Xtc is een partydrug die in Nederland erg populair is. Nederland zal xtc nooit zomaar kunnen legaliseren, omdat Nederland met andere landen in de Europese Unie de afspraak heeft gemaakt om xtc als een harddrug te categoriseren. Zou de wereld er beter op worden als xtc overal legaal zou zijn?
Een reden om deze vraag te stellen is omdat er nu enorm veel drugscriminaliteit in de wereld is. Doordat xtc illegaal is, wordt er daardoor ook een illegale markt in stand gehouden. Veel mensen gebruiken de partydrug en moeten de pillen nu via dealers uit het criminele circuit kopen. Op het moment dat pillen in de normale winkels zouden liggen, zou er minder markt zijn voor dealers, omdat meer mensen zullen besluiten om xtc op een legale manier te verkrijgen. Toch is de kans aannemelijk dat de illegale markt voor xtc niet geheel zal verdwijnen. Toine Spapens, criminoloog en hoogleraar van Universiteit Tilburg legt uit waarom. ‘’Op het moment dat xtc in de normale winkels te verkrijgen zal zijn, zul je zien dat de overheid zal besluiten hierop een hoge accijns te heffen. Dit zie je ook bij alcohol en sigaretten. Doordat de verkoopprijs van legale pillen hoger zal zijn dan de verkoopprijs van pillen via de zwarte markt, zullen er altijd mensen zijn die pillen nog steeds via de zwarte markt zullen kopen. Omdat deze mensen er zullen zijn zal er ook een aanbod zijn, want waar vraag is, is een aanbod. Wel zal de vraag lager komen te liggen. Veel mensen zullen voor de legale pillen kiezen, omdat dit de makkelijkere keuze is’’, aldus Spapens. Dat er minder markt zal zijn voor pillen in het criminele circuit, betekent volgens Spapens niet dat hiermee drugscriminaliteit minder zal worden. ‘’Er zijn nog genoeg andere illegale drugs naast xtc. Ik denk dat criminelen zich bij legalisatie meer zullen focussen op de verkoop daarvan in plaats van dat drugsbendes zullen verdwijnen.’’ Yarin Eski, criminoloog en universitair docent aan de Vrije Universiteit Amsterdam, denkt hier hetzelfde over. Volgens hem is dit probleem op te lossen door alle drugs in de wereld te legaliseren. Volgens hem is dit de enige manier om drugsbendes grotendeels uit te schakelen. ‘’In het geval dat alle drugs gelegaliseerd wordt zal er toch nog een zwarte markt voor drugsverkoop zijn, omdat criminelen daar drugs zonder accijns kunnen verkopen. Hierdoor zal het criminele circuit rondom drugsverkoop nooit helemaal verdwijnen. Wel zal het legaliseren van alle harddrugs, in plaats van alleen xtc, voor een veel grotere eliminatie zorgen van drugscriminaliteit. De reden hiervoor is dat criminelen niet meer makkelijk kunnen overgaan op de verkoop van andere illegale drugs. Dit komt doordat elke drug legaal te verkrijgen zal zijn en de meerderheid van de drugsgebruikers hier dan voor zal kiezen. Dit zal waarschijnlijk als effect hebben dat het aantal drugsbendes afneemt’’, concludeert Eski.
Eski zegt dat het legaliseren van alle drugs over de gehele wereld zou moeten gebeuren om drugscriminaliteit zoveel mogelijk de das om te kunnen doen. ‘’Als je alle drugs alleen in de Europese Unie zou legaliseren, ontstaat het probleem dat landen buiten de Europese Unie, de Europese Unie gaan zien als gebied waaruit ze drugs illegaal kunnen importeren. Dit zal ervoor zorgen dat de drugscriminaliteit wereldwijd alleen maar groter zal worden. Landen buiten de Europese Unie kunnen drugs nu namelijk makkelijker importeren, omdat deze legaal te verkrijgen zijn in de Europese Unie’’, aldus Eski. Dat het zoveel mogelijk uitspelen van drugsbendes voor meer vrede zal zorgen in de wereld is iets waar zowel Spapens als Eski het over eens zijn. Dat het legaliseren van alle harddrugs waarschijnlijk zal zorgen voor het elimineren van een groot gedeelte van de drugsbendes is volgens Spapens echter geen reden dit ook echt te gaan doen. ‘’Er zijn genoeg bewijzen te vinden dat harddrugs hartstikke gevaarlijk zijn. Het meest kenmerkende voorbeeld is de opioïdencrisis in Amerika. Opioïden zijn producten die bedoeld zijn als medicijnen en daardoor legaal. Opioïden kunnen echter net zo’n sterk effect hebben als heroïne als je deze overdoseert. Vele Amerikanen doen dit ook en dit heeft ervoor gezorgd dat er honderdduizenden doden zijn gevallen door deze opioïden’’, aldus Spapens. Opioïden zijn sinds het jaar 1999 legaal in Amerika. Volgens Spapens is dit het bewijs dat het legaliseren van harddrugs een slecht idee zou zijn. ‘’De opioïdencrisis laat zien dat harddrugs schadelijk zijn. Ook laat het zien dat het legaliseren van harddrugs zorgt voor vele doden’’.
Een ander voorbeeld dat Spapens noemt wat volgens hem demonstreert hoe gevaarlijk harddrugs zijn gaat over het drugsgebruik van de band Happy Mondays. Dit was een Britse band die populair was in de late jaren tachtig en de vroege jaren negentig. Ze produceerden vooral house en rock-muziek. ‘’In het eind van de jaren tachtig was xtc nog een tijdje langer legaal in Nederland dan in andere landen. Hier profiteerden veel mensen uit het buitenland van door xtc te importeren naar hun eigen land om het daar te kunnen verkopen op de illegale markt en zo winst te kunnen maken. De bandleden van Happy Monday’s deden dit ook. Ze verkochten zoveel drugs dat ze misschien wel meer winst hebben gemaakt met drugsverkoop dan met hun eigen muziek. Zelf gingen ze ook steeds meer drugs gebruiken, niet alleen xtc pillen maar ook heroïne. Uiteindelijk is de hele band hierdoor uit elkaar gevallen omdat iedereen van de band niet meer normaal kon functioneren door het drugsgebruik’’, aldus Spapens.
In de jaren tachtig kon de drug xtc gelegaliseerd worden in Nederland zonder toestemming van andere landen, omdat hier destijds nog geen duidelijke afspraken over waren met de rest van de Europese Unie. Uiteindelijk kwamen deze er wel en werd de drug xtc officieel illegaal in de Europese Unie. Los van de discussie over drugscriminaliteit en over het wel of niet legaliseren van alle harddrugs heeft Spapens ook bij het alleen legaliseren van xtc vraagtekens. De vraag is of dit wel verstandig is vanwege gevaren voor de gezondheid. ‘’In het verleden, in de periode dat xtc net populair was geworden, heb ik erg veel interviews gehad met jongeren. Op een gegeven moment kon ik aan hoe iemand zich gedroeg en hoe gezond of ongezond iemand eruitzag, gelijk vertellen wie er xtc in overmaat gebruikte. Xtc heeft echt wel invloed heeft op iemands gezondheid en ook hierom lijkt het mij geen goede reden om xtc te legaliseren’’, aldus Spapens.
Eski is het er niet mee eens dat het legaliseren van alle drugs een slecht idee is. Wat geconcludeerd kan worden is dat Spapens en Eski allebei de overtuiging hebben dat het legaliseren van alle drugs in ieder geval één goed gevolg heeft. Dit is dat de drugscriminaliteit waarschijnlijk grotendeels zal verdwijnen. In tegenstelling tot Spapens denkt Eski dat de maatschappelijke gevolgen van het legaliseren van alle drugs niet gevaarlijk hoeft te zijn voor de samenleving. ‘’Naast dat drugscriminaliteit zal verdwijnen bij het legaliseren van alle drugs heeft het legaliseren hiervan nog meer voordelen. Ten eerste kan er een betere voorlichting komen over hoe je de drugs het beste kunt gebruiken. Daarnaast zouden de drugs beter gecontroleerd kunnen worden. Het gebeurt nu wel eens dat er onveilige xtc pillen op de markt zijn. Het is al een aantal keren voorgekomen dat mensen zijn overleden door drugsgebruik en door een goede voorlichting en controle zou dat voorkomen kunnen worden’’, zegt Eski. Eski zegt wel dat het heel belangrijk is dat er goede regels moeten komen over wanneer je wel en niet drugs kunt gebruiken. ‘’Met alcohol zijn er regels over wanneer je niet onder invloed daarvan mag zijn ondanks dat alcohol legaal is. Zoals dat het verboden is om in een auto te rijden op het moment dat je onder invloed van alcohol bent. Het lijkt mij belangrijk dat bij legalisering van drugsgebruik er ook van dit soort regels komen zodat er verstandig met drugs om wordt gegaan’’, zegt Eski.
Eski is ook van mening dat de overheid bij het illegaal maken van alle drugs naar de bevolking uitstraalt dat zij hen niet vertrouwen met het gebruik van drugs en dit is volgens hem slecht. ‘’Naar mijn idee zijn de meeste mensen capabel genoeg om zelf in de gaten te houden wat wel en niet verstandig voor ze is. Op het moment dat mensen een keer een nare ervaring hebben gehad met drugs kunnen mensen ervoor kiezen het niet nog een keer te doen. Er zijn natuurlijk soms mensen die verslavingsgevoelig zijn die dit moeilijk vinden. Ook hier is een oplossing voor. Met de accijns die op de harddrugs zouden komen, zouden klinieken voor mensen met een verslaving verbeterd kunnen worden’’, aldus Eski. Eski zegt ook dat hij zichzelf afvraagt of het aantal drugsverslaafden toe zal nemen op het moment dat alle drugs in de wereld legaal zouden zijn. ‘’Er is zeker een kans dat het aantal verslaafden toeneemt bij legalisatie van drugs, doordat drugs makkelijker te verkrijgen zal zijn. Als dit zo is, kan dit goed verholpen worden met de klinieken waar meer geld voor zal zijn dan nu, als gevolg van hoge accijns op legale harddrugs. Toch denk ik niet dat het aantal drugsverslaafden per definitie toe zal nemen. Er is namelijk ook een criminologische theorie die beweert dat mensen een bepaalde kick krijgen van dingen doen die eigenlijk niet mogen. Dat is in dit geval het gebruiken van illegale harddrugs. Op het moment dat harddrugs legaal gemaakt worden, zal deze kick er niet meer zijn, omdat je drugs gewoon in de supermarkt zult kunnen vinden.
Een andere reden die Eski geeft waarom hij denkt dat het beter is om alle harddrugs op de wereld te legaliseren ondanks dat de drugscriminaliteit er niet helemaal mee opgelost zou worden, is omdat hij denkt dat het drugsgebruik in de wereld dan beter gecontroleerd kan worden. ‘’Als alle drugs legaal zijn en er betere voorlichtingen kunnen worden gegeven over drugsgebruik en er goede klinieken beschikbaar zijn, denk ik dat problemen waar drugsgebruikers eventueel tegenaan kunnen lopen beter verholpen kunnen worden. Met alle drugs bedoel ik ook drugs zoals crystal meth en heroïne. Dit klinkt heftig, maar er zijn nu het illegaal is al mensen die deze drugs gebruiken en het is volgens criminologe theorieën niet per se zo dat het aantal gebruikers hiervan omhoog zou gaan’’, zegt Eski.
Eski verwacht niet dat het legaliseren van harddrugs in de wereld in de nabije toekomst realistisch is. ‘’Er zijn genoeg landen die fel tegen drugslegalisering zijn. Er moet een wonder gebeuren om alle landen overstag te krijgen om alle harddrugs te legaliseren’’. Spapens is het hier mee eens en heeft hier een verklaring voor. ‘Veel landen vinden dat drugsgebruik ervoor zorgt dat mensen hun eigen ontwikkeling in de weg staan en daarmee ook die van het land’, sluit Spapens af.
Podcast met Kerwijn Harmsen
Spapens en Eski hebben allebei een duidelijke mening rondom het legaliseren van xtc. Iemand die hier ook een duidelijke mening over heeft is Kerwijn Harmsen. Harmsen is jarenlang drugsverslaafd geweest en is nu vier jaar clean. In deze podcast doet Harmsen zijn verhaal over hoe hij verslaafd is geraakt en hoe hij van deze verslaving af is gekomen. Doordat hij alle keerzijden van drugs kent is zijn mening over het legaliseren van xtc gecreëerd. Naast Harmsen zijn verhaal over zijn verleden is ook Harmsen zijn mening over of het legaliseren van xtc wel of niet een goed idee is in deze podcast te horen.
