Dit is hoe de winnende documentaire van Ika en Zoë tot stand kwam
Derdejaarsstudente Ika Berman wint samen met haar duo partner Zoë van der Meer het CampusDoc Filmfestival. Van alle documentaires is ‘Voorbij De Droom’ verkozen als beste. Hoe is deze prijswinnende documentaire tot stand gekomen?
Het hele team achter de documentaire Foto: Ika Berman
‘De winnaar van de hoofdprijs is… Voorbij De Droom!’, luidt het tijdens de prijsuitreiking van het CampusDoc Filmfestival. Het is even schrikken wanneer de naam van hun documentaire door de zaal wordt geroepen. Een hoofdprijs? Dat hadden ze nooit durven dromen. ‘Ik snapte er helemaal niks van. Ik keek Zoë aan en kon alleen maar denken: ‘huh is dit echt?’, vertelt Ika met nog steeds een lichte verbazing in haar stem.
Match made in heaven
De documentaire regisseerde Ika dus niet alleen, ze deed dit samen met Zoë. In tegenstelling tot veel anderen, kenden deze twee makers elkaar nog niet voor ze aan de minor begonnen. Zoë doet namelijk Creative Business aan de HvA. ‘Het klikte meteen. Toen bleek ze ook al een heel goed idee te hebben voor de docu. Ik heb haar vervolgens gevraagd of ze met mij samen wilde werken en ze was gelijk enthousiast. We zijn echt een match made in heaven’, vertelt Ika met een glimlach op haar gezicht.
Hoe het idee tot stand kwam
Het idee voor de documentaire kwam dus in eerste instantie vanuit Zoë. Zoë is zelf ex-danseres en is gestopt met haar dansopleiding door de mentale en fysieke druk. Ze verloor hierdoor haar passie voor het dansen. En dat is precies waar de documentaire over gaat. Een onderwerp dat ook Ika gelijk aangreep. ‘Zelf ben ik lang met theater bezig geweest, met de droom om ooit actrice te worden. Deze droom is helaas nooit uitgekomen. Ik voelde daarin een klein stukje overlap met het verhaal van Zoë. Het is pijnlijk om iets wat je super leuk vindt, achter je te moeten laten.’
Samenwerking
De samenwerking tussen de twee makers verliep volgens Ika soepel. ‘Natuurlijk hebben we weleens een kleine discussie gehad, maar daar kwamen we altijd uit.’ Dat de makers in sommige opzichten wat verschillen van elkaar vormde geen probleem. Sterker nog, dat maakte volgens Ika juist dat ze zo’n goed duo vormden. ‘Zoë vult mij echt aan waar ik te kort schiet.’
‘Het team is onze kracht’
Echter maakten dit duo de documentaire niet alleen met elkaar. ‘We wisten gelijk; als we dit gaan doen, dan gaan we het gewoon super goed doen. Dus de dingen die we niet zo goed kunnen, gaan we uitbesteden.’ En daarom stelden Ika en Zoë een team samen, bestaande uit onder andere een cameraman, editor en sounddesigner.
Het is een bewuste keuze geweest van Ika en Zoë om te werken in teamverband. ‘Sommigen mensen die aan deze minor beginnen willen alles zelf doen. Terwijl je in het echte werkveld ook niet alles zelf doet. We zijn daarom gelijk opzoek gegaan naar goede mensen. Zodat wij ons alleen kunnen focussen op het verhaal, en ik denk dat dat echt onze kracht is geweest’, legt Ika uit.
Niet gratis
Helaas, een team is niet gratis. Sterker nog: het creëren van een documentaire is duur. Iets waar de makers tijdens het proces wel tegenaan zijn gelopen. ‘De kosten hebben we echt onderschat. We hadden een groot team waarvoor we ook reiskosten moesten vergoeden en lunch voor betaalden. Allemaal dingen waar we van te voren enkel een schatting van hadden gemaakt.’
Intensief, maar niet intensiever dan van tevoren gedacht
Naast dat een documentaire veel geld kost, kost het ook veel tijd. Dat heeft Ika tijdens het maken van de documentaire zeker ervaren. Echter was dit niet iets dat ze van tevoren had onderschat. ‘Ik was 27 toen ik aan deze studie begon. Ik heb toen met mezelf afgesproken; als ik deze studie ga doen, ga ik het ook vol doen. Ik heb van tevoren gevraagd hoeveel tijd deze minor zou innemen en erover gepraat met mensen die de minor al hadden gedaan. Ik wilde precies weten waar ik aan zou beginnen.’ Het kostte dus veel tijd, maar niet meer dan ze van tevoren had ingeschat.
Naast dat het maken van een documentaire tijdsintensief is, is het volgens Ika ook mentaal erg intensief. ‘Je hoofd staat eigenlijk nooit uit. Daarnaast hebben we mensen geïnterviewd met een trauma. Dat is mentaal heel zwaar. We hebben ook veel tijd besteedt aan de nazorg van deze sprekers.’
Persoonlijke struggle
Zo’n intensiefproject brengt ook de nodige stress mee. Iets waar vooral Ika nog weleens moeite mee heeft gehad. ‘Tijdens stressmomenten vind ik het soms lastig om mijn hoofd koel te houden. Ik wil het gewoon heel graag goed doen en voel me super verantwoordelijk voor iedereen.’ In tegenstelling tot Ika, is Zoë ‘iets chiller’ op deze momenten. Dit heeft Ika dan ook erg geholpen. ‘Zoë zei dan tegen mij: ‘het is misschien niet perfect, maar wel goed genoeg.’ Dan kon ik me er ook makkelijk bij neerleggen.’
Wie, wat, waar, waarom en hoe
Naast de struggles waar Ika mee te maken kreeg, is er ook één ding waar ze echt van merkte dat ze in uit kon blinken: de dingen die ze heeft geleerd op de school voor Journalistiek. ‘Wat je op de SvJ heel goed leert is om na te denken over: wie, wat, waar, waarom en hoe. Waarom maken we deze documentaire? En wat is nou de boodschap die we willen overbrengen? Door na te denken over dit soort vragen, konden we tijdens de interviews ook echt tot de kern komen’, legt Ika uit.
Wat nu?
Wat er na deze winst gaat gebeuren met de documentaire is nog niet helemaal duidelijk en deels ook nog geheim. Er staan wel al diverse filmfestivals op de planning. Maar de docu wordt ook op een andere manier ingezet. ‘Het zou super leuk zijn als onze documentaire op een educatieve manier kan worden ingezet. We zijn hiervoor bijvoorbeeld al benaderd door een mbo-school. Ze willen de documentaire aan een les koppelen waarin ze leren hun grenzen aangeven.’ Door de documentaire in te zetten op een educatieve manier zit je volgens Ika echt bij de kern; meer bewustwording.