POLITIEKE PARTIJEN AAN DE HAND VAN CIJFERS: D66 VERLIEST ZETELS NA DEELNAME RECHTSE REGERING

POLITIEKE PARTIJEN AAN DE HAND VAN CIJFERS: D66 VERLIEST ZETELS NA DEELNAME RECHTSE REGERING

Grafiek door: Samuel Groenewoud

D66 heeft de afgelopen vier jaar mee mogen regeren als middenpartij in een rechts kabinet. Sigrid Kaag gaat proberen om dit jaar weer aan de onderhandeltafel te komen, waar ze graag met linkse partijen zal willen praten. Of D66 daar genoeg zetels voor haalt valt nog te bezien; in het verleden bleek vaak dat de partij na deelname aan een rechts kabinet, zetels verloor.

Alexander Pechtold

De Democraten haalden twaalf zetels bij de vervroegde landelijke verkiezingen in 2012. Dat waren er twee meer dan bij de verkiezingen van 2010. In de zes jaar dat Alexander Pechtold aan het roer stond, heeft D66 grote stappen gezet. In 2006, vlak voor zijn aanstelling, stond de partij nog op nul  zetels in de peilingen, toch worden er drie zetels behaald bij de verkiezingen van 2006. Zes jaar later weet de partij er dus zelfs negen meer te bemachtigen.

Winst in de gemeenteraad

Twee jaar later wordt het nog beter. In 2014 scoort D66 supergoed in de gemeenteraadsverkiezingen. Ze werd de grootste in Amsterdam, Utrecht, Den Haag, Groningen, Enschede, Tilburg, Arnhem, Haarlem en Den Bosch. Niet de kleinste steden. Wat opvalt is dat ze het buiten de stad een stuk minder goed doen in Zeeland behaalde de partij bijvoorbeeld zestien van de in totaal 281 te behalen zetels.

Tweede Kamerverkiezing 2017

In 2017 haalde D66 negentien zetels in de Tweede Kamer. Dit was genoeg om aan de onderhandeltafel plaats te mogen nemen. De VVD was de grootste geworden en mocht dus formeren. Verrassend genoeg nodigde die partij GroenLinks uit aan de onderhandeltafel; iets wat D66 zeer positief vond. Helaas voor D66 liepen de onderhandelingen van de VVD en GroenLinks stuk op het onderwerp migratie. Dit was een tegenvaller.
Toen de VVD daarop de ChristenUnie vroeg deel te nemen aan de onderhandelingen, was het voor D66 duidelijk dat er een rechtse regering zou komen. Dit maakte het moeilijk voor de middenpartij om haar wat linksere standpunten erdoor te krijgen. Ook mistte D66 GroenLinks op het onderwerp klimaat, een onderwerp waar beide partijen veel waarde aan hechten, maar  dat niet heel hoog staat op de lijstjes van VVD, CDA en ChristenUnie. Toch besloot D66 mee te doen in de regering.

Gemeenteraadsverkiezing  2018

In 2018 deed D66 het een stuk slechter bij de gemeenteraadsverkiezingen dan in 2014. Niet gek ook, want toen was de uitslag voor D66 extreem hoog. Vier jaar later verloren de Democraten Amsterdam onder andere aan GroenLinks. Dit betekende dat de partij niet langer de grootste was in de hoofdstad. Wel zit de partij tot de dag van vandaag in de Amsterdamse Raad, samen met GroenLinks, de SP en de PvdA.

Moria-deal

In september 2020 brak er een brand uit in het vluchtelingen kamp Moria op een Grieks eiland. De tweede kamer debatteerde over het aantal vluchtelingen dat Nederland op kan nemen. Honderd vluchtelingen zouden naar Nederland komen; honderd mensen onder wie vijftig kinderen uit het afgebrande kamp. Op voorwaarde dat Nederland het jaar erna honderd vluchtelingen minder zou opnemen. Later bleken kinderen lastig te vinden, omdat ze ook nog eens jonger dan veertien jaar moesten zijn. Dit zorgde ervoor dat de 100 vluchtelingen nooit aankwamen in Nederland. Dit leverde D66 veel kritiek op. Zowel van de eigen achterban, die vond dat D66 haar sociale kant te veel in het rechtse kabinet had weggestopt, maar ook van partijen in de oppositie.

Blok op links

Dat kan een reden zijn voor D66 om deze keer de blik naar links te richten. GroenLinks praat richting de verkiezingen graag met mogelijke bondgenoten. Daarbij heeft de partij het oog laten vallen op D66. GroenLinks heeft het vaak over een links blok en heeft al uitgesproken dat ze niet zonder de PvdA willen regeren. Als D66 in het rijtje bondgenoten genoemd wordt gaat het vaak over een progressieve samenwerking. Toch zal D66 sceptisch zijn, GroenLinks liep immers weg bij de vorige formatieonderhandelingen. Jesse Klaver van GroenLinks gaf in een interview met het Parool aan dat zijn relatie met Kaag 100 procent beter is dan destijds met Pechtold. Dit zou wat kunnen beloven voor D66. Een klimaatpartner in de regering zou de partij zeker over de streep kunnen helpen. Wie weet komt er na de verkiezingen van 2021 een links kabinet. Mét D66.

Over de auteur