De afgelopen jaren is het gebruik van fitnesssupplementen onder jongeren aanzienlijk toegenomen. Wat ooit een nichemarkt was, lijkt nu steeds meer een normaal onderdeel van de fitnesscultuur te zijn geworden. Met een belangrijke rol weggelegd voor ‘’fitfluencers’’ die actief zijn op de sociale media.

Eerst moeten we natuurlijk weten wie deze zogenaamde fitfluencers nou precies zijn en wat zij doen. Deze video legt in het kort uit:

De invloed van fitfluencers

Sociale media, en dan met name Instagram, TikTok en Youtube, hebben een hele cruciale rol gespeeld in de normalisering van fitnesssupplementen. Fitfluencers, zoals bijvoorbeeld Joel Beukers en Yolanthe Cabau, met duizenden en soms wel miljoenen volgers delen regelmatig content waarin ze hun gebruik van supplementen promoten, op vaak een leuke en aantrekkelijke manier. Er zit ook wel een verschil in fitfluencer. Zo worden de meeste fitluencers, zoals onder andere Jade Anna en Raoul Joshua, vaak gesponsord door een merk, wat leidt tot een constante stroom van advertenties, subtiel en minder subtiel. Maar er zijn ook fitluencers die zelf het merk zijn. Zij maken dus constant reclame voor hun eigen merk. Goede voorbeelden zijn Joel Beukers met Clean Nutrition, Yolanthe Cabau met Cabau en Kosso met Kossonutrition.

Deze influencers presenteren zichzelf als een soort rolmodellen. Ze hebben allemaal een heel gespierd en afgetraind lichaam en benadrukken in hun video’s hoe de supplementen hen hebben geholpen hun doelen te bereiken. Voor jongeren die zich laten inspireren door deze content, is het lastig om te onderscheiden wat authentiek is en wat commercieel. De combinatie van perfect belichte foto’s, hele motiverende teksten en kortingscodes voor de producten maakt het aantrekkelijk om dit te gaan proberen.

Groeiende markt

Uit onderzoek van Multiscope in 2024 blijkt dat 12% van de Nederlanders sportsupplementen gebruikt, wat neerkomt op zo’n 1,7 miljoen mensen. Van deze groep van 1,7 miljoen bevindt het grootste aandeel zich in de leeftijdscategorie van 18 tot 34 jaar, de jongeren. Hierbij geeft 31% aan regelmatig supplementen te gebruiken. Deze trend wordt gevoed door de stijgende populariteit van producten, zoals eiwitshakes, creatine en pre-workouts. Vooral eiwitsupplementen zijn heel erg geliefd. 80% van de gebruikers geeft aan deze producten te consumeren, gevolgd door creatine met 47%, een supplement dat vocht vasthoudt in de spieren, en cafeïnehoudende supplementen, zoals pre-workouts, met 27%.

De industrie speelt erg handig in op deze trends. Merken zoals XXL Nutrition, Clean Nutrition en Upfront domineren de Nederlandse markt. Jongeren worden via advertenties, samenwerkingen met fitluencers en kortingscodes aangespoord om deze producten te kopen. De belofte van een snelle spieropbouw en betere prestaties blijkt vaak onweerstaanbaar.

Ook in supermarkten blijft de populariteit van supplementen niet onopgemerkt. Grote supermarktketens als Jumbo, Albert Heijn en de Lidl hebben meters schappen aan eiwitrijke voeding en sportsupplementen toegevoegd, van zowel bekende merken als de huismerken. In de supermarkten is er steeds meer ruimte voor gezondheid. Zo gaan de kiloknallers weg bij de Jumbo en wordt er gestopt met de verkoop van sigaretten. Dus sportvoedingssupplementen horen zeker thuis in de supermarkt, aldus expert retail Paul Moers.

Waarom gebruiken jongeren supplementen?

Het gebruik van deze supplementen wordt vaak gedreven door een aantal factoren.

• Esthetische druk, sociale media scheppen vaak onrealistische beelden. Jongeren voelen dan de druk om er ook zo uit te gaan zien, fitfluencers zijn een soort ideaalbeeld.
• Verbetering van prestaties, veel jongeren willen hun prestaties verbeteren in de sportschool. Supplementen zoals pre-workout, die vaak cafeïne en andere stimulerende middelen bevatten, beloven meer uithoudingsvermogen en energie.
• Sociale omgeving, groepsdruk speelt een belangrijke rol. Jongeren zijn in groepsverband vaak heel gevoelig voor druk. In de sportschool is dat precies zo. Als er 6 van de 7 supplementen gebruiken dan blijft die laatste persoon ook niet achter, die gaat dan mee doen met de groep.

De risico’s van supplementgebruik

Het gebruik van supplementen kan heel nuttig zijn, maar ze brengen ook zeker risico’s met zich mee. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) deed in 2022 onderzoek naar het gebruik van sportsupplementen en ontdekte dat vrijwel de helft van de gebruikers wel eens bijwerkingen ervaart. De meest voorkomende klachten zijn hoofdpijn, slapeloosheid, maagklachten en hartkloppingen. Vooral producten met hoge doseringen cafeïne zorgen voor deze problemen. Dit zit vooral in de verschillende pre-workouts, die tegenwoordig wel cafeïne vrij te krijgen zijn. Volgens voedingsdeskundige Trudy Voortman van het Erasmus MC is cafeïne het belangrijkste ingrediënt in deze pre-workouts. Voortman zegt ook dat het niet uitmaakt of je cafeïne uit een supplement haalt of uit een simpel kopje koffie. Het is allemaal dezelfde cafeïne, maar in een kop koffie zit ongeveer 80 mg, een stuk minder dan in de gemiddelde schep pre-workout.

Daarnaast waarschuwt het RIVM ook voor combineren van supplementen met andere middelen, zoals energy of koffie. Deze verschillende combinaties kunnen leiden tot overbelasting van het hart, door de grote hoeveelheid cafeïne. Jongeren zijn zich vaak niet echt bewust van de risico’s. Dit komt vooral door de manier waarop supplementen worden gepromoot door fitluencers.

Deze fitfluencers hebben een grote invloed op het gedrag van hun volgers, met name op jongeren die sneller beïnvloed raken dan volwassenen. Dit brengt een bepaalde verantwoordelijkheid met zich mee. Helaas gaat niet elke influencer hier even zorgvuldig mee om. Zo zei de eigenaar van het supplementenmerk Clean Nutrition, Joel Beukers, laatst in een interview: ‘’ Ik heb geen voorbeeldfunctie. Ik ben toch niet hun vader’’.

Een belangrijke stap om deze stijging van supplementen gebruik onder jongeren in goede banen te leiden, is educatie. Scholen, maar vooral sportscholen en gezondheidsorganisaties kunnen een grote rol spelen in het vergroten van kennis over voeding, training en supplementen. Hierdoor zullen jongeren zich niet meer blindstaren op het gebruik van supplementen, maar weten ze dat voeding de belangrijkste basis is voor het ideaalbeeld van de fitfluencers.

De stijging in het gebruik van supplementen onder jongeren blijkt een complex fenomeen, wat vooral aangedreven wordt door sociale media, groepsdruk en de wens om snel resultaat te behalen. Hoewel supplementen zeker nuttig kunnen zijn, brengen ze ook wel risico’s met zich mee die niet over het hoofd mogen worden gezien. Fitfluencers en de fitnessindustrie hebben een hele grote invloed en daarmee ook een verantwoordelijkheid om eerlijk en transparant te werk te gaan.

Door meer educatie voor jongeren en een kritische blik van consumenten kunnen de voordelen van supplementen worden benut, terwijl de risico’s minimaal worden. Uiteindelijk is het belangrijk dat jongeren begrijpen dat echte resultaten vooral voortkomen uit consistentie, hard werken en een gezonde levensstijl en niet uit een potje.