Uit cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat jongeren in Nederland relatief weinig vertrouwen hebben in politieke instituties. In het rapport Burgerperspectieven 2023 geeft slechts 36% van de jongeren aan vertrouwen te hebben in de Tweede Kamer. Dit lage vertrouwen werkt als een barrière voor actieve politieke participatie, vooral binnen traditionele structuren zoals politieke partijen.
Daarnaast speelt het gevoel van representatie een grote rol. Volgens het rapport Jongeren en Politiek van ProDemos voelen veel jongeren zich onvoldoende vertegenwoordigd in het politieke debat. Ze geven aan dat hun leefwereld – zoals studiekosten, woningnood en mentale gezondheid – niet serieus wordt genomen door politici. Dit leidt tot politieke vervreemding, waarbij jongeren zich afkeren van partijpolitiek.
Toch zijn er ook stimulerende factoren. Jongeren zijn bovengemiddeld actief op sociale media en gebruiken deze platforms om maatschappelijke thema’s te bespreken. Uit onderzoek van het Rathenau Instituut blijkt dat jongeren via digitale middelen zoals Instagram en TikTok sneller in aanraking komen met politieke boodschappen, vooral als die aansluiten bij hun persoonlijke waarden. Politieke partijen die hierop inspelen, vergroten hun bereik onder jongeren.
Een andere motiverende factor is directe participatie. Jongerenraden, burgerpanels en lokale initiatieven bieden jongeren de kans om mee te denken en invloed uit te oefenen. Volgens het NJR (Nationale Jeugdraad) voelen jongeren zich meer betrokken als ze daadwerkelijk inspraak krijgen in beleid, bijvoorbeeld via co-creatieprojecten of jongerenadviescommissies.
Samenvattend tonen de feiten aan dat jongeren wel degelijk maatschappelijk betrokken zijn, maar dat traditionele politieke partijen hen vaak onvoldoende weten te bereiken. Vertrouwen, representatie en vorm van participatie zijn daarbij cruciale factoren.
Hoe proberen politieke partijen jongeren wel te bereiken in verkiezingstijd? In een de uitzending was Rachelle Smook, landelijk voorzitter van de Jonge Democraten, de jongerenorganisatie van D66 te gast. Zij vertelt hoe partijen inspelen op jongerenbelangen en welke strategieën ze inzetten om jongeren actief te betrekken bij de politiek.
