Voor veel Nederlandse musea blijft het aanspreken van jongeren een uitdaging. Aangezien de entreeprijs aanzienlijk meespeelt in de overweging van deze doelgroep om een museum wel of niet te bezoeken, nemen we deze onder de loep.

Tekst & visualisatie: Sanne Bakker

Aan cijfers van het CBS vallen een aantal dingen op, zoals dat in de afgelopen jaren de gemiddelde jeugd-entreeprijs in bijna elke provincie is gestegen. Nog opmerkelijker zijn de grote verschillen van de gemiddelde prijzen per provincie. Zo betaalt de jeugd in Friesland gemiddeld 5,06 euro voor een entreeticket, in Drenthe 7,63 euro en in Utrecht en Flevoland 11,52 euro. De twee uitersten zijn Gelderland (12,17 euro) en Groningen (2,94 euro).

Gegevens: CBS (2021) en websites van musea (2022). Visualisatie: Sanne Bakker

Maar waarom fluctueren de gemiddelde toegangsprijzen voor de jeugd zo? Volgens Bente Bergmans van de Museumvereniging heeft het alles met het soort museumlandschap te maken. Ze legt de landschappen van Gelderland en Overijssel naast elkaar. “Ten eerste verschillen de provincies sterk in het aantal musea. Gelderland heeft er 95 en Overijssel minder dan de helft, namelijk 45 musea.”

Meer verschillen
Daarnaast loopt de grootte van de musea uiteen. “Kijkend naar Gelderland, zitten er vrij grote instellingen tussen. Denk aan het Kröller-Müller Museum, Nederlands Openluchtmuseum, CODA Apeldoorn, Paleis Het Loo, Museum Arnhem en Afrika Museum.”

In Overijssel heb je een heel ander landschap. “De grotere instellingen zijn daar minder in aantal, uit mijn hoofd de Fundatie in Zwolle, Rijksmuseum Twente, Museumfabriek en Oyfo Techniekmuseum. Het Overijsselse landschap kent dus vooral kleinere musea die veelal draaien op de inzet van vrijwilligers. Daar is de jeugd-entreeprijs geen 12 euro zoals in Gelderland, maar ligt meer in het bereik van 3 tot 7,50 euro.” 

Een derde invloedrijk aspect van het museumlandschap is het museum-thema. “De doelgroepen van verschillende soorten musea zijn namelijk heel uiteenlopend”, legt Jeroen Aalbers van Museum More! in Gelderland uit, “dus in de prijs kun je dan ook meer verschillen verwachten. Hier is echter geen grootschalig onderzoek naar gedaan.”

Aanmoedigen
Daar komt bij dat musea tegenwoordig steeds vaker zelf de broek moeten ophouden en afhankelijker worden van subsidies en giften, wat als gevolg heeft dat sommige musea gratis toegang verlenen voor de jeugd, en sommige niet.

“Ik schat dat ongeveer de helft van de Nederlandse musea gratis toegang verleent voor kinderen en jongeren t/m 17 of 18 jaar”, vertelt Prof. Dr. Andreas Blühm van het Groninger Museum. “Wij hebben dit zo’n jaar of zes geleden ingevoerd. We hopen dat we op deze manier kinderen makkelijker toegang verschaffen en ook families aanmoedigen om naar het museum te komen.”

“De directe aanleiding was echter dat we studenten in Groningen gratis binnen wilden laten. Dat is hier een grote doelgroep en het viel ons op dat ze de weg naar ons niet vonden. Persoonlijk dacht ik niet dat de toegangsprijs de reden daarvoor was, maar dat wilden we eens testen.”

“En zie daar, toen we ook alle studenten – van de Rijksuniversiteit, Hanzehogeschool en alle Mbo-opleidingen – gratis binnen lieten, steeg het aantal enorm. Dat is natuurlijk een mooie ontwikkeling en we willen dat ook zo houden. We worden hierbij gesteund door bijdragen van de RuG, Hanzehogeschool, UMCG, Provincie en Gemeente Groningen.”