1: Wham! The Story of ‘Last Christmas’

‘Last Christmas, I gave you my heart, but the very next day’ – en je kent de rest. De kerstdagen zijn net geweest en je hebt dit nummer ongetwijfeld al twintig keer gehoord op de radio. Maar wist je dat George Michael en Andrew Ridgeley echte wijn kregen tijdens het opnemen van de videoclip, met als resultaat een behoorlijk dronken Andrew? Dat is nog maar één van de sappige details in deze documentaire.

Kijk mee hoe George Michael worstelt met frustraties over de concurrentie van ‘Do They Know It’s Christmas?’ en uiteindelijk een nummer schrijft dat inmiddels de op-een-na meest beluisterde kersthit is geworden. Ideaal om met een warme chocolademelk op de bank te kijken, waarna je jouw nieuwe Last Christmas-weetjes direct kunt delen bij de kerst- of nieuwjaarsborrel.

–Wham! The Story of ‘Last Christmas’ is nu te zien op NPO Start.

2: The Remarkable Life of Ibelin

Deze documentaire laat het fascinerende verhaal zien van de Noorse Mats Steen. Op zijn vijfentwintigste komt hij te overlijden aan zijn progressieve spierziekte. Door die ziekte zat hij vaak alleen op zijn kamer. Zijn ouders, die diep in rouw zijn, dachten dat hun zoon een eenzaam en geïsoleerd leven had gehad, maar worden na zijn dood overspoeld met brieven van online vrienden uit de hele wereld. Het blijkt dat Mats een geliefd figuur was in de World of Warcraft-community, waar hij bekendstond als de sterke en wijze Ibelin.

Met geanimeerde reconstructies van het spel, chats uit het archief en diepgaande interviews met medespelers krijg je een ontroerend beeld van een jongen die in de digitale wereld wel degelijk vrienden had, verliefd werd en bekendstond om zijn wijze adviezen. Het contrast tussen de fysieke beperkingen van Mats en de avonturen die hij online beleefde, maakt dit verhaal onvergetelijk. Door deze documentaire zal je misschien een traantje laten, maar dat is het absoluut waard voor dit indrukwekkende en krachtige verhaal.

-The Remarkable life of Ibelin is te zien op Netflix.

3: 20 Days in Mariupol

Let op: deze documentaire bevat schokkende beelden. Deze Oscar-winnende documentaire neemt je mee naar de eerste 20 dagen van de belegering van Marioepol in februari 2022. Onder leiding van journalist Mstyslav Chernov volgt een filmploeg de verwoesting van de stad, het verlies van duizenden levens en het voortdurende gevaar om beelden naar de buitenwereld te krijgen. Elke dag riskeren ze hun leven om verslag te doen van een onvoorstelbare tragedie en elke dag is er stress: hoe krijgen we – als alle communicatiemiddelen uitvallen – onze beelden bij de redactie, zodat de wereld tenminste kan zien wat zich hier afspeelt?

Wat deze documentaire zo hartverscheurend maakt, is de manier waarop de beelden de realiteit van oorlog zonder enige filter overbrengen. Het is een rauwe les over moed, toewijding en de onmisbare rol van de pers in tijden van conflict. Dit is geen gemakkelijke kijkervaring, maar wel een noodzakelijke om de impact van ons vak volledig te begrijpen.

–20 Days in Mariupol is te zien op NPO plus en Amazon Prime.

4: Eddy’s Oorlog

Voor de vorige tip biedt Eddy’s Oorlog een indrukwekkend, Nederlands alternatief. Hierin volg je de bekroonde Nederlandse oorlogsfotograaf Eddy van Wessel tijdens zijn werk in Oekraïne. Van Wessels foto’s staan erom bekend dat ze ‘een nagel in de ziel slaan’, met foto’s van oorlog verscheurde landen en diens inwoners. Deze documentaire neemt je mee met de man achter de camera: Van de logistieke uitdagingen tot de morele dilemma’s waar Van Wessel mee worstelt: je ziet hoe hij te midden van de chaos momenten vastlegt die enorm aangrijpend zijn en een beeld kunnen brengen naar de rest van de wereld.

Door het Nederlandse perspectief is het gemakkelijk om je in Van Wessels keuzes en emoties te verplaatsen, terwijl je ook meer te weten komt over de menselijke kant van oorlogsjournalistiek. De film is een krachtige herinnering aan de verantwoordelijkheid en impact van ons vak, vanuit de ogen van een Nederlandse journalist.

-Eddy’s oorlog kan gratis worden gestreamd via NPO Start.

5: Secrets of Prince Andrew

Wil je weten hoe een legendarisch interview tot stand komt? Deze tweedelige documentaire neemt je mee achter de schermen van BBC’s Newsnight en het beruchte interview met Prince Andrew, waarin hij zijn relatie tot Jeffrey Epstein uitlegt. Je ziet hoe een doortastende interviewer zich door lastige voorbereidingen en politieke gevoeligheden heen werkt om een gesprek te voeren dat geschiedenis zou gaan schrijven.

Het interessante aan deze documentaire is dat deze laat zien hoe een redactie met de juiste vragen en strategieën een machtig figuur kan confronteren en de waarheid naar boven kan halen als een echte ‘waakhond van de democratie’. Voor iedere journalist die wil leren hoe je de juiste vragen stelt én je kalm blijft onder de gigantische druk, is dit de juiste documentaire.

–Secrets of Prince Andrew is te zien op NPO Plus, NLZIET en Amazon Prime.

6: VPRO Frontlinie: De Groene Illusie

In deze aflevering van Bram Vermeulen ontdek je de schaduwzijde van de ‘groene revolutie’ in Nieuw-Caledonië. Terwijl Europa streeft naar duurzaamheid, worden elders ecosystemen vernietigd voor de benodigde grondstoffen. De aflevering biedt een kritische kijk op ethische dilemma’s rondom de energietransitie en de verborgen kosten van onze groene ambities.

Dit is een verhaal waar je even voor moet gaan zitten, maar dat zo goed verteld wordt dat je geboeid blijft kijken. Een aanrader voor wie houdt van diepgaande, journalistieke verhalen die niet bang zijn om ongemakkelijke waarheden bloot te leggen.

–De Groene Illusie van VPRO Frontlinie is te zien op NPO Start.

7: FC Banlieue

Een parel voor sportliefhebbers: deze documentaire volgt de onder-19’s van amateurvoetbalclub FC Banlieue uit Rotterdam, die een seizoen lang gesteund worden door datawetenschappers en voetbalexperts. Van een keeper met duikangst tot spitsen die liever op zaterdagavond in de kroeg staan, het geeft een hilarische en eerlijke inkijk in het amateurvoetbal. Want wat doe je als diezelfde keeper met duikangst ineens de meeste assists blijkt te geven?

Het biedt hiermee een interessante kijk op het gebruik van data in de sportwereld. Hoe veranderen cijfers de manier waarop we naar sport kijken en analyseren? Of je nu een fanatieke sportliefhebber bent of een nieuwsgierige journalist, deze documentaire gaat je iets nieuws leren over voetbal.

–FC Banlieue is te zien op NPO Start.

8: Black Box Diaries

Dit is een maatschappelijke documentaire met veel gewicht. In Japan wordt slechts 4 procent van de verkrachtingszaken daadwerkelijk in behandeling genomen door justitie: tegen die schrijnende achtergrond speelt het verhaal van de Japanse journalist Shiori Ito. In 2015 wordt zij verkracht door een invloedrijke journalist, maar wat volgt, is geen gerechtigheid: de dader wordt beschermd door het systeem. Politiek, politie, zelfs premier Abe lijken zich te verschuilen achter wetten en gebrek aan bewijs.

Shiori besluit niet op te geven. Met de kracht van een journalistieke lens documenteert ze haar eigen zaak en begint een strijd die Japan wakker schudt. Wat deze documentaire zo bijzonder maakt, is hoe je van dichtbij ziet hoe een journalist haar eigen verhaal inzet om een nationale beweging aan te wakkeren. Het is confronterend, persoonlijk en uiteindelijk inspirerend: een bewijs dat de waarheid, hoe hard ook, altijd een stem verdient en journalistiek die kan bieden.

-Black Box Diaries is te zien op Picl en wordt nog veel in bioscopen vertoont.  

9: A Storm Foretold

Een echte aanrader voor wie interesse heeft in de Amerikaanse politiek. In ‘A Storm Foretold’ kijken we mee met Deense journalist Christoffer Guldbrandsen, terwijl hij meeloopt met de belangrijkste adviseur van Donald Trump: Roger Stone. De documentaire toont fascinerende beelden, waarbij het soms lijkt alsof Stone niet helemaal doorheeft dat deze daadwerkelijk gebruikt zullen worden.

Door de ogen van Guldbransen en Stone kijken we mee naar alle gebeurtenissen van de Amerikaanse verkiezingen vanaf 2018 tot kort na de Capitoolbestorming. Na het verlies van de verkiezingen zien we Roger Stone nog de slogan ‘Stop de Steal bedenken’ en kijken we met hem vanuit zijn hotelkamer mee naar de Capitoolbestorming. Het interessante van deze film is dat de beelden nu ook worden gebruikt in de strafrechtelijke zaak tegen Stone, wiens verdediging dan ook is dat de beelden deepfakes zouden zijn. Het komt allemaal samen in een fascinerende documentaire die een helder beeld geeft van Roger Stone, Donald Trump en de non-stop-campagnemachine achter MAGA.

–A Storm Foretold is te zien op NPO Plus.

10: Dahomey

In 2021 stond een bijzonder moment op de agenda: 26 geroofde koninklijke schatten van het oude koninkrijk Dahomey zouden Parijs verlaten en terugkeren naar Benin, een land in West-Afrika. Deze artefacten, in 1892 door Franse troepen geplunderd, markeren meer dan een historisch hoofdstuk – ze openen een debat over identiteit, koloniale geschiedenis en restitutie. In de film zie je hoe studenten van de Universiteit van Abomey-Calavi discussiëren over wat de terugkeer van deze schatten betekent in een modern Benin. Wat doe je met erfgoed dat generaties verdwenen was? Is het een symbool van trots, een herinnering aan pijn, of misschien wel beide?

De documentaire is een goed voorbeeld van hoe je met storytelling complexe en gevoelige onderwerpen kunt aankaarten. De film biedt niet alleen een inkijk in de schatten zelf, maar ook in hoe samenlevingen omgaan met hun gedeelde, vaak wrange geschiedenis. Een must-see voor wie journalistiek wil gebruiken om nuance en diepgang te brengen in discussies over erfgoed, kolonialisme en gerechtigheid.

-Veel bioscopen vertonen Dahomey nog, en de documentaire is online te zien via Apple TV en Amazon Prime.