De affiche beloofde “catchy Americanasongs, in een intieme sfeer”. Maar dat bereidde me niet voor op het feit dat ik op een bijna-privéconcert ging belanden. In de mistige kelder van cultuurcentrum Kargadoor in Utrecht bezingt Hans Grondel, vroeger cafébaas en nu muzikant die een grote carrière ambieert, de liefde en het leven. Het leven als horecabaas kon hem niet meer bekoren, dus verkocht hij in 2022 zijn brasserie De Linde in Sleen om zich volop op het artiestenleven te storten. Samen met zijn driekoppige band, allemaal uitgerust in ruitjeshemden, stelt hij zijn eerste nummers voor. Toch is het vooral zijn voorprogramma om van te smullen.

Het Americanagenre bestaat nog maar een goede dertig jaar en werd pas in 2010 als stijl erkend door de National Academy of Recording Arts and Sciences van de Grammy’s. Enkele van de bekendste songs zijn Old Crow Medicine Show van Wagon Wheel en In Dreams van Sierra Ferrell. Folk, rock & roll, country en blues worden verweven en gecombineerd tot zachte deuntjes, die de geschiedenis van de Verenigde Staten en de chauvinistische gevoelens van de Amerikanen zonder schroom laten horen. Althans in Nashville, de bakermat van de Americanastroming. In Utrecht lijkt het genre minder mensen te beroeren, want op het dubbele Americanaconcert komen maar zes mensen af. De Kargadoor is dan ook geen echte concertzaal, maar een maatschappelijk en cultureel centrum dat haar zalen vooral verhuurt voor exposities en congressen.

Americana staat bekend om zijn intieme sfeer en de vlotte relatie tussen het publiek en de muzikanten. Vooral Melanie Ryan, het voorprogramma van de countryavond, maakt deze reputatie waar. Ze spoort het publiek regelmatig aan om mee te zingen wanneer ze covers brengt. Met klassiekers als Unwritten van Natasha Bedingfield en Dusty Springfields Son of a Preacher Man probeert ze de sfeer in de cultuurkelder op te krikken. Het publiek wordt vriendelijk gevraagd om mee te zingen, al zorgen zes ongeoefende zangers nu niet meteen voor een groot karaokefeest.

Clichés

Toch trekt ze haar niet veel aan van de ietwat lagere opkomst. De 23-jarige zangeres, uit Utrecht afkomstig en vertegenwoordiger van de provincie op het regionaal Songfestival, zingt alsof ze de grootste zaal van Nederland moet vullen zonder versterking. Ze verbaast met sterke uithalen, die de voorgeprogrammeerde echo op de microfoon zelfs niet nodig hebben om tot hun recht te komen. Ryan combineert de klassiekers met haar eigen songs, van de albums Girl from ’99 en Rosegold die ze eerder dit jaar uitbracht. Daarmee snijdt ze verschillende onderwerpen aan, voorspelbaar en cliché-passend bij het beeld van een 23-jarige. It still hurts beschrijft de periode die ze door moest na een liefdesbreuk, met de nodige obstakels en hordes onderweg. Met Simple life probeert ze de nostalgie naar de goede oude tijd opnieuw op te rakelen, wanneer alles op een gezapiger tempo zijn gangetje kon gaan. Zichzelf begeleidend op een esdoornhoute gitaar, creëert Melanie Ryan een intieme, vertrouwde sfeer. Hierdoor raakt vooral Miss always do it right de juiste snaren, omdat ze er met deze song zeer goed in slaagt de twijfels die faalangst naar boven haalt, te beschrijven. Ze personifieert het kritische stemmetje in haar hoofd, tot een meisje dat vanaf haar schouder elke stap becommentarieert. Miss always do it right, I hate when she comes over. She is here to criticize me, I try to ignore her. Can someone calm her down? She holds so much fear inside. De tekst wordt ietwat repetitief naar het einde toe, maar door de kleine zaal lijkt het alsof Melanie Ryan het zeskoppige publiek als een grote zus wil behoeden voor de gevaren van de stemmetjes in ieders hoofd.

Knarsetandend 

Ryan zorgt voor een sterk voorprogramma dat de mix van stijlen die Americana is helemaal op de kaart zet. Mijn verwachtingen zijn dan ook hoog wanneer het de beurt is aan Hans Grondel, immers de hoofdact van de avond. Zijn optreden in de Kargadoor is er één uit de reeks van zijn eerste albumtour, waarmee hij ook nog in Groningen en Amsterdam neerstrijkt. In elke stad kiest hij een andere, lokale artiest als voorprogramma, met de bedoeling om opkomend Americana- en countrytalent letterlijk een podium te geven. Toch kan Hans Grondel zelf nog niet als een gevestigde waarde binnen zijn genre gezien worden. Hij bracht nog geen album uit en op Spotify halen maar enkele van zijn nummers de kaap van duizend streams, zijn sociale mediakanalen tellen ongeveer 600 volgers.

In tegenstelling tot Ryan heeft hij wel een band meegebracht, die hem met gitaren en klein percussie begeleidt. Dit zorgt er jammer genoeg ook voor dat Grondel heel moeilijk te verstaan is. Hij zingt vaak met zijn tanden op elkaar, waardoor er veel articulatie wegvalt. Wanneer er dan nog twee gitaren en een percussiebox tussenkomen, valt er veel van de boodschap in het water. Niet dat er erg veel variatie in Grondels boodschappen zit. Op voorhand sprak hij over een persoonlijke inkijk in zijn verhaal, met anekdotes over zijn leven. Hans Grondel was immers jarenlang een horecabaas, maar besloot om zijn droom als muzikant na te jagen. De affiche beloofde een inkijk in zijn schrijfproces en verhalen over de beslissingen die tot de songs op zijn eerste plaat hebben geleid. In de realiteit beperken deze “intieme voorgesprekken” zich tot een tweetal zinnen, met evenveel verschillende boodschappen. Ofwel vertelt Grondel hoe zwaar het was om uit het niets een muziekcarrière op te starten, wat ook wel bevestigd wordt door de lage opkomst. Het is eerlijk en oprecht om ook de hindernissen van een showbizzparcours te vermelden, maar wanneer het thema te vaak wordt opgerakeld, begin je te twijfelen of hij het wel écht leuk vindt om op het podium te staan en nummers te schrijven. Wanneer het niet gaat over zijn lange parcours, bezingt hij rechtstreeks de liefde voor zijn verloofde, die enthousiast aanwezig is op de tweede rij. Hierdoor vervallen zijn verhalen net als zijn songs al heel snel in een routine, die veel minder kunnen verbazen en bekoren dan Melanie Ryan deed. De songs blijven minder hangen en klinken vaker als dertienen uit een dozijn, de tussenpauzes voelen leger aan.

Hans Grondel goes Americana zorgde dus vooral voor een lofzang voor zijn voorprogramma, dat hopelijk ooit op haarzelf een cultuurkelder of schouwburg zal kunnen vullen.