In een wereld waarin het schoonheidsideaal nog steeds hoogtij viert, afslankmiddelen nog volop worden aangeschaft en dik zijn synoniem is aan lui zijn, springen er soms pioniers met hun hoofd boven het maaiveld uit om de wereld op zijn grondvesten te laten schudden. Dat is precies wat Britse activist en body positivist Megan Jayne Crabbe (24) ook doet met haar boek wat eigenlijk iedereen met een lichaam zou moeten lezen. De schrijfster rekent af met de dieetcultuur en illustreert met een wetenschappelijke onderbouwing hoe diëten is ontwikkeld om geld mee te verdienen, hoe we klein blijven doordat we onszelf klein proberen te maken en hoe we vooral níét moeten geloven in de gezondheidsmaffia die stelt dat dik zijn per definitie ongezond is. Crabbe neemt de lezer mee en verschaft tevens een inkijkje in haar eigen worsteling met calorieën en eetstoornissen. Het is een boek waar je zonder zwemvest in hoeft te duiken; Crabbe zorgt er zelf wel voor dat je blijft drijven.

Het doel van Crabbe is jou overtuigen van het feit dat je lichaam er mag zijn met statements die enkel gebaseerd zijn op gedegen onderzoek, in plaats van gebaseerd op emotie. Iets wat binnen de strijd tegen vetfobie van groot belang is, om zo nuances aan te kunnen brengen en de wereld van inzicht te verschaffen. De lezer wordt door Crabbe als het ware ondergedompeld in een warm bad van herkenning en geruststelling; het is oké, je mag er zijn. Hoe ze dat doet? Door je een spiegel voor te houden en je te laten herkennen en erkennen dat jouw zelfhaat niet van jou is.

De schrijnende geschiedenis van onze strijd tegen vet

Voor de spiegel staan en je lichaam haten, het is iets waar we hoogstwaarschijnlijk allemaal wel eens mee te maken hebben gehad. Maar waar die ingebakken haat vandaan komt? Dat zullen de meesten niet weten en dat is dan ook het probleem. Crabbe laat aan de hand van duidelijke en onderbouwde voorbeelden zien wat datgene is wat veel terreinen van de samenleving corrumpeert: geld. Laura Jane Fraser, een Amerikaanse journalist en essayist, wordt daarbij aangehaald. In 1997 bracht zij een boek uit waarin zij de dieetwereld in is gedoken om te achterhalen waar onze fixatie op dun zijn vandaan is gekomen. De conclusie? “Adverteerders die in de jaren twintig een probleem vonden dat zichtbaar genoeg was om vrouwen zich ervoor te laten schamen, er geld aan te verdienen en misschien nog wel het beste, nooit zou verdwijnen: vet.‘” Ja, je leest het goed. Geld is de reden dat wij geconditioneerd zijn om onze lichamen te haten. Geld is de reden dat het woordje ‘dik’ gedegradeerd is tot een scheldwoord, terwijl het een simpele omschrijving van een lichaam is. Geld is de reden dat we op zoek gaan naar manieren om ons buikvet te laten verdwijnen. Geld is de reden dat vrouwen werden en worde geprogrammeerd te denken dat afvallen van groot belang is. De schrijfster laat met een schrijnende quote uit een Vogue van 1918 zien hoe diep deze overtuiging al in de samenleving geworteld zat: “Er bestaat één onvergeeflijke misdaad tegen het moderne schoonheidsideaal. Het is beter om een paar kleine vergrijpen te plegen dan om dik te zijn.” Pijnlijk hè? Met dit in het achterhoofd loopt de lezer al snel tegen de kern van het boek aan; iets wat de voorvechters van de anti-obesitas club maar niet schijnen te kunnen begrijpen. “Body positivity wordt vaak verkeerd geïnterpreteerd: dat we een nieuw lichaamstype tot ideaal willen verheffen – een lichaam dat groter en ronder is en dat mensen vertegenwoordigt die al jaren aan de zijlijn staan als het gaat om het ideale lichaam. De waarheid is dat we het ideaal niet willen veránderen, maar willen áfschaffen. We willen dat elk lichaam wordt aanbeden, getoond en bewonderd. De vrouwen op de covers mogen blijven, maar moeten ruimte maken voor ons allemaal. We hebben er genoeg van dat ons wordt verteld dat er maar en soort schoonheid bestaat, terwijl iedereen kan zien dat we allemáál mooi zijn, ook als we misschien niet aan het moderne ideaal voldoen.”

Vooroordelen gebaseerd op niet-objectieve feiten

En is het raar dat body positivity door een deel van de samenleving wordt gezien als bedreiging van de volksgezondheid? De schrijfster laat je al snel ontdekken dat het antwoord op die vraag ‘nee’ is. Veel ‘feiten’ over het hebben van overgewicht kloppen namelijk helemaal niet, maar zijn de wereld in geholpen door mensen die daar een belang bij hadden. Crabbe is diep in de  onderzoeken naar overgewicht gedoken en heeft op een Follow The Money-manier uitgezocht waar de subsidies voor die onderzoeken vandaan zijn gekomen. Het zal je niet verbazen: de dieetindustrie. De BMI-schaal? Die is in 1997 verlaagd. Waarom? Omdat, zo bleek na onderzoek van twee journalisten van The Starledger, ‘acht van de negen leden van het onderzoeksteam van de National Institutes of Health, dat overgewicht moet voorkomen en behandelen, banden hadden met de dieetindustrie, hetzij als consulent van farmaceutische bedrijven, begunstigde van hun onderzoeksgeld of als adviseur van groepen met een met een winstoogmerk, zoals Weight Watchers’. Autoriteiten op gebied van obesitasbehandelingen worden gesubsidieerd door farmaceutische bedrijven die hun gevaarlijke en soms zelfs dodelijke afslankpillen proberen te slijten bij het publiek, zo komt naar voren in een boek geschreven door gerenommeerde schrijvers en activisten Kate Harding en Marianne Kirby.

Confirmation bias; maar ook een bijbel voor ieder met een lichaam

De uitgebreide 89 punten tellende literatuurlijst laat zien dat Crabbe haar onderzoek serieus heeft genomen, en dat is ook te zien aan de talloze voorbeelden die de schrijfster geeft van mythes die ten koste van onze gezondheid de wereld ingeslingerd zijn. Geen enkele uitspraak die ze doet is ongefundeerd en dat maakt het voor de (ongeïnformeerde) lezer prettig om doorheen te wandelen. De lezer met weinig achtergrondinformatie zal zich tegoed doen aan alle nieuwe kennis die Crabbe hem voorschotelt, en de reeds geïnformeerde lezer kan smullen van de levendige en grappige omschrijvingen en zelfspot die hem elke bladzijde vergezellen. Waar de schrijfster punten scoort op onderbouwing, had zij er wellicht beter voor kunnen kiezen om te werken vanuit hypotheses of het debunken van onderzoeken die het tegendeel van haar standpunt bewijzen, om zo ook de kritische lezer in zijn behoefte te kunnen voorzien. Het komt nu met regelmaat over alsof Crabbe op zoek is gegaan naar onderzoek om haar standpunten te ondersteunen, terwijl ze daarbij de andere kant van de medaille onderbelicht laat. Desondanks is dit een toegankelijk boek met veel interessante en betrouwbare informatie om jouw kijk op de wereld en jezelf te veranderen. Zoals eerder al gesteld, is dit een boek voor iedereen met een lichaam; de dieetcultuur zit namelijk zo diep in onze samenleving ingebed, dat iedereen hier wat aan heeft. Met #buikliefdetips om je weer van je buik te laten houden, trigger warnings om aan te geven dat er een heftig stuk aankomt, tips die je kunt gebruiken om je af te zetten tegen de dieetcultuur en een hongertabel om je op weg te helpen weer intuïtief en met liefde voor je lichaam te eten, probeert de body positivity activist je met zachte hand naar het pad van zelfliefde te begeleiden.