De rij voor Paradiso slingert zich al ver de straat op als ik arriveer. Niet voor EcoJam, de reden van mijn bezoek, maar voor Sturgill Simpson, de Amerikaanse countryzanger die de grote zaal heeft uitverkocht. EcoJam staat vanavond op de rol in de kleine zaal op de tweede verdieping. Boven in de zaal lopen Guus Rijnbeek en Mirte van den Bos gespannen heen en weer. Binnen een half uur wordt het duo op het podium verwacht met hun act ‘De Mier en Ik’, wat de opening van de avond zal worden.
Beeld: Mick van Dijk
EcoJam, een ecologisch geïnspireerde performance-avond staat vanavond voor het eerst in Paradiso. Binnen het programma van DIP, Dinsdag In Paradiso, wordt makers ruimte geboden om een eigen avond te organiseren in de kleine bovenzaal van de poptempel aan de Weteringschans. De zaal loopt langzaam maar gestaag vol met een gemixt publiek, zowel jong en oud als man, vrouw en alles daar-tussen-in wordt goed vertegenwoordigd.
Het programma opent met een poëtische film, een ode aan de natuur, gezien vanuit he perspectief van ecosystemen in plaats van menselijke eigendunk. De boodschap is helder: natuurbehoud is niet alleen belangrijk voor jezelf, maar voor iedereen op deze aarde. De beelden zijn dromerig, de muziek melancholisch. Het publiek is stil en kijkt aandachtig.
Dan is het tijd voor de eerste act van de avond: ‘De Mier en Ik’. Guus en Mirte spelen een voorstelling bestaande uit korte teksten en liedjes. De performance staat bol van maatschappijkritische teksten; van de wereld als bureaucratisch thuis, tot een nummer over stikstof en een minister die lacht als een boer met kiespijn. De teksten slaan aan, er wordt hier en daar om gelachen. Een enkeling brengt de hand naar de kin en straalt duidelijk uit door de teksten in gedachten verzonken te raken. Onder het mom van publieksparticipatie nemen Guus en Mirte de zaal mee in een cursus in het worden van een waterplantje, er worden verschillende bewegingen gebruikt om verschillende waterplantjes uit te beelden. Door alle slingerende ledematen in de zaal is het oppassen dat er niemand gewond raakt. Nadat de zaal volledig is omgetoverd tot een liefdevol ecosysteem van waterplantjes pakt Mirte haar moment. Ze zingt een kwetsbaar en persoonlijk nummer over haar kinderwens en hoe ze bang is dat deze misschien nooit uit zal komen. “Ze zeggen dat het goed komt, en ik wil het graag geloven, maar de wereld staat in brand, terwijl ik lig te dromen, van het kindje dat ik zou willen, maar er misschien wel nooit zal komen.”
Beeld: Jaap Kwaak
‘De Mier en Ik’ sluit af met een krachtige boodschap om toch vooral te blijven omkijken naar een ander, gevolgd door een statement tegen de genocide in Gaza en tegen de opkomst van extreemrechts over de hele wereld. “Blijf vooral opstaan voor waar je in gelooft, demonstreren en laat je stem horen, op welke manier dan ook.” Het is duidelijk dat het publiek wat vanavond aanwezig is enthousiast wordt van deze woorden, er klinkt luid gejuich en gejoel terwijl Guus en Mirte onder luid applaus het podium verlaten.
Publieksparticipatie
Na de performance van Guus en Mirte betreedt dichteres en medeorganisator Lisia Leurdijk het podium. Met haar performance, ‘Als Iep de wereld is’, neemt ze het publiek mee in een meditatie door verschillende aardlagen. Iedereen krijgt een zakje aarde, een fysieke connectie met de materie waarover gesproken wordt. Het publiek wordt opgedragen om de ogen te sluiten en zich volledig te laten leiden door Lisia. De visualisatie mondt na de reis door de aardlagen uit in het jezelf verplaatsen in het leven van een zelfgekozen dier. De bedoeling hiervan is de realisatie bij het publiek aanwakkeren dat wij als mensen ook onderdeel van het dierenrijk zijn en niet de verbinding hiermee moeten verliezen.
Beeld: Jaap Kwaak
Daarna komt de muziek weer naar voren met Loema, een Utrechtse indieband. Hun gelaagde klanken en Engelse teksten brengen een dromerige sfeer, maar het is de volgende act, Loes Lune, die het publiek echt in vervoering brengt. De vierkoppige band – met contrabas, dwarsfluit, gitaar en zang – brengt een boodschap van een hoopvolle toekomst. “We want more” klink het vanuit de zaal en wanneer het laatste nummer wordt aangekondigd, klinkt er een collectief teleurgesteld gemompel.
Tussen de performances door komen Guus en Mirte vanaf de backstage weer de zaal in. Ze stralen van de adrenaline. “Het was fantastisch, vooral het publiek, iedereen deed ook heel goed mee,” vertelt Guus. Mirte knikt instemmend. “Ik vond het heel spannend om mijn nieuwe nummer te spelen over mijn kinderwens. Ik ben net 28 geworden en ik voel aan de hormonen in mijn lichaam dat ik eigenlijk kinderen wil. Maar tegelijkertijd denk ik aan de staat van de wereld en dan komt de vraag op: Wil dat kind wel op deze wereld gezet worden?” Guus voegt toe: “Ik vond dat Mirte het erg goed deed en ik denk ook dat het een erg mooi nummer is dat ook heel herkenbaar is voor mensen van onze generatie.”
Desgevraagd geven Guus en Mirte aan dat de ambitie hoog ligt: “Nu na de kleine zaal in Paradiso willen we ook wel eens in de grote zaal staan.” Guus voegt toe: “Ik ben ook altijd groot consument van Down the Rabbit Hole, het lijkt mij ook super tof om daar een keer te mogen performen.” Aan ambitie geen gebrek bij deze twee.
Bij de volgende act is het net of je op de binnenhuisafdeling van een gemiddeld tuincentrum bent belandt. ‘The Plantslator’ omringd zich door planten en heeft een bijna psychedelische performance voorbereid. Het publiek gaat zitten, een serene rust daalt neer. Gevoelige microfoons vangen de bewegingen en vloeistoffen in de bladeren van planten op, die door een synthesizer worden vertaald naar geluidsgolven. Een etherisch, hypnotiserend effect vult de ruimte. Na afloop krijgt iedereen een zaadbom mee – een klein gebaar met een duidelijke boodschap: het is van groot belang om bloemen te verspreiden om de biodiversiteit te steunen.
Beeld: Jaap Kwaak
Trots
Tegen het eind van de avond is Sofie de Vroom, een van de organisatoren van EcoJam ook aanspreekbaar. Ze straalt van trots, maar de vermoeidheid in haar ogen is ook duidelijk zichtbaar. “Dit is de vierde editie van EcoJam. Wat we eigenlijk altijd doen is reageren op open calls van evenementenlocaties waar we ons idee pitchen. Vaak worden we dan uitgekozen omdat mensen het over het algemeen een goed idee vinden. Ik doe het samen met mijn klasgenote Lisia Leurdijk en Elmo Wanders en Len van Beuningen, beiden student duurzame ontwikkeling aan de UU.”
“Wat ons als collectief bindt is dat we alle vier veel bezig zijn met klimaat en allemaal op een eigen manier activistisch zijn. Ik persoonlijk ben mij de afgelopen tijd vooral gaan verdiepen in sociale kunst, dus kunst met betrekking tot sociaal-maatschappelijke onderwerpen. Ik ben niet zo van het actievoeren, maar ik ben wel bezig met kunst die mensen aanzet tot nadenken.”
Waar ligt het plafond van deze organisatie? Het is meteen duidelijk dat deze avond Sofie extra zelfvertrouwen gegeven heeft, al houdt ze zich ook nog een beetje in. Na wat aandringen komt het er dan toch uit: “De allergrootste droom is om dit te mogen organiseren op een groot festival, denk aan een Down the Rabbit Hole of een Best Kept Secret, ik denk zelf echt dat dat mogelijk kan zijn. Ook lijkt het mij super tof om na de kleine bovenzaal van Paradiso ook de grote zaal een keer te vullen.”
Isa Bob van Rooy sluit de avond af, begeleid door de vijfkoppige band Loose Grip. De Spoken word performance van Isa Bob en de muziek van Loose Grip vloeien samen in een krachtige boodschap over biodiversiteit, activisme en politiek. De kledingkeuze spreekt boekdelen: Isa Bob draagt een keffiyeh, een Palestijnse sjaal, waardoor diens politieke voorkeur zonder woorden duidelijk wordt gemaakt. Het publiek is inmiddels wat vermoeid, zeker na de serene meditatie van ‘The Plantslator’, maar blijft betrokken. Er worden suikerige drankjes gehaald aan de bar in voorbereiding om nog even door te gaan. Ondanks het late uur blijft de bovenzaal goed gevuld.
Beeld: Jaap Kwaak
Een programma als vanavond werkt volgens Sofie op vele plekken en in verschillende situaties. “We hebben eerder programma’s gemaakt voor klimaatmarsen, dan reden we in een soort kar met de stoet mee. Net opperde iemand dat zo’n avond als deze het ook in Rotterdam erg goed zou doen, daar heb ik nog nooit iets georganiseerd, dus daar sta ik ook zeker voor open. En ook internationaal lijkt mij fantastisch, mocht die mogelijkheid zich aandienen.” Kortom, de organisatie heeft de smaak goed te pakken en is hongerig naar meer.
Loose Grip neemt na de woorden van Isa Bob het podium helemaal over en sluit de avond af met een funky, groovy set. Voetjes gaan van de vloer, handen in de lucht en de zaal verandert in één grote dansvloer. Dit is de knallende afsluiting en het einde van EcoJam voor vanavond. Geen somber slotakkoord, maar met muziek, verbondenheid en even letterlijk het loslaten van de grip en het vergeten van de problemen wordt het publiek dansend de nacht in gestuurd.
Beeld: Jaap Kwaak
Het is misschien niet de beste periode in de geschiedenis wat betreft de natuur, de biodiversiteit of de politiek – afhankelijk van waar je staat. Maar de boodschap van deze avond is helder: we kunnen nog in actie komen. We kunnen demonstreren, onze stem laten horen, veranderen. En misschien, heel misschien, kunnen we nog iets redden. Het is dan wel laat op de avond, maar het is nog niet te laat voor de wereld. Er kan nog iets gedaan worden, maar de tijd begint wel te dringen.
