ik heb nooit niks gedaan. Altijd was ik bezig met creëren, of dat nu naaien, bakken of schilderen was, ik ben altijd bezig.” Dit vertelt ze met een glimlach. Piet knikt en vult haar aan: “Ja, maar ik heb daar niks mee. Al die keramieklessen, dat was echt niks voor mij. Maar dat schilderen is in elk geval een stuk netter.”
Hetty en Piet zijn al vijftig jaar getrouwd, maar ze hebben niet altijd dezelfde hobby’s gehad. Piet lacht: “Het enige wat ik schilder, zijn de ramen. Soms maakt Hetty iets moois, zoals dat schilderij van onze kleindochter op een ladder. Dat mag dan wel in de woonkamer hangen. De rest hangt gelukkig in de garage.”
Hetty lacht mee en benadrukt dat ze wel samen iets delen: “We gaan samen golfen, dat vinden we allebei leuk. Maar die tuin van hem, daar heb ik niks mee.” Piet grinnikt: “Jawel hoor, ze ligt er graag in met een tijdschrift, maar het werk, dat doe ik.”
Toch is Hetty serieus over haar hobby. “Sommige schilderijen verkoop ik wel eens, maar het gaat mij niet om het geld. Het is mijn manier om creatief bezig te zijn.” Ze vertelt dat ze af en toe wat weerstand voelde van Piet toen ze vroeger naar kunstmarkten ging. “Dan zei hij: ‘Moeten we nou weer met die rommel ergens heen?’ Maar ik deed het gewoon.”
Piet haalt zijn schouders op. “Ach, ze heeft haar schilderwerk en ik heb mijn tuin. Het belangrijkste is dat we allebei iets hebben waar we blij van worden.”
Ondanks hun verschillen is er wederzijds respect. Hetty merkt op: “Sommige mensen in kunstclubs kunnen nogal arrogant zijn. Ze kijken soms op je neer als je niet op hun niveau schildert. Maar ik trek me daar niks van aan. Ik doe het omdat ik het leuk vind, niet om indruk te maken.”
Piet beaamt dat. “Ja en dat is het mooie. Ze doet het met passie. Af en toe komt er iets prachtigs uit, iets dat zelfs ik mooi vind.”
Niet al Hetty’s kunst is voor haar plezier of om te verkopen, sinds ze 17 jaar is, naait ze al en dat is nooit helemaal gestopt.
Uit cijfers van het CBS blijkt dat werkende mensen die onder de armoedegrens leven alleen maar armer worden. Daarom heeft Hetty een paar jaar geleden besloten om haar handen weer creatief bezig te laten zijn met een naald en stof. “Ik wilde iets doen voor kinderen die het echt nodig hebben,” vertelt Hetty. Zij maakt kleding setjes voor kinderen die in armoede leven. De ouders van de kinderen hebben vaak niet genoeg geld voor eerstehands kleding. Foundation for kids is een goed doel waar ouders zich kunnen aanmelden als ze kleding nodig hebben voor hun kinderen. Dan kunnen mensen die naaien zich aanmelden om zich op te geven om speciaal voor die kinderen setjes te maken. Hetty werkt samen met de Foundation for Kids. “Ze kunnen wel wat kleding gebruiken en gelukkig kan ik iets bijdragen,” zegt Hetty.
In de periode van januari tot juni heeft ze 55 kledingsetjes gemaakt. Momenteel is ze bezig met drie verschillende setjes, bij elk setje gaat Hetty anders te werk.
“Voor een verjaardag voeg ik vaak een extra kledingstuk toe, zoals een shirt onder een jasje,” vertelt ze.
Zo maakt ze elk setje bijzonder voor het kind dat het ontvangt.
Om de kosten te dekken, krijgt Hetty ook stoffen van de Bezige Bij in Numansdorp. Deze winkel heeft haar geholpen met het verkrijgen van garen, ritsen en lappen. “Met die stoffen kan ik echt leuke jurkjes en bloesjes maken,” vertelt ze enthousiast. Door haar inzet zorgt Hetty ervoor dat kinderen niet alleen warm gekleed zijn, maar zich ook gezien en gewaardeerd voelen.
Haar werk gaat dus verder dan alleen schilderen. In samenwerking met de Foundation for Kids maakt ze kleding voor kinderen in armoede. Hetty combineert haar creatieve talenten met een diepgeworteld verlangen om iets goeds te doen voor anderen. Haar schilderwerken, die soms verkocht worden, dienen als een manier om haar energie en ideeën kwijt te kunnen, zonder de nadruk op commercie. “Het gaat mij niet om het geld,” zegt ze, “het gaat om de passie.” Hetty toont aan hoe kunst een middel kan zijn om zowel persoonlijke voldoening te vinden als de wereld een beetje mooier te maken.