Rechten afbeelding: Pepijn van der Putten
Laatst zat ik met een groepje collega’s bij een bijeenkomst over kunstmatige intelligentie. We kregen de opdracht vijf nadelen te bedenken van AI. Om het ons moeilijk te maken had de workshopbegeleider iets extra’s bedacht: de nadelen moesten beginnen met een B. Een heerlijke workout voor de geest; de nadelen ken je ondertussen wel, maar zet die maar eens in een B-lijstje.
Nu zijn we dus hier, dacht ik, terwijl ik nadacht over nadelen met de B – het werkte nogal verslavend. Kunstmatige intelligentie benaderen op het niveau van een puzzelboekje. Deze maand is het precies een jaar geleden dat ChatGPT werd gelanceerd. Een klein jaar geleden leukte ik een powerpointpresentatie op met copyrightvrije beelden gemaakt door Dall-e. Trots dat ik was. Kijk ons eens even modern wezen hier, bovenop de nieuwste ontwikkelingen. Ondertussen gaan die nieuwste ontwikkelingen zo snel dat ik soms moedeloos denk, hoe hou ik dit nog bij?
Op de business & innovation dagen tijdens de Dutch Media Week in oktober zei keynotespeaker Ezra Eeman, directeur strategie en innovatie van de NPO, “De ongeziene groei van AI gaat ons aanpassingsvermogen te boven – vooral omdat AI de manier waarop we naar de wereld kijken fundamenteel uitdaagt en ons doet nadenken wat het betekent om mens te zijn. Het is begrijpelijk dat we ons soms overweldigd voelen.”
Dat voelde als een troost, maar niet als een oplossing. En dus lees ik, en train ik, en denk ik, en kijk ik, om te proberen te begrijpen hoe we AI praktisch moeten inzetten in onze opleiding. Wat dat lastig maakt, is dat we nog niet eens op een rijtje hebben hoe AI het primaire proces van de journalistiek verandert. Laat staan secundair: hoe verandert AI de wereld en welke impact heeft dát op de rol van de journalist. Gatsie wat een onzekerheid.
Ik moest er daarom ook even over nadenken of ik deze column nou over dit onderwerp zou schrijven. Wat kun je voor visie ontplooien bij iets dat zich zo snel ontwikkelt. Maar weglopen voor problemen heeft nog nooit iemand geholpen, dus ik doe het toch. Indachtig het vervolggesprek tijdens de bijeenkomst van het B-lijstje: wat moet je als docent met een onderwerp waarvan je weet dat je nooit de expert kunt zijn voor je studenten die je gewend bent te zijn, omdat alles nieuw is en je niet kunt bogen op jarenlange ervaring.
De oplossing? Samen op ontdekkingstocht gaan en samen leren. En ondertussen bedenken: kunstmatige intelligentie is een tool. De zoveelste. De wereld veranderde toen het wiel, de boekdrukkunst, de auto, de computer en het internet werd uitgevonden fundamenteel. En toch is het nog steeds de wereld, en leven wij mensen nog steeds ons leven, zij het een stuk comfortabeler, met andere, betere gebruiksvoorwerpen. Dus laten we het hoofd koel houden, en met elkaar kijken hoe we kunstmatige intelligentie op een goede manier kunnen inzetten. Met ruimte voor mislukking, begrip en respect voor elkaar, de ambities niet onhaalbaar hoog, stapje voor stapje. Dan hebben we er straks ongetwijfeld een waardevolle nieuwe tool bij die de wereld, en onze SvJ, verandert op een manier zoals wij nu nog niet kunnen bedenken. En dat is ook helemaal niet erg.
Pamela Wilhelmus
