Tussen rouw en roots: Chayenne’s zoektocht naar identiteit
Lange zoektocht
‘Het leefde eigenlijk al best lang bij mij,’ vertelt Chayenne. ‘Ik wilde altijd al voor langere tijd naar Kaapverdië gaan. Mijn moeder komt daar vandaan, en het is letterlijk de helft van mijn identiteit. Maar ik wist er eigenlijk niet zo veel van.’
Toen ze hoorde over de minor Project van je Leven, vielen de puzzelstukjes op hun plek. ‘Ik dacht: dit is mijn kans. Ik wil niet alleen teruggaan, maar ook vastleggen wat ik daar ontdek. Zo is het idee voor de documentaire ontstaan. ’De documentaire is voor haar meer dan een schoolopdracht. Voor Chayenne is het ook een manier om dichter bij haar moeder te komen, die overleed toen zij zes jaar oud was.
‘Ik wist niet zoveel over haar, of over het land waar ze vandaan kwam, ik was nog zo jong. Door daarheen te gaan, mensen te spreken die haar kenden, probeer ik haar een beetje terug te vinden. Het is een soort verwerking, maar ook een ode.’ De titel Párti di mim betekent deel van mij. ‘Dat klopt precies,’ zegt ze. ‘Het gaat over de helft van mezelf die ik nog niet goed ken.’
Kwetsbaar
Een documentaire over je eigen familie en rouw maken vraagt lef. ‘Soms is het lastig om jezelf zo kwetsbaar op te stellen,’ geeft ze toe. ‘Maar ik merk hoeveel behoefte ik zelf had aan documentaires of podcasts over rouw. Zeker als je een biculturele achtergrond hebt, daar is gewoon nog weinig over te vinden.’
Die gedachte helpt haar om door te zetten. ‘Ik weet dat ik er anderen mee kan helpen. Misschien herkennen ze iets van zichzelf in mijn verhaal. Dat maakt het makkelijker om open te zijn.’
Tussen twee werelden
Chayenne groeide op in een overwegend wit dorp. ‘Ik ben vooral met de Nederlandse kant van mijn familie opgegroeid, en minder met de Kaapverdische. Soms kreeg ik dan opmerkingen als ik te laat was: “Dat komt zeker door het Kaapverdische in je.”
Dat klinkt grappig bedoeld, maar het doet wat met je. Je voelt je dan eigenlijk nergens echt thuis.
Met haar documentaire wil ze dat gevoel bespreekbaar maken. ‘Veel jongeren met een biculturele achtergrond worstelen met dat tussenin-gevoel. Je hoort nergens volledig bij. Ik hoop dat mijn documentaire laat zien dat dat ook oké is, dat je identiteit niet iets vaststaand hoeft te zijn.’
Meer dan een opdracht
De documentaire is onderdeel van de minor Project van je Leven, waar studenten worden uitgedaagd om iets te doen dat echt bij hén past. Toch gaat Chayenne verder dan de opdracht vereist.
‘Bij de minor draait het vooral om het proces, niet per se om het eindproduct. Maar voor mij was het meteen duidelijk: ik wil echt een documentaire maken. Ook als dat betekent dat ik hem pas ná de minor afmaak. Dit project is voor mijzelf.’
Ze werkt met een rouwpsycholoog in Nederland, maakt afspraken met mensen op Kaapverdië die haar moeder kenden en bezoekt archieven om documenten te vinden. ‘Soms vind ik niks, en dat laat ik ook gewoon zien. Het is een zoektocht en dat mag het ook zijn.’
Steun en trots
De docenten bij de opleiding zijn enthousiast over haar project. ‘Ze zeiden gelijk dat ze het bijzonder vonden dat ik dit aandurfde,’ vertelt ze. ‘Omdat ik naar het buitenland ga, volg ik een maatwerktraject. De docenten denken goed mee, en stimuleren juist dat persoonlijke perspectief.’
Ook thuis krijgt ze veel steun. ‘Mijn tante, een beetje mijn tweede moeder, vond het meteen een goed idee. Ze zei: doe het nu, nu je nog jong bent en tijd hebt. Mijn vader ook. Iedereen was gelijk mega enthousiast.’
Chayenne hoopt dat haar documentaire ook iets teweegbrengt buiten haar eigen kring. ‘Vaak wordt de niet-Nederlandse kant als ‘minder’ gezien. Alsof het iets is waar je je voor moet aanpassen. Maar ik zie het juist als rijkdom.’
Het doel is dan ook om Párti di mim – Deel van mij aan zoveel mogelijk mensen te laten zien. ‘Ik plan een première op de verjaardag van mijn moeder,’ vertelt ze vol trots. ‘Dat voelt symbolisch. Alsof alles dan weer een beetje bij elkaar komt. Ik wil vooral dat mensen het verhaal zien en voelen. Dat het iets losmaakt. Als het anderen kan helpen of inspireren, dan is mijn doel bereikt.’
Première
Hoewel de opnames van de documentaire nog in volle gang zijn, merkt Chayenne dat de reis haar al veel heeft gebracht. ‘Ik ben nu al dichter bij mezelf gekomen. Ik heb geleerd om te vertrouwen op wat ik voel, ook als dat spannend is. En dat is misschien wel de grootste winst.’