‘Ik hoor het meeste nieuws als eerste via TikTok,’ zegt Suus Vogels (18). ‘Als er iets gebeurt in de wereld, dan zie ik het daar. Ik heb geen nieuwsapps op mijn telefoon, dat is meer voor ‘oude mensen’.’ Suus is daarin geen uitzondering. Volgens het Nederlands Jeugdinstituut blijft ruim 75 procent van de jongeren via sociale media op de hoogte van het wereldnieuws, vaak zonder dat ze het zelf zo bedoelen. 

Dat is precies de reden waarom TikTok-journalist Jonas Lips zich al meer dan drie jaar inzet om jongeren via korte video’s te informeren. Voor de Vlaamse mediabedrijven HLN en VTM Nieuws maakt hij dagelijks content die actueel, betrouwbaar én begrijpelijk is voor jongeren. ‘Je kunt TikTok zien als een plek waar jongeren zelf bepalen wat ze willen zien,’ vertelt hij. ‘Maar dat betekent niet dat ze geen interesse hebben in nieuws, ze zoeken het gewoon op een andere plek.’ 

Elke seconde telt

Lips noemt zichzelf een ‘shortform journalist’. ‘Ik breng nieuws in verticale video’s van maximaal een minuut, speciaal gemaakt voor het TikTok-publiek. Je moet het helder uitleggen, snel tot de kern komen, en toch volledig zijn.’ Volgens hem vraagt dat om een nieuwe journalistieke discipline. ‘Je moet complexe thema’s vertalen naar begrijpelijke content voor een jong publiek.’ 

En met succes: sommige video’s halen duizenden tot miljoenen views. ‘Toen de acteur Chris Cauwenberghs bekend als Kabouter Lui overleed, hadden we in één avond 400.000 kijkers. Dat is veelzeggend. Jongeren wíllen nieuws, maar wel op hun voorwaarden en afgestemd op hun interesses.’ 

Suus herkent dat: ‘Ik wil gewoon snel weten wat er is gebeurd. Niet eerst een halve krant doorlezen. Die korte video’s zijn precies genoeg.’ 

Actie is reactie  

Dat jongeren meer doen dan alleen kijken, blijkt uit de interactie. ‘We krijgen dagelijks vragen van jongeren,’ zegt Lips. ‘Over de oorlog in Oekraïne, branden in hun dorp, of zelfs een lijk dat in de buurt is gevonden. Dan willen ze weten: wat is er aan de hand?’ 

Die betrokkenheid ziet hij als een kracht. ‘Het is tweerichtingsverkeer. Jongeren sturen ons vragen via comments of DM’s. Op basis daarvan maken wij soms weer nieuwe video’s. Het geeft ons inspiratie én inzicht in wat leeft.’ 

Ook Suus herkent dat. ‘Als ik iets engs voorbij zie komen op mijn socials, zoals een aanslag of bommelding, zoek ik meteen uitleg. Vaak plaats je een comment, en krijg je snel antwoord. Op tv krijg je dat niet.’ 

Obstakels 

Toch brengt de laagdrempeligheid van TikTok ook risico’s met zich mee. Desinformatie is een groot obstakel, zegt Lips. ‘De grootste uitdagingen zijn nepbeelden en AI-gegenereerde content. Soms worden echte video’s uit hun context gehaald, en krijgen jongeren een totaal verkeerd beeld van de situatie.’ 

Zijn redactie doet actief aan factchecking. ‘Als we zien dat bepaalde beelden rondgaan, checken we ze en maken we er explainervideo’s over. Soms moeten we letterlijk zeggen: ‘Deze video klopt niet, laat je niet misleiden.’  Volgens Suus is dat onmisbaar: ‘Er zit veel onzin op TikTok. Maar als ik weet welke accounts ik kan vertrouwen, weet ik sneller wat echt is en wat niet.’ 

Volgens Lips is vertrouwen dan ook essentieel. ‘We proberen dat te winnen door open te zijn. In behind the scenes-video’s laten we soms zien hoe wij werken en informatie dubbelchecken. Dat schept een band met ons publiek.’ 

Van dansje naar oorlog 

Niet alleen de snelheid, maar ook de impact van nieuws op TikTok is anders. Je scrollt van een dansje naar beelden van een oorlog. Dat contrast is groot. 

Lips herkent dat. ‘Jongeren sturen ons soms berichten als: ‘Het nieuws is te veel voor mij’. Dan raad ik ze aan om hun telefoon even weg te leggen. Je hoeft niet altijd alles te volgen. Nieuws mag geen constante druk worden.’ Die benadering past in zijn bredere visie op TikTok-journalistiek. ‘Je brengt niet alleen nieuws, je draagt ook verantwoordelijkheid voor het welzijn van je doelgroep. Soms betekent dat: adviseren om even níet te kijken.’ 

De vraag blijft: kan TikTok ooit een volwaardig journalistiek platform worden? Lips blijft kritisch. ‘Het blijft een commercieel platform dat draait op algoritmes. Maar dat neemt niet weg dat wij er journalistieke waarde kunnen toevoegen. Jongeren zitten daar, en wij willen hen bereiken.’ 

TikTok biedt zelfs voordelen die traditionele media nauwelijks nog kunnen garanderen. ‘Als ik jongeren zoek voor een reportage, bijvoorbeeld over het Suikerfeest, krijg ik via TikTok duizenden reacties. Traditioneel bereik je dat publiek niet meer.’ Toch ziet Lips ook beperkingen. ‘We zijn maar met z’n tweeën. Meer TikTok-journalisten zou geweldig zijn, maar het levert ons bedrijf geen directe euro’s op. Dat maakt investeren lastig.’ 

Maar hij blijft hoopvol. ‘We kunnen veel leren van TikTok. Over hoe jongeren nieuws willen ontvangen, en hoe we dat op andere platforms kunnen toepassen. Denk aan verticale video’s in nieuwsapps.’

Suus is in elk geval al overtuigd. ‘Door TikTok weet ik wat er speelt in de wereld, maar kan ik ook snel weer door naar memes. Die variatie vind ik gewoon fijn.’