Toen vierdejaarsstudent Leon op een donderdagavond rond elven in de bus naar huis zat, besloot hij nog even zijn telefoon te checken. ‘De krant stond net online,’ vertelt hij. ‘En toen zag ik ineens mijn naam op de voorpagina van Trouw. Dat was echt een hele prettige verrassing.’ Voor hem voelde het als een beloning voor het lange proces dat onderzoeksjournalistiek soms kan zijn.

Van Argos-stage naar landelijke scoop

Het verhaal dat Leon samen met Daphne Dupont-Nieuwenhuis en Pepijn Kouwenberg schreef, begon tijdens zijn stage bij Argos, het onderzoeksplatform van HUMAN en VPRO. Daar dook hij in overheidsdocumenten over fossiele subsidies. ‘Op een gegeven moment kwam ik een interne nota van het ministerie van Financiën tegen,’ vertelt hij. ‘Daarin stond dat Nederland de klimaatdoelen voor 2030 waarschijnlijk niet zou halen en dat er mogelijk geld uit het klimaatfonds gebruikt zou worden om de boete daarvoor te betalen. Dat is trouwens nog niet gebeurd, maar het is wel raar: geld dat bedoeld is om de klimaatdoelen te halen, gebruiken omdat je ze niet haalt.’

‘Toen ik dit las, ging ik er gelijk over in gesprek met Daphne en Pepijn. Ik dacht bijna dat ik het verkeerd had gezien, maar het stond er toch echt.’ Uiteindelijk zijn we met deze ontdekking naar Trouw en Investico gegaan. Investico is een journalistenplatform voor onderzoeksjournalisten. ‘De eindredacteuren van Trouw en Argos waren meteen enthousiast,’ zegt Leon. ‘Maar dat het uiteindelijk een voorpaginastuk zou worden, wist ik pas toen ik het zelf zag.’

Maar de weg naar publicatie was lang. ‘De dossiers aanvragen, wachten tot de documenten binnenkomen, 800 pagina’s doorploegen, dat hoort er allemaal bij. Gelukkig kregen we wel juridische hulp met de dossiers,’ vertelt Leon. ‘Soms is het saai of frustrerend, maar als je dan iets vindt dat écht belangrijk is voor het publiek, weet je waarom je dit doet.’

De kracht van samenwerking

Hoewel Leon het grootste deel van het onderzoekswerk heeft gedaan, benadrukt hij dat het succes zat in het teamwork. ‘We hebben dit echt als team gedaan,’ zegt hij. ‘Daphné en Maarten schreven het grootste deel van de tekst, ik zat vooral aan de onderzoekskant. Ik freelance al een tijdje bij Trouw, maar via Maarten van Gestel, klimaatjournalist bij Trouw, konden we daar met dit stuk terecht. Het mooie aan samenwerkingen is dat het geen ellebogenwerk is. Juist door samen te werken hebben we het bereik van dit onderzoek vergroot.’

‘Een goed verhaal legt iets bloot dat wringt,’ legt Leon uit. ‘In dit geval ging het over een overheid die zegt werk te maken van klimaatbeleid, maar tegelijk plannen heeft die dat beleid ondermijnen. Dat is relevant. Het is ook wel cynisch, want het niet halen van de juridische consequenties als de klimaatdoelen niet worden behaald, wordt niet afgestraft. Dat is in ieder geval de indruk die de regering wekt, naar buiten toe althans. Maar intern waarschuwen ambtenaren voor pijnlijke gevolgen, en adviseren ze geld voor dwangsommen uit het Klimaatfonds te betalen.’

Toen het stuk eenmaal gepubliceerd was, reageerde zijn omgeving enthousiast. ‘Mijn familie was ontzettend trots,’ vertelt hij. ‘Mijn ouders hebben ook journalistiek gestudeerd aan de SvJ, dus ze weten hoe bijzonder dit is. Mijn vader belde meteen, en in de familieapp ging het overal rond. Ook vrienden waren superblij. Iedereen weet hoeveel tijd en energie ik erin heb gestoken.’

‘Niet geschoten is altijd mis’

‘Niet geschoten is altijd mis,’ pleit Leon. ‘Als je gelooft in je verhaal, stuur het gewoon op. Zoek het medium dat erbij past, gebruik je netwerk en wees niet bang om collega-journalisten om advies te vragen. De meeste mensen helpen graag. Dankzij die contacten vind je sneller een ingang bij redacties, en als je verhaal goed is, ben je al halverwege.’

Leon werkt ondertussen aan nieuwe projecten. Naast zijn freelancewerk bij Trouw blijft hij druk met zijn stage bij Argos. ‘Ik blijf me richten op thema’s als pesticiden, klimaat en duurzaamheid,’ zegt hij. ‘Binnenkort is er ook een radioshow voor Argos die ingaat op deze onderwerpen, ik zit er dan ook met mijn onderzoek naar pesticide om daarover te vertellen. Dat is waar mijn hart ligt: onderzoeksjournalistiek die maatschappelijke impact heeft. Dat is waar ik het voor doe,’ legt hij uit. ‘Hoe taai het dossier ook is. Als je dan iets vindt dat ertoe doet, voelt dat als de mooiste beloning die er is.’

Toen vierdejaarsstudent Leon op een donderdagavond rond elven in de bus naar huis zat, besloot hij nog even zijn telefoon te checken. ‘De krant stond net online,’ vertelt hij. ‘En toen zag ik ineens mijn naam op de voorpagina van Trouw. Dat was echt een hele prettige verrassing.’ Voor hem voelde het als een beloning voor het lange proces dat onderzoeksjournalistiek soms kan zijn.

Van Argos-stage naar landelijke scoop

Het verhaal dat Leon samen met Daphne Dupont-Nieuwenhuis en Pepijn Kouwenberg schreef, begon tijdens zijn stage bij Argos, het onderzoeksplatform van HUMAN en VPRO. Daar dook hij in overheidsdocumenten over fossiele subsidies. ‘Op een gegeven moment kwam ik een interne nota van het ministerie van Financiën tegen,’ vertelt hij. ‘Daarin stond dat Nederland de klimaatdoelen voor 2030 waarschijnlijk niet zou halen en dat er mogelijk geld uit het klimaatfonds gebruikt zou worden om de boete daarvoor te betalen. Dat is trouwens nog niet gebeurd, maar het is wel raar: geld dat bedoeld is om de klimaatdoelen te halen, gebruiken omdat je ze niet haalt.’

‘Toen ik dit las, ging ik er gelijk over in gesprek met Daphne en Pepijn. Ik dacht bijna dat ik het verkeerd had gezien, maar het stond er toch echt.’ Uiteindelijk zijn we met deze ontdekking naar Trouw en Investico gegaan. Investico is een journalistenplatform voor onderzoeksjournalisten. ‘De eindredacteuren van Trouw en Argos waren meteen enthousiast,’ zegt Leon. ‘Maar dat het uiteindelijk een voorpaginastuk zou worden, wist ik pas toen ik het zelf zag.’

Maar de weg naar publicatie was lang. ‘De dossiers aanvragen, wachten tot de documenten binnenkomen, 800 pagina’s doorploegen, dat hoort er allemaal bij. Gelukkig kregen we wel juridische hulp met de dossiers,’ vertelt Leon. ‘Soms is het saai of frustrerend, maar als je dan iets vindt dat écht belangrijk is voor het publiek, weet je waarom je dit doet.’

De kracht van samenwerking

Hoewel Leon het grootste deel van het onderzoekswerk heeft gedaan, benadrukt hij dat het succes zat in het teamwork. ‘We hebben dit echt als team gedaan,’ zegt hij. ‘Daphné en Maarten schreven het grootste deel van de tekst, ik zat vooral aan de onderzoekskant. Ik freelance al een tijdje bij Trouw, maar via Maarten van Gestel, klimaatjournalist bij Trouw, konden we daar met dit stuk terecht. Het mooie aan samenwerkingen is dat het geen ellebogenwerk is. Juist door samen te werken hebben we het bereik van dit onderzoek vergroot.’

‘Een goed verhaal legt iets bloot dat wringt,’ legt Leon uit. ‘In dit geval ging het over een overheid die zegt werk te maken van klimaatbeleid, maar tegelijk plannen heeft die dat beleid ondermijnen. Dat is relevant. Het is ook wel cynisch, want het niet halen van de juridische consequenties als de klimaatdoelen niet worden behaald, wordt niet afgestraft. Dat is in ieder geval de indruk die de regering wekt, naar buiten toe althans. Maar intern waarschuwen ambtenaren voor pijnlijke gevolgen, en adviseren ze geld voor dwangsommen uit het Klimaatfonds te betalen.’

Toen het stuk eenmaal gepubliceerd was, reageerde zijn omgeving enthousiast. ‘Mijn familie was ontzettend trots,’ vertelt hij. ‘Mijn ouders hebben ook journalistiek gestudeerd aan de SvJ, dus ze weten hoe bijzonder dit is. Mijn vader belde meteen, en in de familieapp ging het overal rond. Ook vrienden waren superblij. Iedereen weet hoeveel tijd en energie ik erin heb gestoken.’

‘Niet geschoten is altijd mis’

‘Niet geschoten is altijd mis,’ pleit Leon. ‘Als je gelooft in je verhaal, stuur het gewoon op. Zoek het medium dat erbij past, gebruik je netwerk en wees niet bang om collega-journalisten om advies te vragen. De meeste mensen helpen graag. Dankzij die contacten vind je sneller een ingang bij redacties, en als je verhaal goed is, ben je al halverwege.’

Leon werkt ondertussen aan nieuwe projecten. Naast zijn freelancewerk bij Trouw blijft hij druk met zijn stage bij Argos. ‘Ik blijf me richten op thema’s als pesticiden, klimaat en duurzaamheid,’ zegt hij. ‘Binnenkort is er ook een radioshow voor Argos die ingaat op deze onderwerpen, ik zit er dan ook met mijn onderzoek naar pesticide om daarover te vertellen. Dat is waar mijn hart ligt: onderzoeksjournalistiek die maatschappelijke impact heeft. Dat is waar ik het voor doe,’ legt hij uit. ‘Hoe taai het dossier ook is. Als je dan iets vindt dat ertoe doet, voelt dat als de mooiste beloning die er is.’