Door de klimaatcrisis in de wereld en de overheid die hier weinig aan doet volgens klimaatactivisten, zijn zij genoodzaakt om actie te voeren. Zo heeft actiegroep ‘Extinction Rebellion’ al verschillende keren de A12 geblokkeerd. En drie mannen die zijn aangesloten bij actiegroep Just Stop Oil, lijmde zich anderhalf jaar geleden vast bij ‘Het meisje met de Parel’ in het Mauritshuis in Den Haag.
Op 30 mei 2022 heeft de eerste actie plaatsgevonden, waar klimaatactivisten een kunstwerk onderdeel maakten van hun protestactie. Tijdens deze actie besmeuren klimaatactivisten taart over de Mona Lisa in het Louvre. Vanaf 2022 is deze vorm van protest vaker ingezet, omdat uit ervaring blijkt dat deze techniek veel media-aandacht krijgt.
In de afgelopen jaren zijn er meerdere klimaatactivisten geweest die kunst hebben gebruikt in hun protest. Vooral Just Stop Oil was één van de meest voorkomende actiegroepen die deze strategie heeft toegepast. Maar waarom kiezen klimaatactivisten ervoor om kunst te gebruiken in hun protest?
“Constant rond lunchtijd naar de A12 gaan, dit zorgt ervoor dat je een probleem agendeert, en op die manier gaat de media er aandacht aan besteden. Ik doe daar ook aan mee om duiding te geven. Hierdoor ontstaat er in de publieke ruimte voor gesprek. Mensen vinden hier wat van en er wordt veel over geschreven, ook aan talkshowtafels wordt het besproken. En daarmee krijgt het aandacht”, aldus Jacquelien van Stekelenburg, hoogleraar Sociale verandering en Conflict aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
Deze visualisatie biedt een overzicht van waar deze strategie van klimaatactivisme is ingezet in Europa, de jaren 2022,2023 en 2024 zijn hierin samengevoegd. In 2022 hebben er negentien van dit soort protesten plaatsgevonden in Europa, hierna kan je spreken van een afname en gebruiken klimaatactivisten misschien een andere vorm van protest. Voorbeeld van een andere vorm van protest wat heeft plaatsgevonden, is het blokkeren van de A12. Op zondag 31 maart 2024 probeerde er nog een groep activisten de A10 te blokkeren. Ook de uitspraak van de rechter over de zaak ‘Het meisje met de Parel’ zorgt misschien voor twijfel onder de actievoerders.
Door kunst in te zetten, weten klimaatactivisten de aandacht te trekken en een gesprek op gang te brengen over de urgentie van klimaatverandering. Het gebruik van opvallende acties zoals het besmeuren van iconische schilderijen of het vastlijmen aan kunstwerken is bedoeld als middel om de boodschap over te brengen en de dringende noodzaak van actie te benadrukken.
Achter deze vorm van protest zit een strategie volgens Van Stekelenburg: “Zonder communiceren, geen demonstreren. Als er een actie geweest is en er is geen aandacht besteedt in de media? Dan is de demonstratie en het innemen van de openbare ruimte om een claim neer te leggen, niet helemaal gelukt. Daar is een actie van drie personen een voorbeeld van, waarvan één persoon filmt. Deze strategie is nodig om media-aandacht te generen.” Met deze strategieën hopen activisten niet alleen het publiek te informeren, maar ook beleidsmakers te beïnvloeden om de klimaatcrisis aan te pakken.
Dataverantwoording
De gevonden data is handmatig samengesteld door de journalist. Door op internet te zoeken naar klimaatactivisten die kunst gebruiken in hun protest, is deze dataverzameling tot stand gekomen. Alle protesten zijn geverifieerd door nieuwssites die over deze gebeurtenissen hebben geschreven.
Er is onderscheid gemaakt, door de gevonden data alleen toe te passen op landen in Europa. In deze dataset staan artikelen die over deze gebeurtenissen hebben geschreven. Per gebeurtenis is er beschreven welke handeling de activisten hebben uitgevoerd, waar de gebeurtenis heeft plaatsgevonden en in welk Europees land. Om het overzichtelijk te maken in de verzameling, is er ook onderscheid gemaakt in het jaar 2022, 2023 en 2024.
In de visualisaties worden alle gevonden data van 2022,2023 en 2024 samengevoegd.
In de tweede visualisaties zijn de Europese steden gemarkeerd, door de coördinaten van de plaats toe te voegen aan het Excelbestand en deze datavisualisatie.
