Jeugdbescherming

In Zuid-Limburg krijgen relatief gezien de meeste jongeren tot 18 jaar jeugdbescherming, dit blijkt uit de meest recente cijfers van het CBS uit 2020. Jeugdbescherming wordt dwingend wordt opgelegd door een kinderrechter. Het doel hiervan is het opheffen van een onveilige thuissituatie en het bevorderen van de ontwikkeling van het kind. Een kind kan als gevolg hiervan onder toezicht worden gesteld of onder voogdij worden geplaatst, dit wordt een maatregel genoemd. Het definitieve besluit of de bescherming nodig is, wordt uiteindelijk genomen door de kinderrechter op advies van de Landelijke Raad voor de Kinderbescherming, de RvdK.

Decentralisatie

 In 2015 is de jeugdzorg gedecentraliseerd. Dit houdt in dat de gemeenten zelf verantwoordelijk zijn voor de jeugdzorg. Als vervanging op De Jeugdwet werd de Wet op de jeugdzorg geïntroduceerd. De jeugdbescherming staat ook geregeld in deze wet. In Zuid-Limburg is het aandeel jeugdbescherming in de gemeente Heerlen relatief het hoogst, 2,6% van de 355 jongeren komen hiermee in aanraking.

Meerdere risicofactoren

 “Je kan uit de cijfers halen dat er een hoog aantal maatregelen is in Heerlen. En dat zegt natuurlijk iets over dat de problemen daar groter zijn dan op andere plekken in Nederland”, constateert Sanne van der Meer, gebeidsmanager van Oost-Limburg bij de RvdK.

“Wat we zien is dat binnen de bevolking in Heerlen er een heleboel risicofactoren terug te vinden zijn waarvan we weten dat wanneer die samenkomen, ze leiden tot een maatregel. Je moet dan denken aan laaggeletterdheid, mensen die eigenlijk al generaties terug slecht of niet kunnen lezen of schrijven.” Ze benoemt ook het hoog aantal verslavingsproblematiek en armoede. Deze problemen komen uit de geschiedenis van het gebied. “We denken dat in Zuid-Limburg de problematiek heel erg te linken valt aan het mijnverleden. We zien al jaren in dit gebied dat de cijfers, ook als je kijkt naar de cijfers van de verslavingszorg en armoede, hoger ligt dan in de rest van het land.”

Van der Meer legt uit dat er veel wordt geïnvesteerd in het oplossen van de kwestie, maar dat het niet eenvoudig is om de situatie te buigen. “Als je als ouder zelf bent opgegroeid in een gezin waar geweld, drank- of drugsmisbruik of armoede een grote rol speelt is het heel moeilijk om daaruit te ontsnappen en je leven op een andere manier in te richten of het voor je eigen kinderen anders aan te pakken”.

Ze geeft aan dat de Raad en ketenpartners zich bewust zijn van de hoge aantallen. Dit maakt dat zij samen met de gemeenten en andere jeugdbescherming instanties, zoals voogdijinstellingen, hard werken aan verbetering en op zoek zijn naar een manier om het aantal maatregelen terug te dringen. “Zo zijn er jarenlang heel veel projecten geweest die zich richtten op bijvoorbeeld het terugdringen van risicofactoren en ook het aantal uithuisplaatsingen.”

Dataverantwoording

Mijn data zijn afkomstig van deze dataset van het CBS. Dit zijn kerncijfers over jeugdzorg van geheel Nederland tussen 2015 en 2020. Als eerst heb ik de vormen van jeugdzorg gefilterd en hier jeugdbescherming geselecteerd. Ik heb gekozen voor jeugdbescherming, omdat jeugdzorg een algemeen begrip is voor alle zorg. Jeugdbescherming gaat daadwerkelijk over de veiligheid van kinderen en dit was dan ook het beste aspect om te gebruiken voor mijn data.

Bij regio’s heb ik eerst gekeken welke provincie het hoogste aantal jeugdbescherming heeft. Dit bleek Limburg te zijn. Daarna heb ik binnen Limburg de gemeenten gefilterd en zo kwam ik op een dataset van het aantal jeugdbescherming gevallen in Limburg per gemeente. Deze dataset heb ik eerst gefilterd naar 2020 en toen de aantallen die hier tevoorschijn kwamen gesorteerd van groot naar klein. Hieruit bleek dat Heerlen op nummer één staat als het gaat om jeugdbescherming. Ten slotte heb ik dit geüpload naar Flourish en verwerkt in de bovenstaande data-visualisatie.