Buitenlandjournalistiek: ‘If it bleeds, it leads? Niet wat je publiek betreft’
Juist in deze turbulente tijden (Gaza, Oekraïne, Trump, Sudan) is er een grote behoefte aan meer duiding van ontwikkelingen op het wereldtoneel. Zo blijkt uit het onderzoek dat docent buitenlandjournalistiek Bram Peeters deed bij het lectoraat Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie van de Hogeschool Utrecht. ‘Ik ben verbaasd hoe groot de behoefte aan verdieping is.’
Peeters wilde als docent buitenlandjournalistiek en voormalig buitenlandverslaggever achterhalen hoe Nederlandse nieuwsconsumenten de selectie door buitenlandredacties waarderen. ‘Hoewel redacties in binnen- en buitenland steeds meer gebruik van verschillende nieuwsbehoeftemodellen, is er over de behoeftes specifiek wat betreft buitenlandnieuws weinig recent onderzoek.’
Bezoekersstatistieken geven uiteraard al langere tijd waardevolle informatie voor de selectie van nieuws. Toch kunnen ze, naast dat journalisten zich niet altijd hierdoor willen laten leiden, volgens de onderzoeker ook een vertekend beeld geven. ‘Ze meten namelijk niet wat de redacties níet aanbieden, en wat de doelgroep misschien wél zou willen.’
In de eerste helft van 2024 deed de SvJ-docent Peeters daarom kwalitatief onderzoek in de vorm van groepsgesprekken van twee uur met in totaal vijftig mensen tussen de 20 en 72 jaar. Deelnemers hadden van tevoren aangegeven minimaal twee keer per week het buitenlandnieuws te volgen.
Vijf behoeftes
- Meer verdiepende berichtgeving over geopolitiek, verschuivende machtsverhoudingen en de daaruit volgende conflicten.
- Meer achtergronden en minder korte updates bij oorlogen.
- Meer context bij rampen, ongelukken en incidenten.
- Meer berichtgeving over landen uit andere werelddelen.
- Meer analyses en explainers, minder liveblogs (voor buitenlandnieuws).
Peeters: ‘Het zijn wat mij betreft opvallende uitkomsten, omdat wij als journalisten van oudsher geneigd zijn om breaking buitenlandnieuws snel te publiceren en dan vaak ook nog met de gedachte “if it bleeds, it leads”. Maar als je het aan je publiek vraagt, komt daar toch een andere behoefte uit. Ze hoeven niet direct over iedere ramp, raketaanval of aanslag te horen. Vaak wachten ze liever tot duidelijk is wat de oorzaken of gevolgen zijn.’
Of zoals een van zijn deelnemers zei: ‘Door de hoeveelheid vind ik het moeilijker om te filteren wat het hoofdnieuws is. Ik wil niet zozeer minder nieuws, maar minder kleine updates. Liever dan één keer per dag een grote samenvatting van de grote lijn.’
Weten en begrijpen
De onderzoeksresultaten van Peeters sluiten aan bij kwantitatief onderzoek van het Reuters Digital News Report 2024. Daaruit bleek recentelijk ook dat mensen behoefte hebben aan nieuws dat verdiept: nieuwsconsumenten willen meer dan alleen de feiten. More than just the facts, luidt de titel uit het Reuters-deelonderzoek naar nieuwsbehoeften dan ook.
Mensen verwachten dat de media ze voorzien van feiten om op de hoogte te blijven, maar hebben ook een sterke behoefte aan nieuws dat die feiten in perspectief plaatst. Reuters beschouwde voor het onderzoek naar nieuwsbehoeften de categorieën van bedrijf Smartocto en concludeerde dat naast ‘weten’ als hoofdbehoefte voor nieuws, er ook een noodzaak is voor ‘begrijpen’.
Wat betekent deze trend voor buitenlandredacties? Met oorlogen in Oekraïne, Gaza, Sudan, de comeback van Trump en de opmars van China zijn het turbulente tijden op het wereldtoneel. Nederland heeft als klein land met een groot buitenland een publiek met veel interesse in buitenlandnieuws, zelfs de grootste interesse in vergelijking met andere landen.
Beide onderzoeken maken in ieder geval duidelijk dat de slogan ‘if it bleeds, it leads’, nadere beschouwing verdient, evenals de formule dat nieuws ‘het aantal slachtoffers gedeeld door het aantal kilometers vanaf Nederland’ is. ‘If it feeds, it leads’?
Een overweging is dus voor nieuwsplatforms om naast de focus op welke onderwerpen redacties selecteren, nog meer te kijken naar hoe buitenlanditems worden gepresenteerd en in hoeverre deze vorm aansluit bij hun behoefte. Bram Peeters: ‘Wij hebben als journalisten vaak de neiging om vooral véél te publiceren over wat er is gebeurd, terwijl het soms misschien beter is om te wachten om mensen te helpen begrijpen waarom iets is gebeurd.’
Lees hier het hele verhaal dat Bram Peeters schreef op JournalismLab over het onderzoek dat hij heeft gedaan binnen het lectoraat Kwaliteitsjournalistiek in Digitale Transitie van de Hogeschool Utrecht.
(De afbeeldingen in deze bijdrage zijn van Canva en AI-genenegreerd, de foto is van Freepik)
