Nieuwsmijding onder jongeren

Volgens het Digital News Report mijdt 32% van de Nederlanders weleens het nieuws, vooral jongeren (18-34 jaar) tonen dalende interesse. In 2025 zegt nog slechts één op de drie jongeren sterk geïnteresseerd te zijn in nieuws.

De Vlaamse Nieuwsbarometer van Arteveldehogeschool toont een stijging in nieuwsvermijding onder jongeren: van 4% in 2017 naar 9% nu; 46% doet dit af en toe.De afbeelding hiernaast toont het verschil in leeftijd betreft nieuwsmijding.

Bewust, selectief het nieuws mijden

Uit het onderzoek van Kiki de Bruin en collega’s blijkt dat er verschillende redenen zijn om het nieuws te mijden. ‘Bijvoorbeeld de kritische nieuwsmijder die het nieuws mijdt vanwege weinig vertrouwen in nieuws of kritiek op de kwaliteit van het nieuws, de selectieve nieuwsmijder die het nieuws mijdt door de overload aan informatie en negativiteit of nieuwsmoeheid en dus een selectief (op bepaalde moment, of bepaalde inhoud mijdt), en de nieuwsbuitenstaander, die het nieuws mijden omdat ze zich niet gerepresenteerd zien in het nieuws, het idee hebben dat nieuws niet voor hun is, of het nieuws niet als relevant voor hun levens ervaren.’  

Kiki heeft geen specifiek onderzoek gedaan naar nieuwmijding onder jonge journalisten. Maar hoort hen regelmatig vertellen dat ze ook weleens het nieuws mijden al zullen ze relatief nog steeds veel nieuws consumeren. ‘Vooral als ze zich met zware, negatieve zaken bezighouden. Ze nemen dan bewust even wat afstand. Net als de selectieve nieuwsmijder. Nieuws is tegenwoordig natuurlijk ook overal, niet alleen op tv en in de papieren krant. We worden voortdurend blootgesteld aan nieuwe (en veelal negatieve) informatie. Gaza. Israël, Oekraïne. Daarvan zeggen studenten dat het ze soms te veel en te heftig wordt. De emotionele belasting van negatief nieuws en de machteloosheid. En hoe langer conflicten duren hoe meer mensen afhaken, ook studenten.’

Zelfbescherming tegen negativiteit

Een overdosis (slecht) nieuws versterkt escapismebehoefte. Veel mensen mijden nieuws vanwege de negatieve impact op hun humeur, vooral hoger opgeleiden en linksgeoriënteerden (±50%). Ook de hoeveelheid nieuws (1 op 3) en wantrouwen in betrouwbaarheid (22%) spelen mee zo blijkt uit het Digital News Report.

Volgens Kiki helpt bewust nieuws mijden – of cureren – om mentale balans te bewaren. Ook Digital News Report en Arteveldehogeschool benadrukken dat selectief nieuwsgebruik vaak een gezonde vorm van zelfbescherming is tegen informatie-overload en negativiteit. Als mensen af en toe nieuws mijden, dan is dat waarschijnlijk in de allermeeste gevallen alleen maar gezond.

Zomer-nieuwsmijding

Dagelijks het nieuws volgen en actuele verhalen maken is waartoe studenten onder andere worden opgeleid op de School voor de Journalistiek Utrecht.

Hoe zit dat tijdens de zomervakantie volgens onderzoeker Kiki?

‘Mensen geven inderdaad aan (selectief of tijdelijk) het nieuws te mijden, dus soms op vakantie. Net als dat sommige mensen hun telefoon even helemaal uitschakelen. Dat lijkt me wel gezond om soms even met iets anders bezig te zijn.Voor sommigen is zo’n break even nodig om weer op te laden. Ik vind het in de zomer leuk om langere achtergrondverhalen te lezen en juist de tijd te nemen om tijdschriften te lezen. Ik probeer wel minder op mijn telefoon te zitten. En als ik op vakantie ben, ben ik vooral daar, zonder te veel afleiding.’

Afgelopen week heeft Kiki de Bruin haar proefschrift over nieuwsmijding ingeleverd, na de zomer gaat ze dat verdedigen. Dus echt vakantievieren zit er niet in voor haar. ‘Ondertussen ga ik verder met onderzoek doen naar het publiek, vertrouwen en de journalistiek en blijf ik lesgeven en onderwijs ontwikkelen.’

Journalistiek van de toekomst

Het is nog vroeg voor een eventueel vervolgonderzoek maar wat ze graag onder jonge journalisten zou onderzoeken is: ‘Als steeds meer mensen afhaken, wat voor nieuws moeten we dan maken om toch ervoor te zorgen dat mensen het nieuws willen volgen? Zowel Nick als Bram zien daarvoor kansen in de zomerperiode. Volgens Nick geeft dat journalisten de tijd om terug te blikken op het jaar en ons werk te evalueren. Bram vult aan: ‘De media gaan in de zomer voor meer luchtig, lollige verhalen. Want het is komkommertijd. Maar als de actualiteit afremt, is er juist meer tijd om vooruit- en terug te blikken. Ik ben best een nieuwsjunkie, dan wil ik juist meer diepgang. Dan heb ik tijd voor goede longreads en podcasts voor meer achtergrond. Ik zou deze zomer bijvoorbeeld willen weten hoe de nieuwe paus het eigenlijk doet. Of kom met nieuws uit vakantielanden met diepgang. Hoe zit het met de absolute macht van het leger in Thailand of waarom zijn de drankjes in Albanië en Kroatië zo goedkoop?’ Lotte denkt dat sommige onderwerpen (neem het asielbeleid of oorlog in Gaza) gewoon niet toegankelijk genoeg zijn voor iedereen omdat ze te complex zijn om “even snel” te kunnen begrijpen. ‘Ook is het soms zoveel in het nieuws geweest dat ik zelf ook gewoon even niet meer weet waar ik moet beginnen met lezen/volgen. Ik denk dat veel mensen daardoor afhaken. Ik denk dus niet per se dat er ander nieuws gemaakt moet worden (want wat er nu in het nieuws komt is wel gewoon de actualiteit natuurlijk) maar ik denk dat het soms gewoon op een andere manier gepresenteerd moet worden. Bij dit laatste sluit ook Dion Bal zich aan: ‘Kijk bijvoorbeeld naar Vandaag Inside dat heeft enorme kijkcijfers juist omdat ze het nieuws brengen op een leuke, directe en soms ook scherpe manier. Dat werkt voor veel mensen beter dan een formele beandering. Het gaat om de toon en de vorm.’

Tot slot een advies van Boris aan iedereen die zich bezig houdt met de toekomst van journalistiek: ‘Ik denk dat het belangrijk is om nieuws zo eerlijk mogelijk te houden, zodat het vertrouwen niet wegzakt. Ik heb het idee dat er meer en meer nieuws spectaculairder wordt gemaakt om de aandacht van de consument te trekken, dat hoort in mijn optiek niet. Nieuws moet eerlijk en betrouwbaar zijn.’