Superman, Spiderman, Ironman en Black widow; Superhelden. Tegenwoordig niet meer weg te denken uit de filmwereld. Superheldenfilms zijn vooral de laatste jaren in populariteit gegroeid en trekken een groot aantal kijkers. Vanaf 2016 zijn zes van de top 30-films aller tijden superheldenfilms. Omdat superhelden een steeds grotere invloed krijgen kunnen hun weergave ideeën overbrengen over een breed scala aan maatschappelijke normen en waarden, waaronder die met betrekking tot mannelijkheid en vrouwelijkheid. Maar hoe ver gaat dat en welke rollen spelen vrouwen eigenlijk in de superheldenscene?

Stereotypering

 

 

[aesop_content color=”#000000″ background=”#ffffff” component_width=”50″ height=”40″ columns=”1″ position=”left” innerposition=”10″ imgrepeat=”no-repeat” imgposition=”right right” imgsize=”5″ disable_bgshading=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”up” revealfx=”inplace” overlay_revealfx=”off” aesop-generator-content=”In een interview met Sander Heithuis, mediaredacteur bij Women Inc. een belangen organisatie tegen genderongelijkheid, vertelt hij waarom het belangrijk is om vrouwelijke rolmodellen te hebben en hoe vrouwen worden gerepresenteerd in de media. Women Inc. is ontstaan als reactie op het stop zetten van het geld voor de emancipatie van vrouwen door het kabinet. Al vijftien jaar zetten ze zich in voor een gelijke kansen voor iedereen, ongeacht gender en sekse.</p>
<p>”]In een interview met Sander Heithuis, mediaredacteur bij Women Inc. een belangen organisatie tegen genderongelijkheid, vertelt hij waarom het belangrijk is om vrouwelijke rolmodellen te hebben en hoe vrouwen worden gerepresenteerd in de media. Women Inc. is ontstaan als reactie op het stop zetten van het geld voor de emancipatie van vrouwen door het kabinet. Al vijftien jaar zetten ze zich in voor een gelijke kansen voor iedereen, ongeacht gender en sekse.

[/aesop_content]

https://soundcloud.com/user-6162885/interview-women-inc-mmp/s-y3U2N5DIdAi?si=6a1d9169e8754232a873da25ded620dd&utm_source=clipboard&utm_medium=text&utm_campaign=social_sharing

 

[aesop_content color=”#000000″ background=”#57aeff” columns=”1″ position=”none” imgrepeat=”no-repeat” disable_bgshading=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”up” revealfx=”inplace” overlay_revealfx=”off” aesop-generator-content=”Een stereotypering zijn aannames over het gedrag, eigenschappen en rollen van mensen. Zo, schrijft Women Inc., zijn typische aannames die horen bij kwaliteiten en rollen van een vrouw bijvoorbeeld: lief, zorgzaam, horen het huishouden te doen en voor de kinderen te zorgen. En mannen zouden de typische aannames hebben om ambitieus, zelfstandig, zijn vaak de baas over iets en zorgen vaak voor de inkomsten voor het gezin (Women Inc., 2021).</p>
<p>”]Een stereotypering zijn aannames over het gedrag, eigenschappen en rollen van mensen. Zo, schrijft Women Inc., zijn typische aannames die horen bij kwaliteiten en rollen van een vrouw bijvoorbeeld: lief, zorgzaam, horen het huishouden te doen en voor de kinderen te zorgen. En mannen zouden de typische aannames hebben om ambitieus, zelfstandig, zijn vaak de baas over iets en zorgen vaak voor de inkomsten voor het gezin (Women Inc., 2021).

[/aesop_content]

 

[aesop_quote type=”block” background=”#ffffff” text=”#000000″ align=”left” size=”1″ quote=”‘’Er wordt vooral naar etnische diversiteit gekeken en niet gezocht naar een inclusieve aanpak voor diversiteit waarbij gender, etniciteit, geaardheid en leeftijd integraal worden bekeken.’’” cite=”(Women Inc., 2017).” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”inplace”]

 

[aesop_content color=”#000000″ background=”#57aeff” columns=”1″ position=”none” imgrepeat=”no-repeat” disable_bgshading=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”up” revealfx=”inplace” overlay_revealfx=”off” aesop-generator-content=”In een onderzoek naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen in 900 films, is het percentage vrouwen wat spreekt in 2016 31,4 procent van de 39.788 sprekende karakters. Daarnaast zijn van de 1.438 content makers, maar 5 directors, 38 schrijvers, 213 producers en 2 composers vrouwelijk (Smith, Choueiti, ,Pieper, 2017).

“]In een onderzoek naar gelijkheid tussen mannen en vrouwen in 900 films, is het percentage vrouwen wat spreekt in 2016 31,4 procent van de 39.788 sprekende karakters. Daarnaast zijn van de 1.438 content makers, maar 5 directors, 38 schrijvers, 213 producers en 2 composers vrouwelijk (Smith, Choueiti, ,Pieper, 2017).[/aesop_content]

The Male Gaze

[aesop_content color=”#000000″ background=”#f2da40″ columns=”1″ position=”none” imgrepeat=”no-repeat” disable_bgshading=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”up” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off” aesop-generator-content=”The male gaze, letterlijk vertaald de mannelijke blik. Met de mannelijke kijker of lezer in het achterhoofd worden films en stripboeken gemaakt. We kijken dus door de ogen van de man, tijdens het kijken en lezen van deze films en stripboeken. De vrouw fungeert hier vooral als eye-candy, dit betekent dat ze vaak mooi zijn om naar te kijken, dit leidt tot films waarin vrouwen voor het plot niet belangrijk zijn en geen actieve rol hebben. The male gaze komt dan ook veel terug in de superhelden scene, want het overgrote deel van de regisseurs van superhelden films is man. Denk hierbij aan Guillermo del Toro (Hellboy), Joss Whedon (The Avengers) en Zack Snyder (wonder woman)

“]The male gaze, letterlijk vertaald de mannelijke blik. Met de mannelijke kijker of lezer in het achterhoofd worden films en stripboeken gemaakt. We kijken dus door de ogen van de man, tijdens het kijken en lezen van deze films en stripboeken. De vrouw fungeert hier vooral als eye-candy, dit betekent dat ze vaak mooi zijn om naar te kijken, dit leidt tot films waarin vrouwen voor het plot niet belangrijk zijn en geen actieve rol hebben. The male gaze komt dan ook veel terug in de superhelden scene, want het overgrote deel van de regisseurs van superhelden films is man. Denk hierbij aan Guillermo del Toro (Hellboy), Joss Whedon (The Avengers) en Zack Snyder (wonder woman)[/aesop_content]

In hetzelfde interview met Sander Heithuis, zegt hij dat the male gaze vaak vanzelf gaat. Producenten van media en films zijn het gewend om met deze blik te werken in video’s. Het gebeurt dus onbewust, omdat ze vaak niet weten hoe ze het anders in beeld moeten brengen. Zo droeg het personage Mystique in de X-Men films meestal niks anders dan de blauwe bodypaint (Jennings, 2019). Draagt Black Widow een zwarte catsuit, een pak dat zo strak om je lijf zit dat het als een tweede huid aanvoelt (Narinx, 2021) en Wonder Woman draagt iets wat veel weg heeft van een badpak met een logo erop (Jennings, 2019).

In de video is een klein voorbeeld gegeven van The male gaze op het karakter Black Widow. De scènes zijn uit de Marvel films gehaald.

https://www.youtube.com/watch?v=f0w8PKcYzik

Er is een rede waarom de kostuums zoals die van Black Widow en Wonder Woman zo op vallend bloot blijven. Deze karakters hebben een lange en nu standaard geschiedenis voor hun kleren. Zo verscheen Black Widow voor het eerst in een strip in 1964 in haar catsuit, wat is afgeleid van het Hollywood concept dat Russische spionnen in een zwarte catsuit opereren (Jennings, 2019).

 

 

[aesop_content color=”#000000″ background=”#ffffff” columns=”1″ position=”none” imgrepeat=”no-repeat” disable_bgshading=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”up” revealfx=”inplace” overlay_revealfx=”off” aesop-generator-content=”Voor het artikel zijn cosplayers, een performance art waarbij fans van games, manga en series in kostuums hun waardering uiten voor hun favoriete karakter, benaderd voor de foto’s van hun favoriete Marvel cosplay. Uit hun reactie bleek dat ze allemaal graag hun foto wilde delen voor in het artikel juist omdat ze het nodig vonden dat er meer vrouwelijke superhelden moeten komen. Zo kwamen er reacties als:</p>
<p>”]Voor het artikel zijn cosplayers, een performance art waarbij fans van games, manga en series in kostuums hun waardering uiten voor hun favoriete karakter, benaderd voor de foto’s van hun favoriete Marvel cosplay. Uit hun reactie bleek dat ze allemaal graag hun foto wilde delen voor in het artikel juist omdat ze het nodig vonden dat er meer vrouwelijke superhelden moeten komen. Zo kwamen er reacties als:

[/aesop_content]

 

 

[aesop_parallax img=”https://svjmedia.nl/specialisaties/wp-content/uploads/sites/735/2022/01/My-project.jpg” parallaxbg=”on” caption=”Cosplayers als hun favoriete superhelden” captionposition=”bottom-left” lightbox=”on” floater=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”none” overlay_revealfx=”off”]

Genderongelijkheid in de superheldenscene

[aesop_content color=”#000000″ background=”#dc0909″ columns=”1″ position=”none” imgrepeat=”no-repeat” disable_bgshading=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”up” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off” aesop-generator-content=”Het Marvel Cinematic Universe is een mediafranchise en gedeeld universum, eigendom van Marvel Studio’s en bestaat momenteel uit 26 speelfilms, twaalf televisieseries, met meer films en series die nog in de maak zijn. De X-Men filmserie, tot voor kort eigendom van 20th Century Fox, is een van de onderling verbonden series van films gebaseerd op specifieke personages uit Marvel Comics. Het bestaat momenteel uit dertien films (Joffe, 2019).

“]Het Marvel Cinematic Universe is een mediafranchise en gedeeld universum, eigendom van Marvel Studio’s en bestaat momenteel uit 26 speelfilms, twaalf televisieseries, met meer films en series die nog in de maak zijn. De X-Men filmserie, tot voor kort eigendom van 20th Century Fox, is een van de onderling verbonden series van films gebaseerd op specifieke personages uit Marvel Comics. Het bestaat momenteel uit dertien films (Joffe, 2019).[/aesop_content]

De talloze superhelden uit de Marvel Universe, Iron Man, Captain America, Black widow, Mystique, allemaal uit de Marvel comics en in de films te zien. Maar toch is er een groot verschil. Waar de mannen worden geportretteerd als sterk, krachtiger, gewelddadiger en onafhankelijk, zijn de vrouwen aantrekkelijker, onschuldig, vaak in de minderheid en werken ze samen met de mannen. Daarnaast, vergeleken met die van mannen, zijn de kleren van vrouwen (zowel kostuums als niet-kostuums) meer onthullend op zowel het boven- als het onderlichaam (Miller, Rauch en Kaplan, 2016).

Hoewel beide geslachten speciale vaardigheden en wapens gebruiken, hebben mannelijke personages meer kans op meerdere speciale vaardigheden en gebruiken vaker meer dan één wapen. Een ander verschil is dat mannen vaak de superkracht hadden voor weerstand tegen letsel en vrouwelijke personages vaker in staat waren om een elementen te manipuleren, zoals vuur of iemands geest. En mannen hadden aanmerkelijk meer kans om vechtvaardigheden, vuur – / vlamwapens en geweren te gebruiken dan vrouwen (Miller, Rauch, Kaplan, 2016).

Maatschappelijk belang

De media weerspiegeld de samenleving. De media is ook steeds een grotere rol gaan spelen in het dagelijks leven van mensen. Zo kijken we elke dag televisie, luisteren we naar de radio en checken we het nieuws en sociale media op onze telefoon. Het wordt dan ook als iets positiefs gezien: Je staat in contact met iedereen en bent snel van alles op de hoogte (Blaak, M., 2015).

Women Inc. schrijft in een onderzoek het statement: Wanneer er meer vrouwen in de media zijn, zullen meisjes een ander perspectief hebben op hun toekomst en krijgen ze meer zelfvertrouwen. Mannen en vrouwen die blootgesteld worden aan beelden met niet- stereotyperende rollen zullen minder traditioneel denken over genderrollen.

 

[aesop_quote type=”block” background=”#ffffff” text=”#000000″ align=”left” size=”1″ quote=”“Het is voor kinderen superbelangrijk dat er vrouwelijke rolmodellen zijn. Wanneer ze een vrouwelijke dokter, superheld of politieagent zien, moeten ze het gevoel hebben dat zij dat ook kunnen worden. Wanneer dit alleen voor jongens gebeurd maar niet voor meisjes, creëer je daardoor ongelijkheid.”” cite=”Sander Heithuis” parallax=”off” direction=”left” revealfx=”inplace”]

Het succes van “Wonder Woman” en de nieuwe film ‘’The Eternals’’ laten zien dat er vooruitgang is geboekt met betrekking tot vrouwelijke representatie in superheldenfilms. Zo was Captain Marvel de eerste vrouwelijke superheld met haar eigen film en heeft The Eternals de eerste dove superheldin.

[aesop_content color=”#000000″ background=”#ffffff” columns=”1″ position=”none” imgrepeat=”no-repeat” disable_bgshading=”off” floaterposition=”left” floaterdirection=”up” revealfx=”off” overlay_revealfx=”off” aesop-generator-content=”Volgens een onderzoek van Women’s Media Centre (2018), waar ze hebben gekeken naar de representatie van vrouwen in de media en cultuur, moeten vrouwelijke superhelden meiden van alle leeftijden meer zelfvertrouwen geven. Ze kunnen volgens de studie zich beter als superheld of andere ‘sterke’ positie inbeelden wanneer ze rolmodellen op het beeldscherm zien. In het onderzoek hebben ze aan kinderen tussen de 5 tot 9 jaar en 10 tot 19 jaar gevraagd wie hun favoriete superheld was. Voor meisjes tussen de 5 en 9 jaar staat Wonder Woman bovenaan, terwijl Batman dat is voor de jongens van dezelfde leeftijd. In de andere leeftijdsgroep staat weer voor de meisjes Wonder Woman en bij de jongens Batman bovenaan. Meer dan 63 procent van de ondervraagde meiden tussen 10 en 19 jaar zegt dat er niet genoeg, rolmodellen, herkenbare karakters en sterke karakters zijn van hun gender. Ook al zeggen de meisjes die ondervraagd zijn dat er maar weinig vrouwelijke superhelden zijn, de rolmodellen die er wel zijn zijn een positieve rolmodel voor hen.

“]Volgens een onderzoek van Women’s Media Centre (2018), waar ze hebben gekeken naar de representatie van vrouwen in de media en cultuur, moeten vrouwelijke superhelden meiden van alle leeftijden meer zelfvertrouwen geven. Ze kunnen volgens de studie zich beter als superheld of andere ‘sterke’ positie inbeelden wanneer ze rolmodellen op het beeldscherm zien. In het onderzoek hebben ze aan kinderen tussen de 5 tot 9 jaar en 10 tot 19 jaar gevraagd wie hun favoriete superheld was. Voor meisjes tussen de 5 en 9 jaar staat Wonder Woman bovenaan, terwijl Batman dat is voor de jongens van dezelfde leeftijd. In de andere leeftijdsgroep staat weer voor de meisjes Wonder Woman en bij de jongens Batman bovenaan. Meer dan 63 procent van de ondervraagde meiden tussen 10 en 19 jaar zegt dat er niet genoeg, rolmodellen, herkenbare karakters en sterke karakters zijn van hun gender. Ook al zeggen de meisjes die ondervraagd zijn dat er maar weinig vrouwelijke superhelden zijn, de rolmodellen die er wel zijn zijn een positieve rolmodel voor hen.[/aesop_content]