2Doc Makers van Morgen

Met ‘Ben je ongesteld ofzo?’ werpen Nikita de Jong en Mette Woolthuis een intrigerende blik op menstruatie en de vaak onbekende aandoening Premenstrual Dysphoric Disorder (PMDD). Als onderdeel van de ‘2Doc Makers van Morgen’-reeks belichten deze jonge makers de complexiteit en het stigma rondom menstruatiecyclus-gerelateerde problematiek. Een onderwerp dat in eerste instantie bekend lijkt, wordt door hun intieme en visueel inventieve aanpak zowel indringend als vernieuwend. 

De Jong en Woolthuis kiezen ervoor om het verhaal van twee vrouwen centraal te stellen: moeders en werkenden, maar vooral individuen die maandelijks de zware last van PMDD dragen. Hun worsteling wordt vaak gereduceerd tot ‘depressie’, een simplificatie die ook huisartsen (te) vaak hanteren. Maar de film laat zien dat dit label tekortschiet, zoals één van de vrouwen treffend stelt: “De helft van de maand voel ik me juist prima.” Het is deze nuance, gecombineerd met openhartige getuigenissen en een scherp oog voor visuele symboliek, die de documentaire onderscheidt van doorsnee informatieve films.

Taboe doorbroken

De kracht van Ben je ongesteld ofzo? Zit in zijn focus op ongemak en kwetsbaarheid. Dit is geen droge educatieve film, maar een aangrijpend pleidooi om voorbij de clichés te kijken. De camera registreert de wisselwerking tussen de emoties en fysieke klachten, maar bovenal de maatschappelijke onkunde om menstruatie te begrijpen. De roze stoel, een terugkerend visueel motief, functioneert als een veilige haven en symbolische ruimte waar de personages hun verhaal delen. Dit concept – zowel simpel als effectief – toont het talent van de makers. 

Door de vrouwen te volgen in hun dagelijkse leven, wordt hun emotionele en fysieke strijd voelbaar. Werk, moederschap en sociale relaties lijken voortdurend onder druk te staan. Tegelijkertijd biedt deze keuze ook een inkijk in de sociale reacties en schaamte waarmee de vrouwen moeten omgaan. 

Geen foutloze aanpak 

Hoewel de documentaire veel lof verdient, kent de aanpak enkele zwaktes. De wisselwerking tussen regisseurs en personages is soms te nadrukkelijk aanwezig. De makers stellen zichzelf regelmatig op de voorgrond, wat de focus op de verhalen van de vrouwen kan ondermijnen. Het niet wegsnijden van bepaalde vragen lijkt een bewuste keuze om authenticiteit te behouden, maar het doet afbreuk aan kracht van stille observatie. 

Bovendien leidt de keuze om twee vrouwen met hun eigen cycli en emoties te volgen, tot een zekere fragmentatie. Enerzijds versterkt deze gelaagdheid de complexiteit van het onderwerp; anderzijds voelt de film daardoor soms onnodig verwarrend. De focus op één personage had de emotionele impact wellicht sterken kunnen maken. 

Intimiteit en urgentie 

Desondanks maakt de documentaire diepe indruk. De breekbaarheid van de vrouwen wordt niet alleen voelbaar, maar dwingt de kijker om mee te leven. Ben je ongesteld ofzo? is niet zomaar een film over PMDD, maar een indringend portret van mensenlevens die worden beïnvloed door iets wat velen nog altijd als ‘normaal’ of ‘onbenullig’ beschouwen. 

De Jong en Woolthuis maken daarmee een krachtig statement. De film prikkelt en confronteert, maar geeft ook ruimte voor empathie. De documentaire overstijgt het medische en wordt een reflectie op kwetsbaarheid, vooroordelen en het ongemak van de maatschappij om werkelijk naar anderen te luisteren. Een oproep tot meer openheid en dat is precies wat het onderwerp verdient. 

De conclusie

De documentaire Ben je ongesteld ofzo? slaagt erin om een taboe-onderwerp op een toegankelijke, maar indringende manier aan te kaarten. Regisseurs Nikita de Jong en Mette Woolthuis tonen met veel compassie de dagelijkse realiteit van vrouwen die leven met PMDD. Hun verhalen maken niet alleen de fysieke en emotionele worstelingen voelbaar, maar leggen ook een maatschappelijke tekortkoming bloot: menstruatie en de bijbehorende problematiek worden nog altijd genegeerd en of gebagatelliseerd. 

De kracht van de documentaire ligt in haar intieme benadering en de visuele subtiliteit, zoals de symboliek van de roze stoel. Dit soort details geeft de film diepte en maakt de worsteling van de vrouwen voelbaar. Tegelijkertijd zijn er momenten waarop de makers zichzelf te nadrukkelijk in beeld brengen, waardoor de aandacht van de personages afgeleid wordt. Ook de keuze om meerdere vrouwen en perspectieven te volgen, brengt een zekere verwarring met zich mee. 

Desondanks weet de film een urgente boodschap over te brengen: luister, kijk en oordeel minder snel. Ben je ongesteld ofzo? is niet alleen een aanklacht tegen maatschappelijke vooroordelen, maar ook een uitnodiging om kwetsbaarheid en ongemak te omarmen. Een indrukwekkend debuut van twee filmmakers die veelbelovend zijn voor de toekomst.